Wikipedia

Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Sanoku

Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Sanoku – ulica w dzielnicy Śródmieście miasta Sanoka[1].

ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego
Śródmieście
Ilustracja
Widok ulicy od strony zachodniej u zbiegu z ulicą Adama Mickiewicza (2016)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sanok

Długość

100 m

Przebieg
0 ul. 3 Maja
35 pl. św. Michała (po prawej)
50 ul. Grzegorza z Sanoka
90 ul. Wałowa
130 ul. Jana III Sobieskiego (w prawo) oraz ul. Kazimierza Wielkiego (w lewo)
190 ul. Adama Mickiewicza
Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego”
Ziemia49°33′39,4″N 22°12′15,9″E/49,560944 22,204417
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica biegnie od strony wschodniej u zbiegu z ulicą 3 Maja (początkowy odcinek stanowi deptak), a kończy się po stronie zachodniej u zbiegu z ulicą Adama Mickiewicza[2].

Historia edytuj

W toku dokonywanych zmian nazw ulic w Sanoku w 1913 podjęto starania o nazwanie ulicy Królowej Izabeli dla odcinka od łacińskiego kościoła parafialnego do poczty tj. do ul. Jana III Sobieskiego[3]. 7 marca 1929 nazwę zmieniono na ulicę Józefa Piłsudskiego[4][5][6].

Podczas II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej ulica istniała pod niemieckojęzyczną nazwą Piłsudskistrasse[7][8]. W 1950, dla upamiętnienia w 20. rocznicy wydarzeń Marszu Głodnych w Sanoku z 6 marca 1930, ulica została przemianowana na „6 marca”[9][10][11][12]. Obowiązywała w okresie PRL[13]. W grudniu 1989 w uchwale Miejskiej Rady Narodowej zapisano, aby ulicę przemianować na ulicę Józefa Piłsudskiego[14]. Później została przywrócona nazwa ulicy Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Ulicę Józefa Piłsudskiego wzmiankował Stefan Stefański opisując zwiedzanie Sanoka na kartach swojego wielokrotnie wznawianego przewodnika turystycznego[15].

Od 2011 do 2013 trwały prace rewitalizacyjne w centrum Sanoka, które objęły także ulicę[16][17][18].

Zabudowa edytuj

Kamienice na początku ulicy, u zbiegu z ulicą 3 Maja, pochodzą z XIX wieku[19].

  • Kamienica pod numerem 1. Pod tym numerem przed 1939 M. Sarnowski prowadził handel materiałem bławatnym[20]. Budynek został wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[21].
  • Kamienica pod numerem 2. Na fasadzie budynku została umieszczona tablica pamiątkowa w 20. rocznicę Marszu Głodnych. Została odsłonięta 5 marca 1950 przez burmistrza Józefa Dąbrowskiego[22]. Inskrypcja na tablicy głosi: "Dla upamiętnienia solidarnej walki robotników Sanockiej Fabryki Wagonów i bezrobotnych pow. sanockiego o pracę i chleb, stoczonej w dniu 6 marca 1930 r. z reżimem sanacyjnego ucisku, ulica ta przemianowana. Sanok, 6 marca 1950 r."[23]. Budynek wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[21].
  • Pod numerem 7 ulicy 6 Marca zamieszkiwał Jan Świtalski[24].
  • Budynek handlowy pod numerem 8[25]. W okresie PRL był to parterowy pawilon handlowy[26]. Od strony północnej przylega do niego Hala Targowa, budowana od 1992[27]. W przeszłości w tym miejscu istniały zabudowania, zlikwidowane pod koniec lat 50 XX wieku[28]. Działała w nich m.in. Spółdzielnia i Sklep Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku[29] (Kram Towarów Mieszanych Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku[30]. W późniejszych latach powstał inny budynek, w którym funkcjonował pawilon handlowy[31].
  • Podczas okupacji niemieckiej pod numerem 3 ulicy działał punkt handlu artykułów spożywczych i tytoniowych, który prowadziła Wanda Szabieńska[7][8].
  • Budynek pod numerem 10. Działają w nim: apteka[32], oddział Podkarpackiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie[33]. W tym miejscu w przeszłości istniał budynek, w którym funkcjonowała jajczarnia[34] (został zlikwidowany w okresie 1939-1945)[35]
  • Kościół Przemienienia Pańskiego, którego frontowa-północna część przylega do ulicy.
  • Dom mansjonarski, którego południowa część przylega do ulicy.
  • Do ulicy przylega nieruchomość, na której jest zlokalizowana przychodnia pod adresem ulicy Jana III Sobieskiego 1[36].
  • W okresie PRL na końcu ulicy u zbiegu ulicy 6 marca z ulicą Adama Mickiewicza (przy willi dra Stanisława Domańskiego) leżał kiosk Ruchu[37].

Przed 1939 przy ulicy funkcjonowały: osobne wędliniarnie Kazimierza oraz Piotra Słuszkiewiczów[38], zakład krawiecki Leona Ołpińskiego[39].

