Zapłonka
rodzaj roślin
Zapłonka (Nonea) – rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Obejmuje 44 gatunki[5]. Występują one w basenie Morza Śródziemnego (zasięg 8 gatunków, z tym jednego już wymarłego, obejmuje południową Europę)[6], poza tym północną Afrykę i zachodnią Azję. Jeden gatunek (Nonea caspica) sięga na wschodzie do Chin[7]. Jeden gatunek – zapłonka brunatna N. pulla występuje naturalnie w Polsce[8], kilka innych spotykanych jest w uprawie i jako gatunki przejściowo dziczejące[8][9].
 Nonea rossica | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
zapłonka | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Nonea Medikus Philos. Bot. 1: 31. Apr 1789[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
N. vesicaria (Linnaeus) H.G.L. Reichenbach[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
.JPG)
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Byliny i rośliny jednoroczne owłosione szorstko lub miękko[7].
- Liście
- Skrętoległe[7].
- Kwiaty
- Zebrane w wierzchotki ścieśnione podczas kwitnienia, a wydłużające się w czasie owocowania. Kwiaty wsparte podobnymi do liści przysadkami. Kielich rurkowato-dzwonkowaty, około połowy woreczkowato rozdęty, utworzony z 5 podługowato-trójkątnych działek. Płatki korony zrośnięte w rurkę z osklepkami w górnej części, końce płatków wolne, zaokrąglone. Pręciki schowane w rurce korony. Zalążnia górna, czterokomorowa, z szyjką słupka zakończoną główkowatym lub rozwidlonym znamieniem[7].
- Owoce
- Rozłupnie rozpadające się na cztery, różnie zdobione siateczkowato, owłosione lub nagie rozłupki[7].
Systematyka edytuj
Rodzaj należy do podplemienia Boragininae, plemienia Boragineae w podrodzinie Boraginoideae w obrębie rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae[4].
- Nonea alpestris G.Don
- Nonea anchusoides Boiss. & Buhse
- Nonea anomala Hausskn. & Bornm.
- Nonea armeniaca (Kusn.) Grossh.
- Nonea calceolaris Nikif. & Pazij
- Nonea calycina (Roem. & Schult.) Selvi, Bigazzi, Hilger & Papini
- Nonea caspica (Willd.) G.Don
- Nonea daghestanica Kusn.
- Nonea decurrens G.Don
- Nonea dumanii Bilgili & Selvi
- Nonea echioides (L.) Roem. & Schult.
- Nonea edgeworthii DC.
- Nonea flavescens (C.A.Mey.) Fisch. & C.A.Mey.
- Nonea heterostemon Murb.
- Nonea hypoleia Bornm.
- Nonea intermedia Ledeb.
- Nonea iranica Falat. & Pakravan
- Nonea kandaharensis Riedl
- Nonea karsensis Popov
- Nonea longiflora Wettst.
- Nonea lutea (Desr.) DC. – zapłonka żółta
- Nonea macrantha (Riedl) A.Baytop
- Nonea macropoda Popov
- Nonea macrosperma Boiss. & Heldr.
- Nonea melanocarpa Boiss.
- Nonea micrantha Boiss. & Reut.
- Nonea minutiflora Riedl
- Nonea monticola (Rech.f.) Selvi & Bigazzi
- Nonea ovczinnikovii Czukav.
- Nonea pallens Petrovič
- Nonea palmyrensis (Post) Sam.
- Nonea persica Boiss.
- Nonea philistaea Boiss.
- Nonea pisidica Selvi, Bigazzi & Hilger
- Nonea polychroma Selvi & Bigazzi
- Nonea ×popovii Guşul. & Tarn.
- Nonea pulla (L.) DC. – zapłonka brunatna
- Nonea pulmonarioides Boiss. & Balansa
- Nonea rosea (M.Bieb.) Link – zapłonka różowa
- Nonea setosa Roem. & Schult.
- Nonea stenosolen Boiss. & Balansa
- Nonea turcomanica Popov
- Nonea versicolor (Steven) Sweet
- Nonea vesicaria (L.) Rchb.
- Nonea vivianii DC.
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-01-01] (ang.).
- ↑ a b Nonea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b Genus: Nonea Medik.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b Nonea Medik.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-22].
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 29, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e Nonea Medikus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 120, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 130. ISBN 978-83-925110-5-2.
Identyfikatory zewnętrzne: