Wikipedia

V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

konkurs muzyczny

V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (również V Konkurs Chopinowski) – 5. edycja Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, która rozpoczęła się 21 lutego 1955 w Warszawie. Organizatorem konkursu był Komitet Wykonawczy powołany przez Ministra Kultury i Sztuki[1].

V Konkurs Chopinowski
V International Fryderyk Chopin Piano Competition
Ilustracja
Zwycięzca konkursu Adam Harasiewicz
Pełna nazwa

V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

Termin

21 lutego – 20 marca 1955

Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Obiekt

Filharmonia Narodowa

Organizator

Komitet Wykonawczy powołany przez Ministra Kultury i Sztuki

Tematyka

muzyka poważna

Charakterystyka konkursu edytuj

Na konkurs napłynęło 138 zgłoszeń z 33 krajów[2]. Wzięło w nim udział 77 pianistów z 25 krajów, choć ostatecznie przystąpiło do I etapu tylko 74 z nich[3]. Konkurs odbył się w dniach 21 lutego–20 marca 1955 w odbudowanym w wyniku zniszczeń wojennych budynku Filharmonii Warszawskiej[3]. Prace budowlane i wykończeniowe trwały do ostatnich chwil przed inauguracją i z tego powodu konkurs został przesunięty z października 1954 na luty roku następnego, co zwiększyło przerwę pomiędzy edycjami do 6 lat[3]. Powołano specjalny Komitet Wykonawczy na czele którego stanął pisarz Jarosław Iwaszkiewicz, którego celem była organizacja konkursu.

Był on trójstopniowy: składał się z dwóch etapów oraz finału. Zwyciężył Polak Adam Harasiewicz[4], który swój triumf zapewnił sobie doskonałym występem w finale[3]. Prowadzący do tego momentu Władimir Aszkenazi na ostatnim etapie zaprezentował się nieco słabiej i zajął ostatecznie II miejsce[3]. W każdym z trzech etapów pianista musiał zmierzyć się z obszernym programem regulaminowym[3]. W Hotelu Polonia, gdzie zakwaterowani byli uczestnicy, udostępniono 70 fortepianów do ćwiczeń[3]. W Warszawie i wielu innych miastach Polski odbyło się towarzyszących konkursowi 70 koncertów i 80 recitali[3]. Jury, które w konkursach przedwojennych zasiadało na estradzie, przeniesione zostało na balkon widowni[3].

Konkurs był wielkim wydarzeniem muzycznym oraz towarzyskim, gościła na nim m.in. przybyła 12 marca na zaproszenie Komitetu Wykonawczego konkursu królowa belgijska Elżbieta[5], która przysłuchiwała się początkowym i końcowym występom finałowym[6][7]. Ponadto gościem konkursu był m.in. szef Sekcji Muzycznej UNESCO, Francuz Pierre Lebar[8].

Warto dodać, że z okazji V Konkursu Chopinowskiego, Poczta Polska wydała dwie serie znaczków pocztowych (8 listopada 1954 oraz 22 lutego 1955) o nominałach (45 gr, 60 gr i 1 zł)[9] oraz drugą o nominałach (40 gr i 60 gr)[10].

Kalendarium edytuj

  Kalendarz konkursu
Faza konkursu Data
Luty Marzec
21.[11] 22.[12][13] 23.[13] 24.[14][15] 25.[15][16] 26.[16][17] 27.[17] 28.[18] 1.[18][19] 2.[19][20] 3.[20] 4. 5. 6.[21][22] 7.[22] 8.[22][23] 9.[23][24] 10.[24][25] 11.[25] 12. 13. 14.[26][6] 15.[6][27] 16.[27][8] 17.[7] 18.[28] 19. 20.
Koncert inauguracyjny
I etap 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 11:30
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00		 10:00
16:00
II etap 9:30
16:00		 9:30
16:00		 9:30
16:00		 9:30
16:00		 9:30
16:00		 9:30
16:00
Finał 19:00 19:00 19:00 19:00 19:00
Koncert laureatów 20:00

Repertuar edytuj

W I etapie pianiści mieli do wykonania kilka dowolnie wybranych utworów Fryderyka Chopina wyszczególnionych w Regulaminie konkursu wykonywanych z pamięci (m.in. etiudy, walce, polonezy czy nokturny).

