Wikipedia

Zygmunt Döllinger

polski żołnierz i polityk

Zygmunt Antoni Döllinger, także Doellinger, ps. „Doelli”[1] (ur. 1 kwietnia 1899 w Bogumiłowicach, zm. 29 maja 1949 w Londynie) – polski działacz niepodległościowy, polityk i prawnik, kapitan artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, starosta brzeski, tarnowski i żywiecki, poseł na Sejm RP.

Zygmunt Döllinger
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Zygmunt Antoni Döllinger

Data i miejsce urodzenia

1 kwietnia 1899
Bogumiłowice

Data i miejsce śmierci

29 maja 1949
Londyn

poseł na Sejm RP V kadencji
Okres

od 28 listopada 1938
do 2 listopada 1939

Przynależność polityczna

Obóz Zjednoczenia Narodowego

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Niepodległości Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi I stopnia Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Zygmunt Döllinger
Zygmunt Döllinger jako starosta tarnowski
Powrót ministra spraw zagranicznych Józefa Becka (w środku z papierosem) z sesji Ligi Narodów w Genewie, w październiku 1934. Obok ministra (po jego lewej stronie) stoi starosta powiatowy żywiecki Zygmunt Döllinger
Święto Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Tarnowie, w lipcu 1932. Na pierwszym planie starosta powiatowy tarnowski Zygmunt Döllinger (w ganiturze)
Święto Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Tarnowie, w lipcu 1932. Starosta powiatowy tarnowski Zygmunt Döllinger wręcza nagrodę żeńskiej drużynie

Życiorys edytuj

Urodził się 1 kwietnia 1899 w Bogumiłowicach, w ówczesnym powiecie brzeskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Leopolda (1859–1928), naczelnika miejscowej stacji c. k. kolei państwowych i Józefy ze Zbigniewiczów (1869–1930)[2][3][4][5]. Był bratem Kazimierza Mariana Czesława (1895–1946), działacza niepodległościowego[6], odznaczonego Krzyżem Niepodległości[7] i Krzyżem Walecznych[8], doktora praw, sędziego Wojskowego Sądu Okręgowego Nr VII w Poznaniu[9] i sędziego Sądu Okręgowego w Krakowie, notariusza w Przeworsku[10][5], porucznika audytora pospolitego ruszenia Wojska Polskiego[11][12] i Franciszka (ur. 1897), działacza niepodległościowego, odznaczonego Medalem Niepodległości[13], doktora praw, adwokata, podporucznika piechoty pospolitego ruszenia Wojska Polskiego[14][15].

Od 1909 uczęszczał do Gimnazjum św. Jacka w Krakowie[16][17][18][19]. 1 sierpnia 1914 w Oleandrach wstąpił do Legionów Polskich[20][4]. Pełnił służbę w c. k. Komendzie I Brygady w charakterze gońca[21]. W styczniu 1915 został zwolniony z Legionów „z powodu młodocianego wieku i niedorozwoju fizycznego”[20]. Po powrocie do Krakowa kontynuował naukę w c. k. Gimnazjum V[22][23]. Dwa lata później zdał tam egzamin maturalny[24]. 15 września 1917 został wcielony do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej[20]. Ukończył szkołę oficerów artylerii[21]. Egzamin złożył z odznaczeniem[21]. Został przydzielony do c. k. Pułku Artylerii Polowej Ciężkiej Nr 46[20]. Służbę w armii zaborczej pełnił do 31 października 1918[21].

W listopadzie 1918 wstąpił do 1 Pułku Artylerii Polowej Legionów[21]. Został przydzielony do 3. baterii i w jej szeregach walczył na wojnie z Ukraińcami, a następnie wojnie z bolszewikami[21]. 1 marca 1920 został przeniesiony do 16 Pułku Artylerii Polowej[21][4]. Wyróżnił się w walkach pod wsią Średnica-Maćkowięta (2 sierpnia) i Paproć Mała (4 sierpnia), dowodząc w zastępstwie 2. baterią I dywizjonu[21]. 8 i 20 sierpnia 1920 porucznik Lubomir Głażewski sporządził dwa wnioski na odznaczenie podporucznika Döllingera Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari[25]. Oba wnioski „gorąco poparł” podpułkownik Adam Koc, dowódca Dywizji Ochotniczej, do której przydzielony był I dywizjon[25]. W styczniu 1921 Zygmunt Döllinger został przeniesiony do rezerwy[21]. W rezerwie został przydzielony do 26 Pułku Artylerii Polowej w Skierniewicach[26][27][28]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1314. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii[29][30]. W 1934, jako oficer pospolitego ruszenia pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Tarnów. Miał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „reklamowany na 12 miesięcy”[31].

Po zwolnieniu z wojska kontynuował studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego[21]. W maju 1921 ponownie przerwał studia i wziął udział w III powstaniu śląskim jako dowódca artylerii Grupy „Południe”[21][32]. W 1923 ukończył studia z tytułem doktora praw[21]. 6 listopada tego roku rozpoczął aplikację sędziowską w Sądzie Okręgowym w Krakowie[21][4]. W grudniu 1925 zdał egzamin sędziowski ze stopniem celującym[21][4]. W maju 1926 został mianowany sędzią powiatowym w Białej[21][33]. 16 lutego 1929 został wybrany burmistrzem Białej, a w czerwcu 1930, po rozwiązaniu Rady Miasta, mianowany komisarzem rządowym Białej[21][4]. W lutym 1931 został mianowany starostą powiatowym w Brzesku, a 25 marca 1932 starostą powiatowym w Tarnowie, w dotychczasowym VII stopniu służbowym[21][34]. Od 30 kwietnia 1934 do 5 marca 1938 pełnił funkcję starosty powiatowego w Żywcu[4]. Był założycielem Towarzystwa Ziemi Żywieckiej[35]. W październiku 1935 został członkiem Rady Naczelnej Związku Powstańców Śląskich[36]. Później pełnił funkcję inspektora ministerialnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych[37]. 16 listopada 1938 został wybrany posłem na Sejm RP V kadencji w Okręgu nr 87 miasto Wadowice[37] z ramienia Obozu Zjednoczenia Narodowego, którego był członkiem i kierownikiem Oddziału Polityczno-Społecznego[38]. 1 września 1939 Eugeniusz Kwiatkowski zanotował w swoim Dzienniku: „Doellinger rozpuszczał w kuluarach Sejmu pogłoskę, że grupa generała Skwarczyńskiego zajęła Gdańsk. Władze wojskowe nie potwierdziły tego”[39].

