Aitwar - w wierzeniach słowiańskich duch domowy, sprowadzający do domu różne podarunki[1]. Jest to postać wywodząca się z litewskich legend, przypominająca sporego węża ze skrzydłami, z głową ptaka i rozłożystym ogonem[1][2].

Wierzenia

edytuj

Aitwar mieszkał w specjalnie przygotowanej dla niego beczce lub za piecem[3]. Nocą niepostrzeżony wylatywał z domu przez komin[1][3]. Krążył nad wsią, świecąc słabym światłem[1]. Wybierał gospodarstwo, do którego zakradał się bezszelestnie i kradł, nie zwracając uwagi na to, co zabiera. Znikały przez niego zboże, pieniądze, ale także meble, siano czy ziemniaki. Kiedy wracał, dyszał ciężko, a z jego ogona sypały się skry[1][3]. O Aitwara należało jednak dbać, ponieważ zaniedbany wpadał w gniew i zmieniał wszystkie łupy w kał[3] lub, według innych źródeł, wszystko znikało[2].

Legenda ta stanowi naturalne wytłumaczenie zjawiska spadającej gwiazdy[1][3]. Mówiło się, że widząc spadającą gwiazdę należy się przeżegnać[1]. To oraz fakt, że mit ten ściśle wiąże się z posiadaniem komina, każe sugerować, że jest to legenda powstała już w średniowieczu[3].

W dzisiejszych czasach istnieje na Litwie zwyczaj, aby widząc spadającą gwiazdę powiedzieć: "O, Aitwar przyleciał!", co przynosi szczęście[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g Paweł Zych, Witold Vargas, Bestiariusz słowiański: część pierwsza i druga, Wydanie I, dodruk, Legendarz, Olszanica: Bosz, 2022, s. 6, ISBN 978-83-7576-620-2 [dostęp 2024-06-24].
  2. a b c Fundacja AITWAR » O nas [online], Fundacja AITWAR [dostęp 2024-06-24] (pol.).
  3. a b c d e f Zuzia, Demony domowe cz. 1 [online], Archeo-opowieści, 16 grudnia 2022 [dostęp 2024-06-24] (pol.).