Tadeusz Dzik
Tadeusz Dzik (ur. 1915 w Krakowie, zm. 2009[1] w Rumi) – polski adwokat, „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
| Data i miejsce urodzenia |
1915 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2009 |
| Zawód, zajęcie |
adwokat |
| Miejsce zamieszkania |
Gdynia |
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Tadeusz Dzik wychowywał się w Krakowie. Przyjaźnił się z żydowskim rodzeństwem Wahlów: Julianem, Polą (po mężu Szechner) oraz Maksymilianem. Z tym ostatnim uczęszczał do klasy w gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Krakowie. Obaj studiowali także na Uniwersytecie Jagiellońskim: Tadeusz prawo a Maksymilian chemię[2].
Podczas II wojny światowej Tadeusz Dzik pracował w Elektrowni Miejskiej, zajmując się spisywaniem liczników pomiarowych w domach. Po utworzeniu getta krakowskiego w marcu 1941 wystarał się o przydział do Podgórza, gdzie ulokowano dzielnicę żydowską. Wykorzystywał przepustkę firmową do wchodzenia na teren getta, by pomagać Wahlom – Leonowi z żoną i czwórce ich dzieci (poza wymienionymi Fryderyk). Podczas deportacji do obozu zagłady w Bełżcu wyprowadził ich z getta, a potem pomógł powrócić. Pomógł zorganizować dla Wahlów fałszywe kenkarty oraz wywieźć Polę z Krakowa – najpierw mieszkała w Woli Dębowieckiej, a następnie w Wieliczce. Dzika aresztowało gestapo z racji podejrzeń o pomoc Żydom. Został przesłuchany i pobity i, z braku dowodów, wypuszczony. Mimo to dalej udzielał pomocy. Przy wsparciu swojej siostry Janiny Trent zorganizował dla Poli miejsce w Skawinie, gdzie zamieszkała u Marii Kiebuzińskiej, teściowej burmistrza Skawiny i pracowała w miejscowym szpitalu pod nazwiskiem Stebnicka. Pola Wahl przeżyła wojnę; utrzymywała kontakt z Tadeuszem Dzikiem aż do śmierci w 1982. Wojnę przeżył także Julian. Maksymilian zginął w KL Mauthausen, zaś Leon w KL Auschwitz-Birkenau, jego żona zmarła w getcie na tyfus. Fryderyk został zastrzelony po tzw. aryjskiej stronie[2].
Tadeusz Dzik organizował fałszywe dokumenty także dla innych mieszkańców getta krakowskiego m.in.: Samuela Scheindlingera, Runi Graj i jej brata, Izydora i Heleny Morgensternów oraz Sary Stern i jej męża. Pomagał także Frani Bilfeld (po mężu Reisman), którą poznał w getcie. Po likwidacji getta Frania znalazła się w obozie przy krakowskiej fabryce „Kabel”. Dzik przekazywał jej żywność. Frania przeżyła wojnę i wyjechała do Francji, następnie do Izraela[2].
Tadeusz Dzik po wojnie zamieszkał w Gdyni, gdzie pracował jako adwokat. Do ostatnich lat życia był czynny zawodowo[3]. Do końca czuł się związany z Krakowem, dokąd regularnie wracał[4].
W 1985 Tadeusz Dzik został odznaczony medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Marek Romanowski, Piotr Ratnicki-Kiczka, Sprawozdanie ze zgromadzenia Pomorskiej Izby Adwokackiej, „Gdański Kwartalnik Adwokacki”, 20, lipiec 2010, s. 3, ISSN 1689-9555 [dostęp 2019-12-30].
- ↑ a b c Martyna Grądzka, Historia pomocy - Dzik Tadeusz [online], sprawiedliwi.org.pl, grudzień 2014 [dostęp 2019-12-30].
- ↑ Bolesław Senyszyn, Z dziejów gdyńskiej adwokatury, „Gdański Kwartalnik Adwokacki”, 22, marzec 2011, s. 16, ISSN 1689-9555 [dostęp 2019-12-30].
- ↑ Witaj nam 2003! [online], Wprost, 2003 [dostęp 2019-12-30] (pol.).
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2019. Poland [online], yadvashem.org, 2019, s. 20 [dostęp 2019-12-30] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- USC Shoah Foundation Institute testimony of Tadeusz Dzik - Collections Search - United States Holocaust Memorial Museum [online], collections.ushmm.org [dostęp 2019-12-30].