Wikipedia

Agnetha Fältskog

piosenkarka szwedzka (ABBA)

Agnetha Åse Fältskog (ur. 5 kwietnia 1950 w Jönköping) – szwedzka piosenkarka, aktorka, współzałożycielka i wokalistka zespołu ABBA, w którym śpiewała razem z Anni-Frid Lyngstad, Björnem Ulvaeusem i Bennym Anderssonem[5].

Agnetha Fältskog
Ilustracja
Imię i nazwisko

Agnetha Åse Fältskog[1]

Data i miejsce urodzenia

5 kwietnia 1950[2]
Jönköping[3]

Instrumenty

pianino

Typ głosu

sopran[4]

Gatunki

pop, pop-rock, disco

Zawód

piosenkarka, kompozytorka

Aktywność

1967–1988, 2004–2005, od 2013

Wydawnictwo

Warner Music Group, Polar Music

Powiązania

Björn Ulvaeus, Benny Andersson, Anni-Frid Lyngstad

Zespoły
ABBA (1972–1982, 2018–2021)
Odznaczenia
Komandor 1. klasy Orderu Wazów (Szwecja)
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Agnetha Åse Fältskog (1977)
Agnetha Fältskog (1982)

Życiorys edytuj

Jest córką menedżera domu towarowego Knuta Ingvara Fältskoga i Birgit Margarety Johansson, którzy pobrali się w 1945[6]. Wychowywała się w bloku przy Tegelsbruksgatan w prowincjonalnym Jönköpingu[6]. Ma młodszą o pięć lat siostrę, Monę[7]. Od najmłodszych lat interesowała się muzyką; zafascynowana grą swojego sąsiada, Sigvarda Anderssona, jako dziecko podjęła naukę gry na fortepianie[6], poza tym śpiewała w chórze kościelnym i napisała swoją pierwszą piosenkę – „Två små troll”[7]. W wieku sześciu lat zadebiutowała na scenie[7] podczas zorganizowanego przez jej ojca przedstawieniu z okazji świąt Bożego Narodzenia.

W 1960 założyła ze swoimi przyjaciółkami, Leną Johansson i Elisabeth Strub, trio muzyczne The Chambers, które występowało w lokalnych klubach. W wieku 15 lat porzuciła szkołę z postanowieniem zrobienia kariery muzycznej. Dorabiała, pracując jako telefonistka w firmie samochodowej Atteviks[7]. Rok później związała się z zespołem tanecznym Bernta Enghardta[7], w którym przez kolejne dwa lata śpiewała własne kompozycje. By odróżnić się od poprzedniej wokalistki zespołu, która także miała na imię Agneta, dodała do swojego imienia literę „h”[7]. Jej pierwszym znaczącym przebojem była piosenka „Jag var så kär”, którą napisała pod wpływem rozstania ze swoim chłopakiem, Björnem Lilją, a w jej wydaniu pomógł jej Karl Gerhard Lundkvist z wytwórni muzycznej Cupol[7]. W 1968, mając 17 lat, wydała swój pierwszy album, zatytułowany po prostu Agnetha Fältskog, a rok później – płytę pt. Agnetha Fältskog Vol. 2[8]. Pierwszy z albumów promowała singlem „Jag var så kär”, z którym dotarła do pierwszego miejsca na szwedzkiej liście przebojów[9]. Ze względu na narastającą popularność w tym okresie przeprowadziła się do Sztokholmu[8]. W 1969 wyjechała także do Berlina Zachodniego, by nagrać niemieckojęzyczne single, jednak bez większego powodzenia[8].

Poza autorskimi utworami nagrywała własne wersje zagranicznych przebojów, wykonując je na koncertach w całej Szwecji. Podczas występu w telewizji w styczniu 1968 spotkała po raz pierwszy Anni-Frid Lyngstad. W maju 1969 podczas nagrań programu w telewizji poznała Björna Ulvaeusa[8], z którym dwa lata później wzięła ślub[10]. W 1970 wydała album pt. Som jag är, a rok później – płytę pt. När en vacker tänke blir en sång[11]. W 1972 zagrała Marię Magdalenę, główną rolę w szwedzkiej wersji rock opery Jesus Christ Superstar[11].

W latach 1972–1982 wraz z Bennym Anderssonem, Björnem Ulvaeusem i Anni-Frid Lyngstad występowała w zespole ABBA, z którym nagrała i wydała osiem albumów studyjnych: Ring Ring (1973), Waterloo (1974), ABBA (1975), Arrival (1976), The Album (1977), Voulez-Vous (1979), Super Trouper (1980) i The Visitors (1981).

