Stefan Bergman (1904–2000)

białoruski i polski publicysta i działacz komunistyczny (ur. 1904)

Stefan Bergman, pierwotnie Benjamin Epstein[1] (biał. Сцяпан Сямёнавіч Бергман, Sciapan Siamionawicz Bierhman; ur. 9 marca 1904 w Wilnie, zm. 14 października 2000 w Warszawie) – polski publicysta i działacz komunistyczny związany z białoruską mniejszością narodową w II Rzeczypospolitej.

Stefan Bergman
Benjamin Epstein
Data i miejsce urodzenia

9 marca 1904
Wilno

Data i miejsce śmierci

14 października 2000
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz żydowski w Warszawie (Wola)

Partia

Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi

Życiorys edytuj

 
Grób Stefana Bergmana na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Urodził się w Wilnie w rodzinie żydowskiej. Od 1919 był członkiem Związku Młodzieży Komunistycznej. W 1922 aresztowany przez władze polskie. Od 1923 wchodził w skład Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi (KPZB). W 1924 ponownie aresztowany. Od 1924 zajmował się działalnością konspiracyjną na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej. Był kierownikiem drukarni Komitetu Centralnego KPZB w Białymstoku. Pełnił funkcję sekretarza podziemnego Grodzieńskiego Komitetu Miejskiego KPZB, kierownika oddziału narodowego krajowej redakcji KC KPZB. W 1934 wraz z żoną opuścił Polskę i udał się do Białoruskiej SRR. Od 1935 pracował w oddziale politycznym Białoruskiej Kolei. 6 listopada 1935 aresztowany przez władze radzieckie i zesłany na Kołymę w Rosyjskiej FSRR. W 1940 wyszedł na wolność[2].

Od 1945 ponownie mieszkał w Polsce, gdzie pracował w wydawnictwach i zajmował się tłumaczeniami. W 1956 został zrehabilitowany. Zmarł w Warszawie. Pochowany jest na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej[1].

Życie prywatne edytuj

Jego żoną był publicystka i historyk Aleksandra Kuczkowska (1906–2005), z którą miał dwie córki. Pierwsza, Zofia (1934–2013) była biologiem, docentem w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN. Druga, Eleonora (ur. 1947) jest historykiem architektury, w latach 2007–2011 była dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego.

Przypisy edytuj

  1. a b Wirtualny Cmentarz. Foundation for Documentation of Jewish Cemeteries in Poland. The database of Jewish cemeteries in Poland. [dostęp 2019-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-05)].
  2. Encykłapiedyja... s. 343.

Bibliografia edytuj

  • pod red. Hienadzia Paszkoua: Encykłapiedyja historyi Biełarusi u 6 tamach. T. 6 Księga 2: Uswieja – jaszyn. Dadatak. Mińsk: „Biełaruskaja encykłapiedyja” imia Pietrusia Brouki, 2003, s. 616. ISBN 985-11-0276-8. (biał.).