Przypisy edytuj

  1. ↑ O dzielnicy. sanoksrodmiescie.pl. [dostęp 2015-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-16)].
  2. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 212, 214, 216, 218. ISBN 978-83-60380-26-0.
  3. ↑ Ludwik Glatman. Nowe nazwy ulic Wielkiego Sanoka (dokończenie). „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 36, s. 2, 31 sierpnia 1913. 
  4. ↑ Indeks uchwał i ważniejszych spraw Rady Miejskiej. szukajwarchiwach.gov.pl. s. 18. [dostęp 2021-12-19].
  5. ↑ Edward Zając. Eskulap społecznik. „Tygodnik Sanocki”. Nr 14, s. 6, 4 kwietnia 2003. 
  6. ↑ Marek Drwięga. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 63, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  7. ↑ a b Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1941, s. 59.
  8. ↑ a b Amtliches Fernsprechbuch fűr das Generalgouvernement. Deutsche Post Osten, 1942, s. 80.
  9. ↑ Dzień 6. III. 1930. roku w Sanoku przeszedł do historii walk klasy robotniczej w Polsce. „Głos Sanowagu”. Nr 2, s. 1, 28 lutego 1955. Sanocka Fabryka Wagonów. 
  10. ↑ Kalman Segal: Nad dziwną rzeką Sambation. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1957, s. 76.
  11. ↑ Edward Zając. 36 rocznica „Marszu Głodnych”. „Rocznik Sanocki”. Tom III, s. 313-315, 1971. 
  12. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 87-88. ISBN 978-83-935385-7-7.
  13. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 186. ISBN 978-83-60380-26-0.
  14. ↑ Ulice zmieniają patronów. „Nowiny”. Nr 2, s. 5, 2 stycznia 1990. 
  15. ↑ Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1958, s. 22, 23. Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Sanoku / Sport i Turystyka, 1963, s. 27. Stefan Stefański: Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny. Warszawa: Zarząd Oddziału PTTK w Sanoku, 1991, s. 43.
  16. ↑ Agnieszka Frączek: Ruszyła rewitalizacja placu św. Michała w Sanoku. esanok.pl, 2012. [dostęp 2016-07-23].
  17. ↑ Dorota Mękarska: Sanocki Park Dziedzictwa Kulturowego. Ruszył projekt na prawie 10 mln zł. nowiny24.pl, 2012. [dostęp 2016-07-23].
  18. ↑ Agnieszka Frączek: Koniec inwestycji w centrum miasta. Nowe oblicze Sanoka. esanok.pl, 2013-07-19. [dostęp 2016-07-23].
  19. ↑ Agata Skowrońska-Wydrzyńska, Maciej Skowroński: Sanok. Zabytkowa architektura miasta. Sanok: San, 2004, s. 8. ISBN 83-919725-2-6.
  20. ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 8, 34.
  21. ↑ a b Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9 marca 2015. bip.um.sanok.pl, 2015-03-09. s. 3. [dostęp 2016-10-20].
  22. ↑ Klasa robotnicza Sanoka oddaje hołd bohaterom poległym w walce z faszyzmem. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 66, s. 3, 7 marca 1950. 
  23. ↑ Franciszek Oberc: Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka. Sanok: 1998, s. 51. ISBN 83-909787-1-7.
  24. ↑ „SP8MI” pracuje 30 lat. „Nowiny”. Nr 99, s. 6, 28 kwietnia 1966. 
  25. ↑ Sklep nr 6 – Delikatesy, ul. Piłsudskiego 8. psssanok.pl. [dostęp 2016-07-23].
  26. ↑ Ilustracje. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966, s. 86.
  27. ↑ Ogłoszenie. „Nowiny”. Nr 60, s. 2, 25 marca 1992. 
  28. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 186-193, 202-207. ISBN 978-83-60380-26-0.
  29. ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 28.
  30. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 186-187. ISBN 978-83-60380-26-0.
  31. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 194-201. ISBN 978-83-60380-26-0.
  32. ↑ Sklep Apteka Mediq. apteka-mediq.okazjum.pl. [dostęp 2016-07-23].
  33. ↑ Podkarpacki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie. Oddział w Sanoku. pzmiuw.pl. [dostęp 2016-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-24)].
  34. ↑ Borys Łapiszczak: Okupacja niemiecka Sanoka 1939-1944. Sanok na dawnej pocztówce i fotografii. Galicja i Lodomeria, Kresy Wschodnie, I wojna światowa. Cz. XV. Sanok: Poligrafia, 2012, s. 14. ISBN 83-918650-9-6.
  35. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 210. ISBN 978-83-60380-26-0.
  36. ↑ Zespół gabinetów lekarskich. zoz.sanok.pl. [dostęp 2016-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-25)].
  37. ↑ Ilustracje. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966, s. 84.
  38. ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 10.
  39. ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 15.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Marszałka_Józefa_Piłsudskiego_w_Sanoku&oldid=68078043”