Wielozarodniczka gruzełkowata

gatunek grzyba

Wielozarodniczka gruzełkowata (Sistotrema brinkmannii (Bres.) J. Erikss.) – gatunek grzybów z rodziny kolczakowatych (Hydnaceae)[1].

Wielozarodniczka gruzełkowata
Ilustracja
Wielozarodniczka gruzełkowata na drewnie
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieprznikowce

Rodzina

kolczakowate

Rodzaj

wielozarodniczka

Gatunek

wielozarodniczka gruzełkowata

Nazwa systematyczna
Sistotrema brinkmannii (Bres.) J. Erikss.
K. Fysiogr. Sällsk. Lund. Förhandl. 18(no. 8): 134 (1948)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sistotrema, Hydnaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1903 r. Giacomo Bresàdola, nadając mu nazwę Odontia brinkmannii. Uczcił nią mykologa Wilhelma Brinkmanna. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1948 r. John Eriksson[1].

Synonimy:

  • Corticium masculi Sprau 1937
  • Corticium varians Kniep 1915
  • Grandinia brinkmannii (Bres.) Bourdot & Galzin 1914
  • Grandinia microspora Rick 1932
  • Odontia brinkmannii Bres. 1903
  • Trechispora brinkmannii (Bres.) D.P. Rogers & H.S. Jacks. 1943[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia i rozmnażanie

edytuj

Tworzy małe, krótkotrwałe, rozpostarte owocniki, prawie gładkie z drobnymi granulkami[4]. Są białe i mają w stanie świeżym woskową i miękką konsystencję, po wyschnięciu ich powierzchnia staje się bladokremowa, a miąższ popielaty i kruchy. Strzępki zawierają liczne sprzążki i są bogate w olej, co przyczynia się do gruboziarnistego wyglądu grzybni[5].

Wielozarodniczkę gruzełkowatą można hodować na tramie owocników wrośniaka szorstkiego (Trametes hirsuta), a także na zamieszkujących drewno owocnikach innych podstawczaków[6]. Badania prowadzone nad rozmnażaniem wielozarodniczki gruzełkowatej wykazały, że jest zarówno homotaliczna, jak i heterotaliczna[4].

Występowanie

edytuj

Wielozarodniczka gruzełkowata to gatunek kosmopolityczny. Występuje na wszystkich kontynentach, stwierdzono jej występowanie nawet na Antarktydzie[7]. W Polsce do 2003 r. cztery jej stanowiska podał W. Wojewoda. Według niego częstość występowania tego gatunku w Polsce i stopień jego zagrożenia nie są znane[3]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Zaliczona jest w nim do gatunków rzadkich[8].

Grzyb saprotroficzny. Występuje na martwych pniach i gałęziach drewna liściastego i iglastego[3]. Dość często występuje także na martwych owocnikach innych grzybów żyjących na drewnie[4]. Stwierdzono występowanie jego zarodników i strzępek także w powietrzu w mieszkaniach i w pralkach, jednak nie jest on dla ludzi szkodliwy, nie wytwarza też nieprzyjemnego zapachu[9]. Badania przeprowadzone w 1994 r. w Anglii wykazały, że latem około 30% grzybów unoszących się w powietrzu to Sistotrema brinkmannii, a zimą odsetek ten wzrasta do blisko 60%[10].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-09] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2022-11-09] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c Sistotrema brinkmannii [online], MycoCosm [dostęp 2022-11-09] (ang.).
  5. M.B. Ellis, J.P. Ellis, Fungi without Gills (Hymenomycetes and Gasteromycetes), Londyn: UK: Champman and Hall, 1990, ISBN 0-412-36970-2.
  6. K. Messner, H. Stachelberger, Spore Bodies and a New Type of Conidium in Sistotrema brinkmannii, „Trans. Br. Mycol. Soc.”, 74 (3), Edinburgh: UK: Elsevier Ltd., 1980, s. 551–556, DOI10.1016/S0007-1536(80)80055-6.
  7. Występowanie Sistotrema brinkmannii na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-11-09] (ang.).
  8. Aktualne stanowiska wielozarodniczki gruzełkowatej w Polsce [online], Internetowy atlas grzybów [dostęp 2022-11-09] (ang.).
  9. M.N. Babic i inni, Candida and Fusarium species known as opportunistic human pathogens from customer-accessible parts of residential washing machines, „The British Mycological Society. Edinburgh”, 119 (2–3), 2015, s. 95–113, DOI10.1016/j.funbio.2014.10.007, PMID25749362.
  10. O.C.G. Adan, Health Implications of Fungi in Indoor Environments (AIr Quality Monographs), Edynburg: Elsevier Science Ltd., ISBN 978-0444818669.