W II etapie pianiści grali następujące utwory Fryderyka Chopina: Preludium cis-moll op. 45, dwie pozostałe, nie wykonywane w I etapie etiudy, spośród czterech z op. 10 i z op. 25, trzy mazurki, sonatę lub dwa większe utwory, np. Barkarolę Fis-dur op. 60, balladę, fantazję lub scherzo[21].

W finale natomiast pianiści mieli do wyboru jeden z koncertów fortepianowych: Koncert e-moll op. 11 lub Koncert f-moll op. 21[24].

Fortepiany konkursowe edytuj

Do przesłuchań konkursowych udostępniono pianistom do wyboru następujące fortepiany: dwa marki Steinway oraz po jednym z następujących marek: Bechstein, Blüthner, Bösendorfer i Pleyel[20]. Najwięcej kandydatów wybierało jeden z fortepianów marki Steinway o numerze fabrycznym 344421[20].

Jury edytuj

Do konkursowego przebiegu przesłuchań oraz podziału nagród powołano jury, z jego przewodniczącym, którym został mianowany Zbigniew Drzewiecki[3][a]. Pierwszego dnia konkursu (21 lutego) członkowie jury wyłonili ze swego składu trzech wiceprzewodniczących[12]. Podczas występów pianistów jury zasiadało przy stołach na balkonie pierwszego piętra Filharmonii[13]. Sekretarzem jury został prof. Stanisław Szpinalski[13].

  Skład jury
Lp. Juror Kraj Funkcja
1. Zbigniew Drzewiecki   Polska przewodniczący jury
2. Harold Craxton   Wielka Brytania wiceprzewodniczący jury
3. Lew Oborin   ZSRR wiceprzewodniczący jury
4. Magda Tagliaferro   Brazylia wiceprzewodnicząca jury
5. Stanisław Szpinalski   Polska sekretarz jury
6. Guido Agosti   Włochy członek jury
7. Stefan Askenase   Belgia członek jury
8. Arturo Benedetti-Michelangeli   Włochy członek jury
9. Émile Bosquet   Belgia członek jury
10. Jacques Février   Francja członek jury
11. Floria Guerra   Chile członek jury
12. Emil Hajek   Jugosławia członek jury
13. Jan Hoffman   Polska członek jury
14. Louis Kentner   Wielka Brytania członek jury
15. Lazare Lévy   Francja członek jury
16. Witold Lutosławski   Polska członek jury
17. Joseph Marx   Austria członek jury
18. František Maxián   Czechosłowacja członek jury
19. Lubomir Pipkow   Bułgaria członek jury
20. Bruno Seidlhofer   Austria członek jury
21. Hugo Steurer   NRD członek jury
22. Ma Sucun   Chiny członek jury
23. Henryk Sztompka   Polska członek jury
24. Józef Śmidowicz[b]   Polska członek jury
25. Erik Then-Bergh   RFN członek jury
26. Margerita Trombini-Kazuro   Polska członek jury
27. Imré Ungár   Węgry członek jury
28. Maria Wiłkomirska[c]   Polska członek jury
29. Jakow Zak   ZSRR członek jury
30. Carlo Zecchi   Włochy członek jury
31. Jerzy Żurawlew   Polska członek jury