Pozostając wokalistką ABB-y, nagrała i wydała kolejne solowe płyty. W 1975 premierę miał album pt. Elva kvinnor i ett hus[9], na którym umieściła m.in. utwór „S.O.S.”[12], następnie wydany pod szyldem ABB-y. W 1980 wydała album pt. Nu tändas tusen juleljus, który nagrała z córką, Lindą Ulvaeus. Po rozpadzie ABB-y w 1982 kontynuowała działalność solową. W 1983 wydała album pt. Wrap Your Arms Around Me[13], który rozszedł się w nakładzie 1,2 mln egzemplarzy na świecie oraz dotarł do pierwszego miejsca na listach sprzedaży w Belgii i Danii[9]. W tym samym roku pojawiła się w roli Lisy, córki biednego rybaka w filmie Raskenstam[14]. Poza tym planowała w tym okresie wydać książkę autobiograficzną, nad którą pracowała z dziennikarką Brittą Åhman, jednak ostatecznie wstrzymała publikację[15]. Odmówiła też roli Swietłany w musicalu Chess, nagrała jednak demo piosenki „Every Good Man”, która następnie trafiła do spektaklu jako „Heaven Help My Heart”[16]. W 1985 wydała album pt. Eyes of a Woman[17], a rok później wypuściła szwedzkojęzyczną płytę pt. Sjung denna sång oraz nagrała w duecie z Olą Håkanssonem singiel „The Way You Are”/„Fly Like the Eagle” na potrzeby promocji kandydatury Falun w konkursie na miasto-organizatora Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1992[18]. W tym samym roku wystąpiła razem z Håkanssonem podczas charytatywnej gali na rzecz uchodźców Flyktinggalan w Sztokholmie[18]. W trakcie wydarzenia poznała Petera Ceterę, który namówił ją do nagrania kolejnego albumu[18]. Efektem współpracy był album pt. I Stand Alone, wydany w 1987, na którym znalazły się piosenki skomponowane przez Bruce’a Gaitscha[18]. Promocję płyty ograniczyła do nagrania teledysku do piosenek „Last Time”, „Let It Shine” i „I Wasn’t the One Who Said Goodbye” oraz występu w programie Terry Wogan Show i udzielenia kilku wywiadów prasowych[19], co spowodowało, że album cieszył się słabym zainteresowaniem słuchaczy i nie odniósł sukcesu sprzedażowego[20], sprzedając się zaledwie w 500 tys. kopii[21]. Również w 1987 wydała album pt. Kom följ med i vår karusell, który nagrała z synem, Christianem[19].

W kolejnej dekadzie wycofała się z działalności muzycznej, ponadto przestała udzielać się w mediach, odmawiała udzielania wywiadów i nie zgadzała się na fotografowanie jej w sytuacjach prywatnych[22]. We wrześniu 1996 na rynku ukazała się jej książka autobiograficzna pt. Som jag är, której jeszcze w latach 80. napisała z Brittą Åhman[22]. Publikacja spotkała się z chłodnym przyjęciem ze strony czytelników i krytyków, którzy uznali ją za „rozczarowującą” i „nieciekawą”[23]. W 2004 wydała pierwszy od 17 lat album pt. My Colouring Book, zawierający covery jej ulubionych piosenek z lat 60.[24]. Mimo chłodnych recenzji krytyków w Szwecji, album uzyskał tam status potrójnie platynowej płyty i dotarł do pierwszego miejsca na liście bestsellerów, ponadto otrzymał srebrną płytę za sprzedaż w Wielkiej Brytanii, gdzie dotarł do 12. miejsca w notowaniu UK Albums Chart, a także zdobył status złotej płyty w Finlandii[24]. Album promowała singlem „If I Thought You’d Ever Change Your Mind”, będącym coverem piosenki Cilli Black z 1969[25].

Latem 2008 wraz z pozostałymi członkami ABB-y uczestniczyła w imprezach z okazji oficjalnej premiery filmu Mamma Mia!, w którym wykorzystano największe przeboje zespołu[26]. 11 marca 2013 wydała single „When You Really Loved Someone” i „The One Who Loves You Now”[27], a dwa miesiące później – album studyjny pt. A[28], jej pierwszą od 25 lat płytę z premierowym materiałem, tworzonym przez Jörgena Elofssona i Petera Nordahla[29]. W lipcu wydała kolejny singiel z krążka – „Dance Your Pain Away”[30]. Album zdobył uznanie krytyków i słuchaczy, dzięki którym dotarł do czołowych miejsc na wielu europejskich listach sprzedaży, m.in. do drugiego miejsca w Szwecji, Danii i Austrii oraz szóstego miejsca w Wielkiej Brytanii, gdzie zdobył status złotej płyty, podobnie jak w Szwecji i Australii[31].

