Stanisław Tomiak
Stanisław Tomiak (ur. 15 września 1894 w Wolsztynie, zm. 8 maja 1975 w Londynie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny z bolszewikami i II wojny światowej.
| |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
15 września 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 maja 1975 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie Walentego i Weroniki z Masznerów[1]. Za udział w strajku szkolnym został usunięty z wolsztyńskiego gimnazjum. Naukę kontynuował w Poznaniu, Fryburgu, Wrocławiu i Bydgoszczy. Od 13 stycznia 1915 roku brał udział w I wojnie światowej. 13 listopada 1916 roku został ciężko ranny w bitwie nad Sommą. Po wyleczeniu walczył w 6 baonie miotaczy min na froncie francuskim, włoskim i macedońskim. Następnie przydzielony został do górskiej kompanii miotaczy min na front w Serbii, Rumunii i na Kaukazie.
5 stycznia 1919 roku włączył się aktywnie do powstania wielkopolskiego, organizując kompanię wolsztyńską i przejmując jej dowództwo. Dowodził m.in. zdobyciem dworca kolejowego w Kopanicy, gdzie powstańcy zdobyli znaczne ilości sprzętu wojskowego i wzięli ok. 20 jeńców. Pod koniec stycznia dowodził skutecznie obroną Babimostu. 12 lutego jego zgrupowanie zmuszone zostało do opuszczenia Babimostu, podczas odwrotu został ranny. Za udział w tych walkach odznaczono go Orderem Virtuti Militari V klasy i mianowano podporucznikiem Wojska Polskiego. W wojnie z bolszewikami brał udział jako dowódca kompanii w 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 56 Pułk Piechoty).
2 kwietnia 1929 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1929 roku i 13. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. W lipcu tego roku został przeniesiony z 86 Pułku Piechoty w Mołodecznie do 24 Pułku Piechoty w Łucku na stanowisko kwatermistrza[3]. W październiku 1931 roku został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko kwatermistrza[4]. W marcu 1932 roku został przesunięty ze stanowiska kwatermistrza na stanowisko dowódcy batalionu[5][6]. 24 stycznia 1934 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 roku i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[8]. Od listopada 1938 roku był dowódcą 58 Pułku Piechoty w Poznaniu[9].
Na czele 58 Pułku Piechoty walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. W czasie bitwy nad Bzurą dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w oflagach: Hohnstein, Arnswalde i Doessel. Był organizatorem konspiracji obozowej.
Po wojnie osiedlił się z rodziną w Londynie, gdzie spisał i opublikował swoje wojenne wspomnienia.
Po śmierci jego prochy zostały zgodnie z ostatnią wolą złożone na Cmentarzu Parafialnym w rodzinnym Wolsztynie (kwatera 31-1-7)[10][11].
Z małżeństwa z Zofią Chyłkowską miał troje dzieci: Janusza Józefa (ur. 1924), Andrzeja (ur. 1927) oraz Marię Teresę (ur. 1930).
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4729 (3 lutego 1922)[12]
- Krzyż Niepodległości (17 września 1932)[13]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie[14], po raz pierwszy 1921[15])
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1937)[16]
- Srebrny Krzyż Zasługi (24 grudnia 1928)[17][14]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Przypisy edytuj
- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 153.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 kwietnia 1929 roku, s. 105.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 191.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 329.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 225.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 34, 803.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 24 stycznia 1934 roku, s. 1.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 154.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 13, 615.
- ↑ Cmentarz Parafialny w Wolsztynie - wyszukiwarka [online], cmentarzwolsztyn.pl [dostęp 2021-06-03].
- ↑ Bohaterowie 1939 [online], www.bohaterowie1939.pl [dostęp 2018-04-10].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922 roku, s. 101.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 34.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 8 października 1921 roku, s. 1427.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 297, poz. 732 „za zasługi, położone w powstaniu Wielkopolskiem”.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Antoni Czubiński, Bogusław Polak: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918–1919. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002. ISBN 83-7177-014-6 (biogram opracowany przez Zdzisława Kościańskiego).
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.