System oceny pianistów edytuj

Poszczególni sędziowie oceniali grę pianistów stawiając noty na specjalnych formularzach, odrywanych z bloków[13]. Po występie pianisty wypełniony formularz składało się do koperty i oddawało sekretarzowi jury, który wrzucał ją do specjalnej urny, otwieranej po zakończeniu wszystkich występów na danym etapie bądź finale[13]. Jurorzy punktowali każdy wykonywany utwór i wystawiali pianiście łączną ocenę w skali 1–25 punktów[29], po czym obliczano średnią arytmetyczną ocen wszystkich sędziów, która była końcową oceną pianisty[13][2]. Do II etapu dopuszczono tych pianistów, których średnia arytmetyczna wyniosła co najmniej 16 punktów w etapie I, a do III etapu dopuszczono tych pianistów, których średnia arytmetyczna wyniosła co najmniej 18 punktów w etapie II[29][13]. Nagrodzonymi mogli być tylko ci uczestnicy, którzy w finale (III etapie) otrzymali przeciętną, minimum 18 punktów[29]. O kolejności kandydatów do nagród i wyróżnień decydowała suma przeciętnych punktacji uzyskanych w trzech etapach[29].

Konkurs edytuj

Koncert inauguracyjny edytuj

W dniu 21 lutego w odbudowanej Filharmonii Warszawskiej, Wielka Orkiestra Symfoniczna pod batutą Witolda Rowickiego z udziałem chóru rozpoczęły ceremonię otwarcia konkursu odśpiewaniem Hymnu Narodowego, a następnie w krótkich przemówieniach wystąpili Minister Kultury i Sztuki, Włodzimierz Sokorski, który odczytał decyzję przemianowania Filharmonii Warszawskiej na Filharmonię Narodową, a po nim głos zabrał przewodniczący Komitetu Wykonawczego konkursu, pisarz Jarosław Iwaszkiewicz[11].

Następnie odbył się uroczysty koncert (pierwszy po 15 latach od zniszczenia filharmonii), w którym wykonano Bajkę Stanisława Moniuszki, I Koncert skrzypcowy Karola Szymanowskiego, z udziałem skrzypaczki Wandy Wiłkomirskiej oraz Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego[11].

I Etap edytuj

Drugiego dnia (22 lutego) przystąpiono do przesłuchań I etapu. Pianiści występowali w kolejności alfabetycznej. Jako pierwsza wystąpiła Iranka Tania Aszot-Harutunian[13]. Ostatecznie w I etapie wystąpiło na scenie 74 pianistów, a trzech pozostałych (Eva Zajíc, Aziz Panahi i Peter V. Webb) zrezygnowało z występu.

Uczestnicy I etapu
Lp. Uczestnik Kraj
1. Zenon Fishbein  
2. Eva Zajíc[d]  
3. Elyanna Caldas Silveira  
4. Óscar Gacitúa Weston  
5. Fu Cong  
6. Dagmar Baloghová  
7. Milan Klíčník  
8. Stanislav Knor  
9. Zdeněk Kožina  
10. Anna Máchová  
11. Vladimír Topinka  
12. Tania Aszot-Harutunian  
13. Aziz Panahi[e]  
14. Eduardo Alvarado  
15. Ritva Arjava  
16. Mireille Auxietre-Ivankovitch  
17. Alain Bernheim  
18. Eveline Chaufour  
19. Monique Duphil  
20. Henri Gautier  
21. Françoise Le Gonidec  
22. Bernard Ringeissen  
23. Kiyoko Tanaka  
24. Mamoru Yanagawa  
25. Yaeko Yamane  
26. Anna-Marie Globenski  
Lp. Uczestnik Kraj
27. Liliana Bajnowa  
28. Snieżanka Barowa  
29. Emi Béhar  
30. Olga Szewkenowa  
31. Florence Margue-Wong  
32. Magdalena Acosta Mariscal  
33. Günter Kotz  
34. Manfred Reinelt  
35. Annerose Schmidt  
36. Siegfried Stöckigt  
37. Andrzej Czajkowski  
38. Danuta Dworakowska  
39. Lidia Grychtołówna  
40. Adam Harasiewicz  
41. Tadeusz Kerner  
42. Edwin Kowalik  
43. Miłosz Magin  
44. Włodzimierz Obidowicz  
45. Elisabeth Gmöhling  
46. Manfred Grasse  
47. Reimer Küchler  
48. Hans Werner Nachtmann  
49. Manfred Reuthe  
50. Wolfgang Saschowa  
51. Herbert Seidemann  
52. Wolfgang Semig  
Lp. Uczestnik Kraj
53. Peter Zimmermann[f]  
54. Malinee Peris  
55. Samuel Delessert  
56. György Banhalmi  
57. Péter Frankl  
58. Imre Szendrei  
59. Tamás Vásáry  
60. Agnes Radó  
61. Vera Remenyi  
62. Geoffrey Buckley  
63. Jeremy Stephen Gott  
64. Michael Gough Matthews  
65. John Moore-Bridger  
66. Mary Anne Rees  
67. Peter V. Webb[e]  
68. Sheila Wells  
69. Sergio Marzorati  
70. Giuseppe Postiglione  
71. Leslie Räskowitz  
72. Władimir Aszkenazi  
73. Nina Lelczuk  
74. Dmitrij Papierno  
75. Dmitrij Sacharow  
76. Irina Sijałowa  
77. Naum Sztarkman  

