Wikipedia

Syringophilopsis

rodzaj pajęczaków

Syringophilopsis – rodzaj roztoczy z rzędu Trombidiformes i rodziny dutkowców. Obejmuje ponad 45 opisanych gatunków. Są obligatoryjnymi pasożytami zewnętrznymi ptaków, głównie wróblowych, rzadko żołn, bytującymi wewnątrz dutek ich piór, głównie lotek. Łącznie stwierdzono je u 19 rodzin ptaków. Rodzaj rozprzestrzeniony kosmopolitycznie.

Syringophilopsis
Kethley, 1970
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

pajęczaki

Podgromada

roztocze

Rząd

Trombidiformes

Podrząd

Prostigmata

Nadrodzina

Cheyletoidea

Rodzina

dutkowce

Podrodzina

Syringophilinae

Rodzaj

Syringophilopsis

Typ nomenklatoryczny

Syringophilus elongatus Ewing, 1911

Morfologia edytuj

Roztocze te osiągają duże jak na dutkowce rozmiary. Długość ciała u dorosłych samic wynosi od 800 do 1350 μm, podczas gdy dorosłe samce osiągają od 600 do 1000 μm długości[1]. Dymorfizm płciowy jest zaznaczony także w pokroju ciała – samce są bardziej krępe, zaś samice silniej wydłużone[2]. Ciało podzielone jest na pseudotagmy – gnatosomę i idiosomę, a ta ostatnia z kolei na propodosomę i opistosomę, zwaną w tej grupie także hysterosomą[2][3].

Gnatosoma ma subkapitulum osadzone głęboko w idiosomie[3], stylofor o tylnej części zaokrąglonej lub przewężonej oraz M-kształtne perytremy z komorami dobrze widocznymi we wszystkich ich gałęziach. U samicy szczękoczułki cechują się palcem ruchomym przekształconym w harpun o trzech ząbkach, podczas gdy u samca palec ów ma postać bezzębnego sztyletu. Wierzchołek hypostomu u samca może być gładki lub zaopatrzony w jedną parę drobnych rozmiarów guzków, natomiast u samicy występują na nim jedna lub dwie pary guzków i dwie pary warg bocznych; brak natomiast bocznych ząbków hypostomalnych. Nogogłaszczki mają zaokrąglone krawędzie odsiebne stopogoleni[1].

Idiosoma jest całkowicie pozbawiona oczu i kupuli[3]. Propodosoma ma na stronie grzbietowej (propodonotum) całobrzegą, pozbawioną kieszonkowatych struktur tarczkę propodonotalną i 6 par szczecinek, w tym parę vi[1]. Na grzbietowej stronie hysterosomy (hysteronotum) tarczka hysterosomalna (hysteronotalna) może być pojedyncza (u samca), wtórnie rozdzielona na dwie tarczki (u samicy), całkiem zanikła lub zrośnięta z leżącą na tyle hysterosomy tarczką pygidialną[2][4][1]. Tarczka pygidialna również może być całkiem zanikła. U samicy szczecinki d1, d2, e2, f2 i h2 są długie, natomiast u samca szczecinki d1, e2 i f2 są krótkie, h2 jest długa, a d1 długa lub krótka. W regionie genitalno-analnym występują po 2 pary szczecinek pseudanalnych i genitalnych oraz 3 pary szczecinek aggenitalnych[1].

Na spodzie propodosomy apodemy przy odnóżach pierwszej pary są rozbieżne i zlane z apodemami przy odnóżach drugiej pary, a pola koksalne (pozostałości bioder) tychże odnóży różnią się kształtem i rozmiarami. Chetotaksja odnóży obejmuje pełny zestaw szczecin charakterystycznych dla rodziny, zobacz: odnóża kroczne dutkowców[1].

Biologia i ekologia edytuj

Wszyscy przedstawiciele rodzaju są obligatoryjnymi pasożytami zewnętrznymi ptaków. Bytują wewnątrz dutek ich piór, głównie lotek pierwszorzędowych i drugorzędowych, rzadko zdarza im się zasiedlać lotki trzeciorzędowe lub pióra okrywowe[1]. Żerują na płynie tkankowym, przebijając w tym celu ścianę dutki swymi sztyletowatymi lub harpunowatymi palcami ruchomymi szczękoczułków[5][2]. Nowo wykształcające się dutki zajmowane są przez roztocze za pośrednictwem ich naturalnego otworu – superior umbilicus[5].

Do żywicieli rodzaju Syringophilopsis należą głównie przedstawiciele rzędu wróblowych. Podawane były one dotąd z rodzin: astryldowatych, bilbili, drozdowatych, dzierzb, jaskółkowatych, kardynałów, krukowatych, lasówek, łuszczakowatych, muchołówkowatych, pliszkowatych, pokrzewek, siwuszek, słowikówek, szpakowatych, trznadli, tyrankowatych, wikłaczowatych i wróblowatych. Ponadto jeden gatunek stwierdzono na żołnach z rzędu kraskowych. Większość gatunków Syringophilopsis to pasożyty monokseniczne lub oligokseniczne, natomiast gatunki pasożytujące na żywicielach z różnych rodzajów są nieliczne[1].

