Zdzisław Simche
Zdzisław Alfred Simche (ur. 28 marca 1905[1] w Tarnowie, zm. 29 listopada 1940 w Auschwitz) − polski geograf, nauczyciel, publicysta i działacz społeczny pochodzenia żydowskiego, więzień i ofiara obozu koncentracyjnego Auschwitz.
Życiorys edytuj
Zdzisław Simche urodził się w rodzinie tarnowskiego adwokata Eliasza Simchego i Stefani Warenhaupt. W 1922 roku wypisał się z gminy żydowskiej i przyjął chrzest w kościele katolickim. Po ukończeniu Państwowego Gimnazjum im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie, w latach 1923–1928 studiował geografię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przez rok był prezesem Koła Geografów UJ. Po ukończeniu studiów starał się o posadę asystenta na katedrze geografii Uniwersytetu Jana Kazimierza u profesora Eugeniusza Romera, ale nie otrzymał jej ze względu na pochodzenie. Powrócił do Tarnowa, gdzie zaczął pracę jako nauczyciel gimnazjalny. Uczył w trzech działających wtedy gimnazjach w mieście[1].
Od 1927 roku był redaktorem „Słowa Tarnowskiego”, publikował również w „Przeglądzie Geograficznym” oraz w roczniku „Ziemia”. W 1929 roku był współzałożycielem i pierwszym sekretarzem zarządu Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Tarnowie. Rok później ukazała się jego monografia Tarnów i jego okolica, wydana z okazji jubileuszu 600-lecia miasta (wznowiona jako reprint w 1993 roku)[2]. W 1931 roku został pierwszym prezesem tarnowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Był również powiatowym delegatem Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Miał swój udział w powstaniu w pobliżu Ciężkowic rezerwatu przyrody „Skamieniałe Miasto”.
W kwietniu 1940 roku Zdzisław Simche został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu w Tarnowie. Pomimo zabiegów rodziny włączono go jako więźnia politycznego do pierwszego transportu do obozu koncentracyjnego Auschwitz, 14 czerwca 1940 roku. Otrzymał numer obozowy 452. Zmarł z wycieńczenia 29 listopada 1940 roku na placu apelowym. Jego ciało zostało skremowane, a prochy wydano żonie i pochowano początkowo na tarnowskim Starym Cmentarzu. W 1982 urnę przeniesiono do grobowca na cmentarzu komunalnym w Mościcach.
W 1983 roku ulica w tarnowskiej dzielnicy Zabłocie otrzymała imię Zdzisława Simchego. Jego nazwisko znalazło się również na tablicy upamiętniającej poległych podczas wojny nauczycieli i uczniów, odsłoniętej w 1989 roku w III Liceum Ogólnokształcącym.
Zdzisław Simche był żonaty z Zofią z d. Gągola, z którą mieli trzech synów. Jego młodszy brat, Teodor, był prawnikiem – również zginął w KL Auschwitz.
Przypisy edytuj
- ↑ a b ZDZISŁAW SIMCHE [online], muzeum.tarnow.pl [dostęp 2022-01-10] (pol.).
- ↑ Zdzisław Simche, Tarnów i jego okolica, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Tarnów, 1993, ISBN 83-85988-10-6. Wznowienie wydane przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie z dodanym życiorysem geografa autorstwa Kazimierza Bańburskiego i czterema współczesnymi inseratami reklamowymi. Książkę wydano przy pomocy finansowej Wydziału Infrastruktury Społecznej Urzędu Miejskiego w Tarnowie i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Tarnowie. Druk: Oficyna Wydawnicza „Witek-Druk” w Tarnowie.
Bibliografia edytuj
- Kazimierz Bańburski: Zdzisław Simche, w; Muzeum Okręgowe w Tarnowie. Wirtualna Czytelnia. muzeum.tarnow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. [dostęp 2011-02-05]
- Barbara Sawczyk, Maria Sąsiadowicz, Ewa Stańczyk, Ocalić od zapomnienia... Patroni tarnowskich ulic. Tom 2, Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego, 2004, ISBN 83-915445-6-7, OCLC 749868453.