II Etap edytuj

Po parogodzinnych obradach 4 marca jury do II etapu, decyzją ogłoszoną przez przewodniczącego o godz. 14, dopuściło 41 pianistów z 16 krajów (w tym wszystkich Polaków)[31]. Podobnie jak w I etapie przesłuchania rozpoczęła Iranka Tania Aszot-Harutunian[21]. Z powodu wykonywania (prawdopodobnie przez pomyłkę) Sonaty h-moll op. 58, utworu innego niż planowany, występ Finki Ritvy Arjavy został przerwany, co oznaczało jej dyskwalifikację[22].

Uczestnicy II etapu
Lp. Uczestnik Kraj
1. Óscar Gacitúa Weston  
2. Fu Cong  
3. Stanislav Knor  
4. Anna Máchová  
5. Tania Aszot-Harutunian  
6. Ritva Arjava  
7. Alain Bernheim  
8. Monique Duphil  
9. Henri Gautier  
10. Françoise Le Gonidec  
11. Bernard Ringeissen  
12. Kiyoko Tanaka  
13. Snieżanka Barowa  
14. Emi Béhar  
Lp. Uczestnik Kraj
15. Olga Szewkenowa  
16. Günter Kotz  
17. Annerose Schmidt  
18. Siegfried Stöckigt  
19. Andrzej Czajkowski  
20. Danuta Dworakowska  
21. Lidia Grychtołówna  
22. Adam Harasiewicz  
23. Tadeusz Kerner  
24. Edwin Kowalik  
25. Miłosz Magin  
26. Włodzimierz Obidowicz  
27. Manfred Reuthe  
28. Herbert Seidemann  
Lp. Uczestnik Kraj
29. Malinee Peris  
30. György Banhalmi  
31. Péter Frankl  
32. Imre Szendrei  
33. Tamás Vásáry  
34. Michael Gough Matthews  
35. Giuseppe Postiglione  
36. Władimir Aszkenazi  
37. Nina Lelczuk  
38. Dmitrij Papierno  
39. Dmitrij Sacharow  
40. Irina Sijałowa  
41. Naum Sztarkman  

Finał (III Etap) edytuj

12 marca o godzinie 13:30 przewodniczący jury na specjalnej konferencji prasowej ogłosił listę pianistów dopuszczonych do przesłuchań finałowych[26]. Wśród 21 pianistów z 9 krajów znalazło się 5 Polaków. Warto dodać, że początkowo pomyłkowo ogłoszono listę 20 pianistów[26], ale później ją poszerzono i znalazł się na niej pominięty Węgier György Banhalmi[27].