Obie płcie przechodzą w rozwoju przez stadia larwy, protonimfy i tritonimfy; brak w ich rozwoju stadium deutonimfy[3]. Rozwój i rozród odbywa się wewnątrz dutki. Samce spędzają w niej całe życie. Tylko dorosłe, zapłodnione samice opuszczają swoją dutkę celem zajęcia nowych[5].

Rozprzestrzenienie edytuj

Rodzaj kosmopolityczny, znany ze wszystkich krain zoogeograficznych oprócz Antarktydy[6]. Zasięg poszczególnych gatunków pokrywa się najpewniej z zasięgiem ich żywicieli, jednak ich rozmieszczenie jest tylko fragmentarycznie zbadane[2]. W Polsce do 2015 roku stwierdzono 12 gatunków, w tym 5 nowych dla nauki[6].

Taksonomia edytuj

Takson ten wprowadzony został w 1970 roku przez Johna Kethleya w ramach pierwszej dużej rewizji rodziny dutkowców. Jego gatunkiem typowym wyznaczył on Syringophilus elongatus[7][6]. Trzy lata później opublikował on wspólnie z Donaldem E. Johnstonem wyniki analizy fenetycznej, na podstawie której autorzy podzielili rodzinę na dwie podrodziny: Syringophilinae i Picobiinae, umieszczając Syringophilopsis w tej pierwszej[8]. Pierwszej, morfologicznej, analizy filogenetycznej rodziny dokonali w 2013 roku Maciej Skoracki, Eliza Głowska i Andre Bochkov. W jej wynikach Syringophilinae okazały się parafiletyczne względem Picobiinae, a rodzaj Syringophilopsis zajął pozycję bazalną w obrębie linii ewolucyjnej obejmującej rodzaje: Neosyringophilopsis, Ascetomylla i Crotophagisyringophilus[5].

Rodzaj ten dzieli się na trzy grupy gatunków: elongatus, fringilla i turdi, głównie na podstawie chetotaksji[1]. W sumie należy doń ponad 45 opisanych gatunków, w tym[6][9]:

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i Maciej Skoracki. Quill mites (Acari: Syringophilidae) of the Palaearctic region. „Zootaxa”. 2840, s. 1–415, 2011. 
  2. ↑ a b c d e Maciej Skoracki, Bożena Sikora, Jerzy Michalik: Budowa morfologiczna ektopasożytniczych roztoczy zrodziny Syringophilidae (Acari: Prostigmata). W: Stawonogi. Interakcje pasożyt–żywiciel. Alicja Buczek, Czesław Błaszak (red.). Lublin: Liber, 2004, s. 19-22.
  3. ↑ a b c d M. Skoracki, S.A. Zabludovskaya, A.V. Bochkov. A review of Prostigmata (Acariformes: Trobidiformes) permanently associated with birds. „Acarina”. 20 (2), s. 67–107, 2012. 
  4. ↑ Maciej Skoracki. Quill mites of the genus Syringophilopsis (Acari, Syrin-gophilidae) from passeriform birds of Poland with descriptions of five new species. „Acta Parasitologica”. 49, s. 45-62, 2004. 
  5. ↑ a b c d Maciej Skoracki, Eliza Głowska, Andre V. Bochkov. Phylogeny of quill mites of the family Syringophilidae (Acari: Prostigmata) based on their external morphology. „European Journal of Entomology”. 110 (4), s. 663–675, 2013. DOI: 10.14411/eje.2013.090. ISSN 1210-5759. 
  6. ↑ a b c d E. Głowska, M. Chrzanowski , K. Kaszewska. Checklist of quill mites (Acariformes: Syringophilidae) of the World. „Zootaxa”. 3968, s. 1-81, 2015. 
  7. ↑ J.B. Kethley. A revision of the family Syringophilidae (Prostigmata: Acarina). „Contrib. Am. Entomol. Inst.”. 6, s. 1–76, 1970. 
  8. ↑ Donald E. Johnston, John B. Kethley. A numerical phenetic study of the quill mites of the family Syringophilidae (Acari). „J. Parasitol.”. 59, s. 520–530, 1973. 
  9. ↑ Maciej Skoracki, Sergey V. Mironov, Fabio A. Hernandes, Michel P. Valim. Syringophilid quill mites (Acari: Syringophilidae) parasitizing passerines (Aves: Passeriformes) in Brazil. „International Journal of Acarology”. 42 (5), s. 252–257, 2016. DOI: 10.1080/01647954.2016.1179673. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Syringophilopsis&oldid=70116450”