Życie prywatne edytuj

22 lipca 1968 ogłosiła zaręczyny z Dieterem Zimmermannem[32], jednak na początku 1969 ich związek się rozpadł. W maju 1969 podczas nagrań programu telewizyjnego poznała Björna Ulvaeusa[8], z którym wzięła ślub 6 lipca 1971 w kościele luterańskim w Verum, miejscowości leżącej w gminie Hässleholm w Skanii[10]. W 1973 para doczekała się pierwszego dziecka – córki Lindy, a cztery lata później – syna Christiana[33]. W tym okresie zaczęli przeżywać kryzys małżeński, co doprowadziło do ich rozstania w Boże Narodzenie w 1978[34]. W latach 80. spotykała się z hokeistą Larsem Erikssonem[21], szefem domu mody Dickiem Hakanssonem[35], policjantem Torbjörnem Branderem[36], z którym rozstała się w 1985[15], i kompozytorem Bruce’em Gaitschem[18].

15 grudnia 1990 wyszła za hepatologa Tomasa Sonnenfelda[20], jednak ich związek małżeński zakończył się rozwodem w 1993[37]. Od 1997 spotykała się z młodszym o 16 lat Gertem van der Graafem, który – jak mówił w wywiadach – zakochał się w niej w 1974 po usłyszeniu piosenki „Waterloo”[38]. Mężczyzna w 1997 przeniósł się do Szwecji i zamieszkał w pobliżu piosenkarki, dzięki czemu udało mu się nawiązać z nią kontakt, a ich bliska znajomość trwała przez kolejne dwa lata[38]. Po rozstaniu w 2000 stalker nękał ją telefonami oraz listami, co skłoniło artystkę do zgłoszenia sprawy na policję i złożenia wniosku o sądowy zakaz zbliżania się mężczyzny[39]. Sąd przychylił się do wniosku Fältskog, doprowadzając do deportacji Van der Graafa ze Szwecji[39]. W 2005 został ponownie zatrzymany za złamanie zakazu zbliżania się do artystki po tym, jak był widziany w pobliżu jej domu[39][40].

W 1983 na łamach dziennika „Dagens Nyheter” wystosowała list otwarty do przedstawicieli prasy kolorowej z prośbą o zaprzestanie naruszania jej prywatności i szerzenia nieprawdziwych informacji o jej życiu prywatnym[41].

2 października 1983 na trasie między Helsingborgiem a Sztokholmem brała udział w wypadku samochodowym, jednak wyszła z kraksy bez większych obrażeń[42].

W 1984 wyprowadziła się z Lidingö i zamieszkała w willi na półwyspie Ekerö[42]. Ma także letni dom w Båstad[43]. Jest honorową obywatelką Jönköping[44].

Jej majątek szacowany jest na ok. 200 mln dolarów[45].

Uczęszczała na terapię, podczas której starała się przepracować swój lęk przed lataniem, otwartą przestrzenią, tłumem i wysokością[46].

Dyskografia edytuj

Albumy studyjne edytuj

Filmografia edytuj

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Agnetha Fältskog w bazie Notable Names Database (ang.)
  2. ↑ Agnetha Fältskog w bazie IMDb (ang.)
  3. ↑ Agnetha Fältskog w bazie Filmweb
  4. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 56.
  5. ↑ Tom Demalon: Artist Biography: Agnetha Fältskog. AllMusic. [dostęp 2016-11-01]. (ang.).
  6. ↑ a b c Tarka 2013 ↓, s. 11.
  7. ↑ a b c d e f g Tarka 2013 ↓, s. 12.
  8. ↑ a b c d e Tarka 2013 ↓, s. 14–15.
  9. ↑ a b c Welch 2013 ↓, s. 53
  10. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 16
  11. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 30.
  12. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 62.
  13. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 199.
  14. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 193.
  15. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 196–197
  16. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 205, 206.
  17. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 209.
  18. ↑ a b c d e Tarka 2013 ↓, s. 220–221
  19. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 222–223
  20. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 224
  21. ↑ a b Welch 2013 ↓, s. 54
  22. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 239
  23. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 240.
  24. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 256
  25. ↑ Welch 2013 ↓, s. 48.
  26. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 252.
  27. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 282.
  28. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 284.
  29. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 278.
  30. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 288.
  31. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 287.
  32. ↑ Agnetha Faltskog i Bjorn Ulvaeus (ABBA): Love story bez happy endu. Interia.pl. [dostęp 2016-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-02)]. (pol.).
  33. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 32, 103.
  34. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 129–132.
  35. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 164.
  36. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 168, 170.
  37. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 229.
  38. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 241.
  39. ↑ a b c Tarka 2013 ↓, s. 242.
  40. ↑ Stalker targets former Abba singer. mg.co.za. [dostęp 2005-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-04)]. (ang.).
  41. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 194–195.
  42. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 202–203.
  43. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 275.
  44. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 204.
  45. ↑ What is Agnetha Faltskog’s net worth? [online], Smooth [dostęp 2020-12-17] (ang.).
  46. ↑ Welch 2013 ↓, s. 50.
  47. ↑ ABBA receive prestigious Order of the Vasa knighthood in their native Sweden [online], news.sky.com, 31 maja 2024 [dostęp 2024-06-01] (ang.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Agnetha_Fältskog&oldid=73894352”