W koncertach finałowych wraz z każdym pianistą występowały przemiennie dwie grupy orkiestr Filharmonii Narodowej, którymi dyrygowali: Zdzisław Górzyński, Mieczysław Mierzejewski, Arnold Rezler, Stanisław Wisłocki i Bohdan Wodiczko[32]. Wybór koncertów Fryderyka Chopina rozłożył się mniej więcej równomiernie (jedenastu pianistów wybrało Koncert f-moll op. 21, a dziesięciu Koncert e-moll op. 11).

Finaliści
Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy
1. Fu Cong   e-moll op. 11
2. Stanislav Knor   e-moll op. 11
3. Monique Duphil   e-moll op. 11
4. Bernard Ringeissen   f-moll op. 21
5. Kiyoko Tanaka   e-moll op. 11
6. Emi Béhar   e-moll op. 11
7. Annerose Schmidt   f-moll op. 21
Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy
8. Andrzej Czajkowski   f-moll op. 21
9. Lidia Grychtołówna   e-moll op. 11
10. Adam Harasiewicz   e-moll op. 11
11. Edwin Kowalik   e-moll op. 11
12. Miłosz Magin   e-moll op. 11
13. György Banhalmi   f-moll op. 21
14. Péter Frankl   e-moll op. 11
Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy
15. Tamás Vásáry   f-moll op. 21
16. Władimir Aszkenazi   f-moll op. 21
17. Nina Lelczuk   f-moll op. 21
18. Dmitrij Papierno   f-moll op. 21
19. Dmitrij Sacharow   f-moll op. 21
20. Irina Sijałowa   f-moll op. 21
21. Naum Sztarkman   f-moll op. 21

Nagrody i wyróżnienia edytuj

Fundatorem wszystkich nagród głównych było Ministerstwo Kultury i Sztuki[1]. Wszyscy laureaci otrzymali stosownie do zajętego miejsca bądź wyróżnienia odpowiednią nagrodę finansową. Ponadto dodatkowo podano punktację łączną laureatów konkursu[2].

  Nagrody główne
Nagroda Laureat Kraj Wysokość nagrody Łączna punktacja konkursu
1 Adam Harasiewicz[4]   Polska 30 000 zł 69,94
2 Władimir Aszkenazi   ZSRR 25 000 zł 68,67
3 Fu Cong   Chiny 20 000 zł 67,10
4 Bernard Ringeissen   Francja 18 000 zł 66,02
5 Naum Sztarkman   ZSRR 16 000 zł 64,55
6 Dmitrij Papierno   ZSRR 14 000 zł 64,29
7 Lidia Grychtołówna   Polska 12 000 zł 63,54
8 Andrzej Czajkowski   Polska 10 000 zł 62,81
9 Dmitrij Sacharow   ZSRR 9000 zł 62,44
10 Kiyoko Tanaka   Japonia 8000 zł 62,29
Wyróżnienia
Wyróżniony Kraj Wysokość nagrody
Emi Béhar   Bułgaria 5000 zł
Monique Duphil   Francja 5000 zł
Péter Frankl   Węgry 5000 zł
Stanislav Knor   Czechosłowacja 5000 zł
Edwin Kowalik   Polska 5000 zł
Nina Lelczuk   ZSRR 5000 zł
Miłosz Magin   Polska 5000 zł
Annerose Schmidt   NRD 5000 zł
Irina Sijałowa   ZSRR 5000 zł
Tamás Vásáry   Węgry 5000 zł
Nagroda Specjalna
Nagroda Nagrodzony Kraj Wysokość nagrody Fundator nagrody
Najlepsze wykonanie mazurków Fu Cong   Chiny 10 000 zł Polskie Radio
Wyróżnienia Specjalne[2]
Nagroda Wyróżniony Kraj Wysokość nagrody
Najlepsze wykonanie Nokturnu Des-dur op. 27 nr 2 Óscar Gacitúa Weston   Chile 4000 zł
Najlepsze wykonanie Poloneza fis-moll op. 44 Tadeusz Kerner   Polska 4000 zł
Najlepsze wykonanie Berceuse Des-dur op. 57 Malinee Peris   Cejlon 4000 zł
Najlepsze wykonanie Poloneza As-dur op. 61 Giuseppe Postiglione   Włochy 4000 zł
Najlepsze wykonanie Etiudy Ges-dur op. 25 nr 9 Manfred Reuthe   RFN 4000 zł
Najlepsze wykonanie Impromptu Fis-dur op. 36 Imre Szendrei   Węgry 4000 zł

