Zaraza czerwonawa
Zaraza czerwonawa (Orobanche lutea Baumg.) – gatunek byliny z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae).
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zaraza czerwonawa |
| Nazwa systematyczna | |
| Orobanche lutea Baumg. Enum. stirp. Transsilv. 2:215. 1816[3] | |
Zasięg występowania edytuj
Występuje w Azji Środkowej i Zachodniej (Iran, Turcja, Armenia, Azerbejdżan, Gruzja, w Rosji Kaukaz Północny, Tadżykistan, Turkmenistan) oraz w Europie Południowej, Środkowej i Wschodniej (Austria, Belgia, Czechy, Niemcy, Węgry, Holandia, Polska, Słowacja, Szwajcaria, Estonia, Mołdawia, europejska część Rosji, Ukraina, Albania, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Grecja, Włochy, Czarnogóra, Rumunia, Serbia, Słowenia, Francja, Hiszpania)[3]. W Polsce rozproszona na niżu.
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Roślina dwuletnia lub trwała, ogruczolona barwy żółtej do brunatnej, wysokości 10–50 cm[4].
- Łodyga
- W dole zgrubiała, ogruczolona, fioletowa lub żółta. Łuski u nasady łodygi liczna, górą skąpe[4].
- Kwiaty
- O zapachu goździków. Korona brunatnoczerwona, żółtawobrunatna lub ciemnoczerwona, gęsto ogruczolona, dość duża, 2-3,5 cm długości, u dołu zwężona, ku górze stopniowo rozszerzona, dzwonkowata, o krawędzi grzbietowej poniżej załamania lekko zgiętej, na samym szczycie odgiętej. Kielich o ząbkach ostrych, długości połowy rurki korony. Kwitnie od czerwca do lipca[4].
Biologia i ekologia edytuj
Jest rośliną pasożytniczą. Pasożytuje na roślinach z rodziny motylkowatych (Fabaceae), przeważnie na lucernie (Medicago sp.), rzadziej na innych[5], np. na wilżynach (Ononis sp.). Kwitnie od maja do czerwca[6]. Liczba chromosomów: n = 19, 2n = 38[5].
Zagrożenia i ochrona edytuj
W latach 2004–2014 roślina była objęta w Polsce ochroną ścisłą, od 2014 roku podlega częściowej ochronie gatunkowej[7]. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-11-17] (ang.).
- ↑ a b Orobanche lutea. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-11-17]. (ang.).
- ↑ a b c Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1973.
- ↑ a b Luis Carlón, Gonzalo Gómez Casares, Manuel Laínz, Gonzalo Moreno Moral, Óscar Sánchez Pedraja, Gerald M. Schneeweiss: Orobanche lutea. [w:] Index of Orobanchaceae [on-line]. 2005–. [dostęp 2014-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-29)]. (ang.).
- ↑ Martin Červenka, Viera Feráková, Milan Háber, Jaroslav Kresánek, Libuše Paclová, Vojtech Peciar, Ladislav Šomšák: Świat roślin, skał i minerałów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982. ISBN 83-09-00462-1.
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Bibliografia edytuj
- Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1973.