We wrześniu 1939 dowodził 2. baterią w Ośrodku Zapasowym Artylerii Lekkiej nr 3 w Wilnie[40]. W walkach nie wziął udziału[40]. 19 września 1939 został internowany na terytorium Republiki Litewskiej[41]. W 1940, po zajęciu Litwy przez ZSRR, został przekazany do Obozu NKWD w Kozielsku (tzw. Kozielsk II), a 2 lipca 1941 do Obozu NKWD w Griazowcu[41]. 21 lipca tego roku został osadzony w więzieniu w Wołogdzie[41]. 9 października 1941, po zwolnieniu z więzienia, przybył do Buzułuku[41]. Tam został przyjęty do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i przydzielony do 6 Pułku Artylerii Lekkiej[40]. Później jako kapitan pełnił służbę w Oddziale Informacyjnym Sztabu Armii Polskiej na Wschodzie[4].

Po demobilizacji zamieszkał u brata Franciszka[4]. Zmarł 29 maja 1949 w Londynie[4]. Został pochowany na Cmentarzu Brompton[42][38].

14 lutego 1931 ożenił się z Zofią z Uniechowskich ps. „Pajączek” (1909–1993), damą Orderu Virtuti Militari, z którą miał córkę Annę Karolę (ur. 19 grudnia 1932[43][35], zm. 2014), po mężu Ursyn-Niemcewicz, lekarkę[42].

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Mielżyński 1931 ↓, s. 188.
  2. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
  3. ↑ Szematyzm 1899 ↓, s. 679.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m Żołnierze Niepodległości: Döllinger Zygmunt Antoni, ps. „Doelli”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-11-28].
  5. ↑ a b LEOPOLD DÖLLINGER. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. [dostęp 2022-11-28].
  6. ↑ Żołnierze Niepodległości: Döllinger Kazimierz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-11-29].
  7. ↑ M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 993.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1085, 1093.
  10. ↑ Nekrolog. Academica. [dostęp 2022-11-29].
  11. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 200.
  12. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-29].
  13. ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.
  14. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 265, 930.
  15. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-29].
  16. ↑ Sprawozdanie 1910 ↓, s. 88, klasa Ia, w tym samym roku szkolnym Franciszek ukończył klasę IIIa, a Kazimierz klasę IVa.
  17. ↑ Sprawozdanie 1911 ↓, s. 129, klasa IIa.
  18. ↑ Sprawozdanie 1912 ↓, s. 188, klasa III.
  19. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 162, klasa IV.
  20. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 3, 4.
  21. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Kolekcja ↓, s. 4.
  22. ↑ Sprawozdanie 1915 ↓, s. 97, klasa VI.
  23. ↑ Sprawozdanie 1916 ↓, s. 88, klasa VII.
  24. ↑ Sprawozdanie 1921 ↓, s. 19.
  25. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 5–10.
  26. ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 53.
  27. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 766.
  28. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 686.
  29. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 857.
  30. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 782.
  31. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 275, 935.
  32. ↑ Mielżyński 1931 ↓, s. 41, 191–193, 195.
  33. ↑ Kirkiczenko i Kraczkiewicz 1927 ↓, s. 136.
  34. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. 8, s. 282, 1932-05-31. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. 
  35. ↑ a b Łoza 1938 ↓, s. 146.
  36. ↑ Nowe władze Związku Powstańców Śląskich. „Powstaniec Śląski”. 11, s. 22, listopad 1935. Katowice. 
  37. ↑ a b M.P. z 1938 r. nr 264, poz. 619.
  38. ↑ a b c Krzyżanowski 2011 ↓, s. 32.
  39. ↑ Kwiatkowski 2003 ↓, s. 154.
  40. ↑ a b c Zygmunt Döllinger: Kwestionariusz. [w:] B.I.110a, s. 111 [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. [dostęp 2022-11-29].
  41. ↑ a b c d Indeks Represjonowanych. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-11-29].
  42. ↑ a b Grób rodziny Ursyn-Niemcewicz Doellinger. Polski Instytut Naukowy w Kanadzie. [dostęp 2022-11-30].
  43. ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
  44. ↑ Błaszkowski 1929 ↓, s. 80.
  45. ↑ Wiśniewski 1929 ↓, s. 30.
  46. ↑ M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124.
  47. ↑ Wiadomości ze Śląska: Odznaczenia. „Goniec Śląski”. 123, s. 3, 1927-05-31. Katowice. 
  48. ↑ Lista osób odznaczonych Odznaką Honorową L.O.P.P. z okazji XV tygodnia L.O.P.P.. „Lot i OPLG Polski”. 8–9, s. 54, sierpień–wrzesień 1938. Warszawa. 

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygmunt_Döllinger&oldid=72247233”