Władysław Czermak
Władysław Czermak, właśc. Čermak[1][a] ps. „Czarny” (ur. 13 grudnia 1881 w Žehrovie, zm. 17 stycznia 1945 w KL Stutthof) – podpułkownik taborów Wojska Polskiego.
| |
 podpułkownik taborów
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 grudnia 1881 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 stycznia 1945 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca dywizjonu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
   
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Urodził się 13 grudnia 1881 w miejscowości Žehrov na ziemi czeskiej[2][3]. Był synem Józefa i Anny z domu Reiter[2][3].
W 1905 został powołany do zawodowej służby wojskowej w cesarskiej i królewskiej Armii. Jego oddziałem macierzystym był 3 Pułk Taborów, a po jego likwidacji w 1910, 11 Dywizjon Taborów we Lwowie[4]. W latach 1910–1913 pełnił obowiązki referenta samochodowego 11 Korpusu. W latach 1912–1913 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach[5], a w latach 1914–1918 walczył na frontach I wojny światowej. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów taborowych: porucznika rezerwy (1 stycznia 1904)[6], porucznika (1 listopada 1905)[7], nadporucznika (1 listopada 1911)[8] i rotmistrza (1 listopada 1915)[9].
7 lipca 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia rotmistrza ze starszeństwem z 1 listopada 1915, zaliczony do I Rezerwy armii, z równoczesnym powołaniem do służby czynnej na czas wojny, i przydzielony do warsztatów taborowych w Kielcach[10].
W czasie wojny z bolszewikami, do 30 marca 1920 służył w 6 Szwadronie Zapasowym Taborów, a następnie kierował Referatem Taborowym Frontu Podolskiego[11]. 30 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w Korpusie Wojsk Taborowych, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Był wówczas referentem taborowym 6 Armii[12].
W kwietniu 1923 został przeniesiony z Wojskowej Wytwórni Materiałów Taborowych w Krakowie do 3 Dywizjonu Taborów w Sokółce na stanowisko dowódcy dywizjonu[13]. 1 października 1925 został przeniesiony do kadry oficerów taborów z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Centralnej Składnicy Taborowej na stanowisko kierownika[14]. W kwietniu 1928 został zwolniony z zajmowanego stanowiska z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto I na okres sześciu miesięcy w celu odbycia praktyki poborowej[15][16]. W listopadzie 1928 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Modlin na stanowisko komendanta[17]. W lutym 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, a z dniem 31 grudnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku[18].
Mieszkał w Toruniu. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Toruń. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VIII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[19]. W 1938 został przewodniczącym obwodowej Komisji Wyborczej w Toruniu przed wyborami do rady miejskiej[20]
Wziął udział w kampanii wrześniowej. W grudniu 1939 został zaprzysiężony przez majora Marcelego Cerklewicza jako członek organizacji konspiracyjnej „Grunwald” i przyjął pseudonim „Czarny”[21]. Według oświadczenia majora Czesława Majewskiego ps. „Wincenty Ochota” dowodził oddziałem dywersyjno-sabotażowym i wywiadu węzła kolejowego PKP Toruń Główny[22]. 21 listopada 1944 został aresztowany i osadzony w toruńskim więzieniu[3]. 21 grudnia 1944 został wywieziony do obozu koncentracyjnego Stutthof, gdzie jako więzień polityczny otrzymał numer więźniarski 04612[23]. Zmarł w obozie 17 stycznia 1945[23].
25 listopada 1916 w Sanoku poślubił pochodzącą z tamtejszych Olchowiec Różę Anielę Iwańską (ur. 1890, zm. 1956 w Cieszynie), a świadkami na ich ślubie byli Antoni Woliński i Adolf Domański (ojciec Stanisława)[2]. Czermakowie mieli córkę Ludmiłę (po mężu Skorwider) i syna Władysława Eugeniusza (ur. 23 września 1917), podporucznika ze starszeństwem z 1 października 1938 i 134. lokatą w korpusie oficerów artylerii, oficera 8. baterii 5 Pułku Artylerii Ciężkiej w Krakowie[24][25], przebywającego w latach 1939-1945 w niemieckiej niewoli (od 15 maja 1942 w Oflagu II D Gross-Born), a po uwolnieniu na emigracji[23].
Odznaczenia edytuj
- Medal Międzyaliancki (przed 1928)[26]
austro-węgierskie
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
- Krzyż Jubileuszowy Wojskowy
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913[27]
Uwagi edytuj
- ↑ Zarówno w ewidencji kościelnej w języku łacińskim (1916), jak i w ewidencji wojskowych C. K. Armii w języku niemieckim (do 1918) był określany jako „Ladislaus Čermak”.
Przypisy edytuj
- ↑ Schematismus 1905 ↓, s. 964, 981.
- ↑ a b c Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 40 (poz. 26).
- ↑ a b c Fundacja ↓, s. 1.
- ↑ Schematismus 1906 ↓, s. 993.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 1006.
- ↑ Schematismus 1905 ↓, s. 964.
- ↑ Schematismus 1906 ↓, s. 962.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 977.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1503.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 77 z 16 lipca 1919 roku, poz. 2494, 2527.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 10 kwietnia 1920 roku, s. 251.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 11 sierpnia 1920 roku, s. 692.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 18 kwietnia 1923 roku, s. 256.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 109 z 21 października 1925 roku, s. 585-586.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 130.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 518, 521.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 358.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929 roku, s. 73, 83.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 357, 1016.
- ↑ Obwieszczenie. „Ogłoszenia Zarządu Miejskiego w Toruniu”. Nr 47, s. 11, 18 listopada 1938.
- ↑ Fundacja ↓, s. 1, 8.
- ↑ Fundacja ↓, s. 8.
- ↑ a b c Fundacja ↓, s. 2.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 40.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 204, 752.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 518.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1556.
Bibliografia edytuj
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1904. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1906. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1905. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1916. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Władysław Czermak. Toruń: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu, s. 1.