Stangret (z niem. Stangenreiter) – zwany również Forszpan[1] – dawniej powożący końmi w bryczce lub karecie, będący w służbie u właściciela pojazdu, którym był np. dziedzic.

Stangreci warszawscy wg Tygodnika Illustrowanego, rok 1867
Foryś prowadzący przednie konie. Tylne konie są kontrolowane przez stangreta

Do prawidłowego powożenia zaprzęgiem wielokonnym stangret potrzebował pomocnika zwanego forysiem. W przeciwieństwie do furmana czy woźnicy, często powoził ubrany w liberię.

W powieści pt. Stangret jaśnie pani Stanisławy Fleszarowej-Muskat, stangret występuje nie tylko w tytule utworu, ale jest jego głównym bohaterem. Najbardziej znanym synem stangreta był premier Węgier Imre Nagy[2]. Stangretem był też François-Dominique Toussaint L’Ouverture, przywódca powstania niewolników na Haiti[3].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. forszpan - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2022-09-30] (pol.).
  2. Piotr Gontarczyk, Nowe kłopoty z historią, Warszawa 2008, s. 107.
  3. Iza Bieżuńska-Małowist, Marian Małowist, Niewolnictwo.Wielkie problemy dziejów człowieka, Warszawa 1987, s. 383.

Bibliografia edytuj

  • PWN Leksykon: Wojsko, wojna, broń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13506-9.
  • Stanisława Fleszarowa-Muskat, Stangret Jaśnie Pani, Gdańsk: Oskar, 2012, ISBN 978-83-8992-382-0, OCLC 812725211.
  • Iza Bieżuńska-Małowist, Marian Małowist, Niewolnictwo.Wielkie problemy dziejów człowieka, Warszawa: Czytelnik, 1987, ISBN 83-07-01489-1, OCLC 835870935.