Wilgotnica lejkowata

gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)

Wilgotnica lejkowata (Hygrocybe cantharellus (Fr.) Murrill) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].

Wilgotnica lejkowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

wodnichowate

Rodzaj

wilgotnica

Gatunek

wilgotnica lejkowata

Nazwa systematyczna
Hygrocybe cantharellus (Fr.) Murrill
Mycologia 3(4): 196 (1911)

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1838 r. Elias Fries nadając mu nazwę Hygrophorus cantharellus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1911 r. William Alphonso Murrill[1].

Synonimy[2]:

  • Agaricus cantharellus Schwein. 1822
  • Camarophyllus cantharellus (Fr.) Murrill 1916
  • Craterellus cantharellus (Fr.) Sacc. 1888
  • Craterellus cantharellus (Fr.) Fr. 1838 var. cantharellus
  • Hygrocybe cantharellus (Fr.) Murrill 1911 f. cantharellus
  • Hygrocybe cantharellus f. sphagnicola (Hongo) Hongo 1982
  • Hygrocybe lepida Arnolds 1986
  • Hygrophorus cantharellus Fr. 1838
  • Hygrophorus cantharellus Fr. 1838 f. cantharellus
  • Hygrophorus cantharellus f. sphagnicola Hongo 1958
  • Hygrophorus cantharellus Fr. 1838 var. cantharellus
  • Hygrophorus cantharellus var. flava Peck 1890
  • Hygrophorus cantharellus var. flaviceps Peck 1890
  • Hygrophorus cantharellus var. flavipes Peck 1890
  • Hygrophorus cantharellus var. roseus Peck 1872
  • Hygrophorus turundus var. lepidus Boud. 1897
  • Pseudohygrocybe cantharella (Fr.) Kovalenko 1988
  • Trombetta cantharella (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podała Barbara Gumińska w 1997 r. dla synonimu Hygrocybe lepida[3].

Morfologia edytuj

Kapelusz

Średnica 1–3 cm, u młodych okazów wypukły, u starszych płaski, lub na środku wklęsły, a nawet lejkowaty. Brzeg długo pozostaje podwinięty, u starszych okazów często karbowany. Powierzchnia sucha, naga, lub drobnołuseczkowata (zwłaszcza na środku). Barwa od żółtopomarańczowej do szkarłatnej[4].

Blaszki

W zarysie trójkątne, rzadkie, grube, różnej długości i silnie zbiegające na trzon. Mają barwę żółtą, miejscami pomarańczową, zazwyczaj nieco jaśniejszą od kapelusza[4].

Trzon

Wysokość 2–6 cm, grubość 0,2–0,3 cm, wysmukły, równowąski, lub zwężający się ku podstawie, kruchy, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia sucha i gładka, o barwie żółto-pomarańczowoczerwonej, u podstawy żółtawa lub biaława[4].

Miąższ

Dość kruchy, o barwie od żółtej do czerwonopomarańczowej, w kapeluszu bardzo cienki, szczególnie przy brzegu. Bez wyraźnego zapachu, w smaku łagodny[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 9–12 × 5–6 μm, elipsoidalne lub prawie cylindryczne, gładkie, w KOH bezbarwne, nieamyloidalne. Podstawki o długości 35–45 μm z 4 sterygmami. Brak cystyd. Strzępki w tramie blaszek równoległe. Wysyp zarodników biały[5].

Występowanie i siedlisko edytuj

Wilgotnica lejkowata jest szeroko rozprzestrzeniona w Ameryce Północnej, Środkowej, w Europie i na Nowej Zelandii. Podano jej występowanie także w Korei, Japonii i na Wyspach Kanaryjskich[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 7 stanowisk[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek zagrożony wyginięciem[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Holandii[3].

Rośnie na ziemi w trawach, wśród mchów z rodzaju torfowiec i należących do gatunku sierpowiec zakrzywiony, szczególnie pod olchami. Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada[3].

Gatunki podobne edytuj

Często mylona jest z bardzo podobną wilgotnicą purpurową (Hygrocybe miniata). Różni się od niej jaśniejszym kolorem, zbiegającymi blaszkami, bardziej wysmukłym kształtem oraz suchą powierzchnią kapelusza[4].

Przypisy edytuj

  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2018-03-23] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2018-03-23] (ang.).
  3. a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e B. Gumińska, Flora Polska (Flora of Poland). Grzyby (Mycota). Tom XXVI. Wodnichowate (Hygrophoraceae). Uniwersytet Jagielloński, Instytut Botaniki, Kraków 1997
  5. MushroomExpert [online] [dostęp 2018-03-23] (ang.).
  6. Discover Life Maps [online] [dostęp 2018-03-23].
  7. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.