Wzgórza Wyrębińskie
Wzgórza Wyrębińskie – małe pasmo górskie w południowo-zachodniej części Sudetów Środkowych w Górach Sowich w południowo-zachodniej Polsce w województwie dolnośląskim.
Opis edytuj
Wzgórza Wyrębińskie – niedługie trójczłonowe pasmo wzgórz rozciągające się równolegle po południowej stronie głównego pasma Gór Sowich. Po stronie wschodniej oddzielone są od macierzystego masywu obniżeniem Jugowa, a po stronie zachodniej graniczą z głównym pasmem na wysokości góry Sokół oddzielone Przełęczą Sokolą. Dalej na południe poprzez dolinę Włodzicy graniczą ze Wzgórzami Włodzickimi. Pasmo położone między Górami Sowimi a Wzgórzami Włodzickimi ciągnie się w kierunku południowo-wschodnim na długości ponad 10 km od miejscowości Kolce do wsi Przygórze, maksymalna szerokość pasma 2,6 km. Pasmo podzielone jest na trzy części dolinami potoków Jugowskiego i Sowiego Potoku. Część środkowa z górą Gontowa (723 m n.p.m.) jest najwyższa pozostałe dwie części są znacznie niższe.
Rzeźba edytuj
Cały obszar pasma jest górzysty poprzecinany w poprzek dolinami potoków górskich na trzy segmenty z wyraźnie zaznaczonymi wzniesieniami, rzadko zaludniony, o zalesionych szczytach.
Krajobraz edytuj
Krajobraz niskich gór, wyżyn i wysoczyzn, silnie rozciętych przez potoki i systemy ich bocznych dolinek. Szczyty kopulaste z wyraźnym podkreśleniem zboczy. Większość obszaru zajmują łąki. Krajobraz częściowo przeobrażony, pierwotny niskogórski charakter krajobrazu w większości został zachowany.
Budowa geologiczna edytuj
Wzgórza powstały na oderwanym i wypiętrzonym fragmencie Masywu Czeskiego. Zajmują północno-wschodni fragment niecki śródsudeckiej oraz południowo-zachodni bloku sowiogórskiego. W północnej części budowane są z górnokarbońskich zlepieńców, w których występują pokłady węgla kamiennego, a w południowej z utworów czerwonego spągowca, głównie piaskowców, zlepieńców i łupków. W skałach tworzących wzgórza, oprócz węgla, występuje piryt i uraninit. W części zbudowanej ze skał metamorficznych najbardziej rozpowszechnione są paragnejsy, powstałe przez metamorfozę łupków ilastych i szarogłazów. Dominującym rodzajem skały są gnejsy oligoklazowo-biotytowe, występujące najczęściej w postaci miagmatytów. Nieckę Włodzicy w dolnym biegu wypełniają osady czwartorzędowe.
Klimat edytuj
Na opisywanym obszarze brakuje stacji meteorologicznych co utrudnia szczegółowsze określenie panujących tu warunków klimatycznych. Są one zbliżone do terenów sąsiednich. Najkorzystniejsze warunki klimatycznie są u podnóża Gór Sowich oraz w piętrze do około 400-500 m n.p.m. Średnia temperatura roczna oscyluje tu w granicach 7 °C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, najzimniejszym styczeń. Okres wegetacyjny ma zróżnicowaną długość w zależności od wysokości terenu i trwa od ok. 210 dni w dolinach do ok. 170 dni na północnych zboczach szczytowych.
Wody edytuj
Wzgórza należą do zlewiska Morza Bałtyckiego. Głównymi rzekami odwadniającymi wzgórza są od południowej strony Włodzica i Bystrzyca zbierająca wody z północno-zachodniej części. Odwadniające dolinę potoki przebijają się przez góry dolinami do ujść.
Roślinność i zwierzęta edytuj
Wyższe partie Wzgórz Wyrębińskich porastają lasy świerkowe i świerkowo-bukowe, miejscami z domieszką brzozy, modrzewia i innych gatunków.
Na terenie wzgórz występują skupiska roślinności górskiej objęte prawną ochroną. Na uwagą zasługują: oset górski – dziewięćsił bezłodygowy, wawrzynek wilczełyko, liczne storczyki, goryczki, pierwiosnki, lilia złotogłów oraz kilka gatunków traw.
Świat zwierzęcy nie różni się specjalnie od innych części Sudetów. Z większych zwierząt mają tu swoje siedliska: jeleń, sarna i dzik. Z mniejszych ssaków można spotkać nietoperze, lisa, łasicę, wiewiórkę. W zróżnicowanym dla Sudetów świecie ptaków, na terenie wzgórz występuje: jarząbek, włochatka, pluszcz, krzyżodziób świerkowy, kilka gatunków jastrzębi.
Komunikacja edytuj
przez wzgórza prowadzą w poprzek trzy drogi lokalne. Dolinią Włodzicy u podnóża południowego zbocza prowadzi
szlak kolejowy edytuj
czynna w ruchu pasażerskim linia kolejowa nr 286 z Kłodzka do Wałbrzycha
drogi główne edytuj
Droga wojewódzka nr 381 – Kłodzko – Wałbrzych
lokalne edytuj
Nowa Ruda – Jugów, Ludwikowice Kłodzkie – Sokolec, Jugów – Sokolec – Walim, Ludwikowice Kłodzkie – Jugów.
Miejscowości edytuj
Szlaki turystyczne edytuj
Przez wzgórza prowadzą szlaki turystyczne: ze Świerków oraz Ludwikowic Kłodzkich na Wielką Sowę i Przełęcz Jugowską.