Wodnik andyjski
Wodnik andyjski[3] (Rallus semiplumbeus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Wyróżniono dwa podgatunki, z których jeden występuje endemicznie w Kolumbii i jest narażony na wyginięcie, a drugi – z Peru – wymarł.
| Rallus semiplumbeus[1] | |||
| P. L. Sclater, 1856 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wodnik andyjski | ||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Podgatunki edytuj
Wyróżniono dwa podgatunki R. semiplumbeus[3][4][5]:
- wodnik kolumbijski (R. s. semiplumbeus) P. L. Sclater, 1856 – wschodnia Kolumbia
- wodnik peruwiański (R. s. peruvianus) Taczanowski, 1886 – Peru; uznany za wymarły
Morfologia edytuj
Opis dotyczy podgatunku nominatywnego – wodnika kolumbijskiego. Długość ciała wynosi około 21,6 cm, w tym dzioba 4,3 cm i ogona 4,5 cm. Skrzydło mierzy około 11,1 cm. Wierzch głowy czarny. Boki głowy, broda, gardło i pierś szaroniebieskie. Wierzch ciała pokrywają rudobrązowe pióra z czarnym pasem biegnącym przez ich środek. Dziób czerwony, na końcu i wzdłuż górnej krawędzi czarny. Pokrywy podogonowe w czarno-białe pasy. Nogi i stopy czerwone[6].
Występowanie edytuj
Całkowity zasięg występowania wodnika kolumbijskiego (EOO – Extent of Occurrence) szacowany jest na 11 200 km²[7], jednak ze względu na plamowe występowanie, obszar rzeczywiście zajmowany przez gatunek jest znacznie mniejszy – około 730 km²[8]. Podgatunek znany jedynie z kilku niezbyt od siebie odległych siedlisk w Kolumbii, w okolicach Bogoty. Spotykany jest na podmokłych obszarach trawiastych (sawanna i paramo) na wysokości 2500–4000 m n.p.m. (sporadycznie niżej – do 2100 m n.p.m.)[7].
Wodnika peruwiańskiego opisano na podstawie jednego okazu (1886), nigdy więcej go nie widziano i został uznany za wymarły. Występował w Peru (dokładna lokalizacja nieznana)[4][7].
Ekologia edytuj
Głos stanowi wysokie i ostre piiip. Zaniepokojony odzywa się krótkim brzęczeniem[9]. Okres lęgowy ma miejsce prawdopodobnie od lipca do września. Gniazda znajdywano w kępach sitowia i pałki. Pożywienie stanowią wodne bezkręgowce, robaki, mięczaki, martwe ryby, kijanki oraz materia roślinna[7].
Status zagrożenia edytuj
Przez IUCN wodnik kolumbijski od 2021 roku klasyfikowany jest jako narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable); wcześniej uznawano go za gatunek zagrożony (EN, Endangered). Całkowita populacja w 2016 roku szacowana była na około 3700 dorosłych osobników, zaś jej trend jest spadkowy z powodu utraty i degradacji siedlisk. Zagrożeniem dla gatunku są m.in. zanieczyszczenia (zarówno pochodzenia antropogenicznego jak i muł) mokradeł przez niego zasiedlanych. Wodnik kolumbijski występuje w dwóch parkach narodowych, Są to Park Narodowy Chingaza i Park Narodowy Sumapaz. Prócz tego spotykany na pięciu innych obszarach sklasyfikowanych jako Important Bird Area[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Rallus semiplumbeus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Rallus semiplumbeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 - chruściele - Rails and coots (wersja: 2021-11-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-11-29].
- ↑ a b Taylor, B. & Sharpe, C.J.: Bogota Rail (Rallus semiplumbeus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].
- ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Flufftails, finfoots, rails, trumpeters, cranes, limpkin. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-27]. (ang.).
- ↑ Slaty-Breasted Rail. W: Philip Lutley Sclater: Exotic ornithology : containing figures and descriptions of new or rare species of American birds. 1867, s. 165.
- ↑ a b c d e Species factsheet: Rallus semiplumbeus. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Rallus semiplumbeus. BirdLife International, 2016. [dostęp 2016-09-11]. (ang.).
- ↑ Steven L. Hilty & Bill Brown: A Guide to the Birds of Colombia. Princeton University Press, 1986, s. 139. ISBN 978-0-691-08372-8.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).