Uwagi edytuj

  1. ↑ Zaproszona Marguerite Long (Francja) nie dotarła do Warszawy, nie uczestnicząc w pracach jury.
  2. ↑ Zastępował chwilowo nieobecnych jurorów.
  3. ↑ Zastępowała chwilowo nieobecnych jurorów.
  4. ↑ Austriaczka Eva Zajíc nie pojawiła się na scenie z powodu choroby[30].
  5. ↑ a b Pianiści pomimo przyjazdu na konkurs do Warszawy ostatecznie zrezygnowali z występu[30].
  6. ↑ Niemiec Peter Zimmermann po rozpoczęciu występu w I etapie niespodziewanie go przerwał, schodząc z powodu niedyspozycji ze sceny[30].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Barbara Niewiarowska, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina w Warszawie [online], chopin.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-09-14].
  2. ↑ a b c d Wyniki V Międzynarodowego Konkursu im. Fryderyka Chopina. Harasiewicz – zdobywcą I nagrody, „Życie Warszawy”, Nr 68 (3551), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 20 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  3. ↑ a b c d e f g h i j V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina [online], chopincompetition2015.com [zarchiwizowane z adresu 2021-12-05].
  4. ↑ a b Osoby związane z Chopinem. (Adam Harasiewicz), [w:] Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [online], pl.chopin.nifc.pl [zarchiwizowane z adresu 2021-12-01].
  5. ↑ Królowa Elżbieta Belgijska przybyła do Warszawy, „Życie Warszawy”, Nr 62 (3545), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 13 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  6. ↑ a b c Finałowe akordy wielkiego Konkursu. Pierwsza czwórka na estradzie, „Życie Warszawy”, Nr 63 (3546), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 14 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  7. ↑ a b Jutro wyniki wielkiego Konkursu. Dziś pięć koncertów, „Życie Warszawy”, Nr 66 (3549), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 18 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  8. ↑ a b Jutro ostatni dzień Konkursu. Talent Harasiewicza, „Życie Warszawy”, Nr 65 (3548), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 17 marca 1955, s. 2 [dostęp 2019-01-08].
  9. ↑ V konkurs im. Fryderyka Chopina, [w:] Katalog Znaków Pocztowych, kzp.pl, 8 listopada 1954 [zarchiwizowane z adresu 2022-11-27].
  10. ↑ V Międzynarodowy Konkurs im. Fr. Chopina, [w:] Katalog Znaków Pocztowych, kzp.pl, 22 lutego 1955 [zarchiwizowane z adresu 2021-12-06].
  11. ↑ a b c Symbol jedności wielkiej tradycji narodowej i socjalistycznego jutra – Filharmonia Narodowa oddana w służbie polskiej kultury. Uroczysta inauguracja V Konkursu Chopinowskiego, „Życie Warszawy”, Nr 45 (3527), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 22 lutego 1955, s. 1–2 [dostęp 2019-01-08].
  12. ↑ a b Dziś pierwszy dzień Konkursu. Występuje 8 kandydatów z 8 krajów, „Życie Warszawy”, Nr 45 (3527), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 22 lutego 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  13. ↑ a b c d e f g h i Eliminacje V Konkursu im. Chopina rozpoczęte. Pierwsi kandydaci na estradzie, „Życie Warszawy”, Nr 46 (3528), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 23 lutego 1955, s. 1–2 [dostęp 2019-01-08].
  14. ↑ Z sali i zza kulis wielkiego konkursu. Trzecia ósemka dziś na estradzie, „Życie Warszawy”, Nr 47 (3529), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 24 lutego 1955, s. 1–2 [dostęp 2019-01-08].
