Zofia Bydlińska-Czernuszczyk
Zofia Bydlińska-Czernuszczyk (ur. 15 grudnia 1943[1][2]) – polska redaktorka, działaczka opozycji w PRL.
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
redaktorka, działaczka opozycyjna w PRL |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Działalność opozycyjna w PRL edytuj
Zofia Bydlińska od 1977 roku współpracowała z Niezależną Oficyną Wydawniczą NOWA[3], m.in. przepisując książki na matryce. Od 1981 roku, przed stanem wojennym pracowała w kierowanym przez Mirosława Chojeckiego Komitecie Wydawniczym Regionu Mazowsze „Solidarności”[4]. Współpracowała również z Agencją Prasową „Solidarność”[5]. Redagowała literaturę dla kilku wydawców z kręgu „Solidarności”[6].
Była jedną z współzałożycielek „Informacji Solidarności” (pierwszy numer ukazał się 16 grudnia 1981 roku)[3][7][8], a następnie była jedną z siedmiu współtwórczyń i redaktorką „Tygodnika Mazowsze” (1982–1989)[9][10][11][12]. W Tygodniku pracowała od jego pierwszego „wojennego” wydania (wydanego 11 lutego 1982 roku, nr 2, bo za numer 1 uznano niewydany, ale przygotowany do druku przez Jerzego Zieleńskiego przed wprowadzeniem stanu wojennego) do ostatniego numeru, 290., wydanego 12 kwietnia 1989 roku[7][13][14]. Poza pracami redakcyjnymi zajmowała się również przepisywaniem materiałów[15], logistyką pracy redakcji, a w szczególności pozyskiwaniem mieszkań do pracy redakcji i współpracujących z nią struktur[3][16] oraz organizacją przeprowadzek redakcji[13].
Pod koniec grudnia 1981 roku była zatrzymana przez Służbę Bezpieczeństwa. W czasie przesłuchania odmówiła zobowiązania do niepodejmowania działalności w podziemiu[17]. W czerwcu 1985 roku funkcjonariusze SB przeszukali jej mieszkanie, znajdując w nim dowody na jej działalność[18]. Prokuratura Wojewódzka w Warszawie prowadziła przeciw niej szereg spraw (akta udostępnione przez IPN pod sygnaturami BU 4120/77, 4120/78, 4120/79, 4120/80). Postępowanie przeciw niej zostało umorzone[18]. 10 października 1988 roku została zatrzymana, gdy SB weszła do mieszkania, w którym odbywało się zebranie redakcji Tygodnika Mazowsze. W następstwie przeszukano jej mieszkanie[19]. Była obiektem zainteresowania Służby Bezpieczeństwa, o czym świadczy umieszczenie jej nazwiska na tzw. liście Wildsteina z sygnaturami IPN BU 001121/2219 i 00249/1621[1][20].
Po 1989 roku edytuj
Po 1989 roku była związana z Gazetą Wyborczą[21]. W maju 1990 roku została jednym z 16 redaktorów Gazety Wyborczej, którzy zostali dokooptowani jako udziałowcy spółki „Agora-Gazeta Sp. z o.o.” będącej wtedy wydawcą tego dziennika.
W 2020 roku podpisała Apel 77 kobiet opozycjonistek w sprawie zachowania policji wobec osób nieheteronormatywnych[22].
Order edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – postanowieniem z dnia 17 marca 2011 roku prezydenta Bronisława Komorowskiego nadany „za wybitne zasługi dla rozwoju niezależnego dziennikarstwa, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, wolności słowa i wolnych mediów”[23].
Życie prywatne edytuj
Zofia Bydlińska jest córką Waleriana[1]. Ma syna (ur. ok. 1974)[24].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Wynik kwerendy nazwiska „Bydlińska” w zasobach IPN [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2021-11-01].
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 98.
- ↑ a b c Jan Olaszek, Rewolucja powielaczy. Niezależny ruch wydawniczy w Polsce 1976–1989, Warszawa: Trzecia Strona, 2015, s. 318, ISBN 978-83-64526-28-2.
- ↑ Zofia Bydlińska-Czernuszczyk [online], slownik-niezaleznidlakultury.pl [dostęp 2021-11-01].
- ↑ Jerzy Stanisław Majewski, Tomasz Urzykowski, 14 grudnia 1981 [online], Gazeta Stołeczna, dodatek do Gazety Wyborczej, 12 grudnia 2006 [dostęp 2021-11-01].
- ↑ Penn 2014 ↓, s. 150–151.
- ↑ a b Łukasz Kamiński, Grzegorz Waligóra (red.), NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 5 Polska środkowo-wschodnia, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2010, s. 302–303, ISBN 978-83-7629-169-7.
- ↑ Andrzej Friszke (red.), Solidarność podziemna 1981–1989, Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 411, 418, 437, 443, 448.
- ↑ Jan Olaszek, Rola kobiet w warszawskim podziemiu lat osiemdziesiątych, [w:] Natalia Jarska, Jan Olaszek (red.), Płeć buntu. Kobiety w oporze społecznym i opozycji w Polsce w latach 1944–1989 na tle porównawczym, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2014, s. 295, 361, ISBN 978-83-7629-615-9.
- ↑ Elżbieta Regulska-Chlebowska, Elżbieta, ucieczka z internowania, [w:] Anna Herbich, Dziewczyny z Solidarności, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” Horyzont, 2016, s. 351, ISBN 978-83-240-3464-2.
- ↑ Anna Dodziuk, Kobiety „Tygodnika”, „Karta”, 71, Fundacja Ośrodka KARTA, 2012, s. 98–107.
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 97.
- ↑ a b Bydlińska-Czernuszczyk, Zofia [online], wyborcza.pl, 28 listopada 2006 [dostęp 2021-11-01].
- ↑ Mirosław Maciorowski, Siedem twardych kobiet. Helena Łuczywo do Gartona Asha: „Już nie jestem Różą Luksemburg, jestem Thatcher”. [online], wyborcza.pl, 16 stycznia 2021 [dostęp 2021-11-01].
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 110.
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 112, 225.
- ↑ Penn 2014 ↓, s. 183.
- ↑ a b Olaszek ↓, s. 576.
- ↑ Olaszek 2018 ↓, s. 568.
- ↑ Informacje Czernuszczyk Zofia Bydlińska archiwum [online], osobovo.pl [dostęp 2021-11-01].
- ↑ Penn 2014 ↓, s. 332.
- ↑ Apel 77 kobiet opozycjonistek w sprawie zachowania policji wobec osób nieheteronormatywnych [online], 13 sierpnia 2020 [dostęp 2021-11-01].
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 624
- ↑ Shana Penn, Podziemie kobiet, Hanna Jankowska (tłum.), wyd. 1, Warszawa: Rosner & Wspólnicy Sp. z o.o., 2003, s. 133, ISBN 83-89217-20-1.
Bibliografia edytuj
- Jan Olaszek: Podziemne dziennikarstwo. Funkcjonowanie głównych pism informacyjnych podziemnej „Solidarności” w Warszawie w latach 1981–1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2018. ISBN 978-83-8098-396-0.
- Shana Penn: Sekret „Solidarności”. Maciej Antosiewicz (tłum.). Wyd. 1. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal, 2014. ISBN 978-83-280-0894-6.