  15. ↑ a b Polski dzień konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 48 (3530), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 25 lutego 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  16. ↑ a b Czwarty dzień wielkiego Konkursu. Troje Polaków przy fortepianie, „Życie Warszawy”, Nr 49 (3531), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 26 lutego 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  17. ↑ a b Dziś – ostatni pianista z polskiej ekipy. Sobota – dzień międzynarodowych emocji, „Życie Warszawy”, Nr 50 (3532), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 27 lutego 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  18. ↑ a b Jeszcze 20 pianistów w I etapie. Siedem dni Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 51 (3533), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 1 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  19. ↑ a b Jutro koniec I etapu. Dzień japońsko-węgierski, „Życie Warszawy”, Nr 52 (3535), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 2 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  20. ↑ a b c d Jeszcze tylko pięciu pianistów. Ostatni dzień I etapu, „Życie Warszawy”, Nr 53 (3536), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 3 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  21. ↑ a b c Dziś grają, „Życie Warszawy”, Nr 56 (3539), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 6 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  22. ↑ a b c d Dwa dni II etapu Konkursu. Pod znakiem pięknej gry, „Życie Warszawy”, Nr 57 (3540), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 8 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  23. ↑ a b W II etapie Konkursu. Dzień trzech Polaków, „Życie Warszawy”, Nr 58 (3541), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 9 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  24. ↑ a b c Ostatnie dni przed finałem. Jeszcze 13 pianistów, „Życie Warszawy”, Nr 59 (3542), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 10 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  25. ↑ a b Dziś ostatni dzień II etapu. Co przyniesie jutro?, „Życie Warszawy”, Nr 60 (3543), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 11 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  26. ↑ a b c W poniedziałek – pierwsza czwórka. 20 pianistów z 9 krajów w finale Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 62 (3545), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 13 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  27. ↑ a b c Drugi dzień finałów. Cztery indywidualności, „Życie Warszawy”, Nr 64 (3547), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 16 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  28. ↑ Koniec wielkiego Konkursu. Dziś poznamy wyniki, „Życie Warszawy”, Nr 67 (3550), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 19 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  29. ↑ a b c d Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Konkurs V [online], konkursy.miedzynarodowe.chopin.pl [zarchiwizowane z adresu 2015-02-14].
  30. ↑ a b c W niedzielę początek II etapu. Dziś obraduje jury Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 54 (3537), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 4 marca 1955, s. 1 [dostęp 2020-04-22].
  31. ↑ Wszyscy kandydaci polscy i radzieccy. 41 pianistów z 16 krajów w II etapie Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 55 (3538), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 5 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].
  32. ↑ Dziś poznamy finalistów.Od poniedziałku – III etap Konkursu, „Życie Warszawy”, Nr 61 (3544), Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”, 12 marca 1955, s. 1 [dostęp 2019-01-08].

Bibliografia edytuj

  • Jerzy Waldorff, Wielka gra, wyd. III uzup., Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, ISBN 83-214-0940-7, OCLC 69467869.
  • Stefan Wysocki, Wokół Konkursów Chopinowskich, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987, ISBN 83-212-0443-0, OCLC 749899851.
  • Wojciech Zamecznik, Program V Międzynarodowego Konkursu imienia Fryderyka Chopina: Warszawa, 22 II - 21 III 1955, wyd. 1, Warszawa: Sekretariat V Międzynarodowego Konkursu im. Fryderyka Chopina, 1955, OCLC 836517118.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=V_Międzynarodowy_Konkurs_Pianistyczny_im._Fryderyka_Chopina&oldid=73009803”