Artemij Prysiażniuk

Artemij Prysiażniuk
Артемій Васильович Присяжнюк
Data i miejsce urodzenia	14 września 1947 ; Kruglik, rejon chocimski, obwód czerniowiecki
Data i miejsce śmierci	12 lutego 2017 ; Czerniowcach
Narodowość	Ukraińska
Alma Mater	Wyższa Szkoła Sztuki Stosowanej imienia W. Szkribliaka w Wyszyńcach; Lwowski Państwowy Instytut Sztuki Użytkowej i Dekoracyjnej
Dziedzina sztuki	Sztuka niefiguratywna
	Nagrody
	Zasłużony Artysta Ukrainy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Artemij Wasylowycz Prysiażniuk (ukr. Артемій Васильович Присяжнюк; ur. 14 września, 1947, we wsi Krugliki, rejon chocimski, obwód czerniowiecki – zm. 12 lutego, 2017 w Czerniowcach) – ukraiński artysta, monumentalista. We wczesnych latach tworzył dzieła z zakresu sztuki monumentalnej, tkactwa artystycznego, malarstwa sztalugowego i rzeźby. Malarstwo w nurcie sztuki niefiguratywnej stało się głównym kierunkiem twórczości późnego okresu artysty. Brał udział w wielu regionalnych, ogólnoukraińskich i międzynarodowych wystawach i pokazach. Jego prace są przechowywane w Czerniowieckim Muzeum Sztuki, Muzeum W. Iwasiuka oraz w kolekcjach prywatnych^[1]^[2]. Był członkiem Narodowego Związku Artystów Ukrainy (1990) i posiadał tytuł Zasłużonego Artysty Ukrainy.

Biografia

Dzieciństwo

Artemij Prysiażniuk uczył się w szkole średniej w Kruglikach. W 1965 roku, po ukończeniu szkoły, rozpoczął pracę jako nauczyciel rysunku w szkole^[3].

Edukacja i kariera

Od 1967 do 1971 r. studiował w Wyżnickiej Szkole Sztuk Stosowanych (obecnie Wyżnicka Szkoła Sztuk Stosowanych imienia W. J. Szkribliaka) na wydziale projektowania artystycznego wyrobów przemysłowych z metalu i tworzyw sztucznych. Tam zaczął doskonalić się w rzeźbie, monetarstwie i rzemiośle w drewnie^[3].

Po ukończeniu szkoły, w 1971 roku rozpoczął pracę w biurze projektowym Chmielnickiego Zakładu Transformatorowego. Od 1972 r. pracował w Czerniowieckim Kombinacie Artystyczno-Produkcyjnym, gdzie zajmował się rzeźbą, grawerowaniem i witrażami^[3].

W latach 1974–1979 studiował we Lwowskim Państwowym Instytucie Sztuki Użytkowej i Dekoracyjnej, który ukończył z wyróżnieniem. W tym samym okresie zapoznał się z pracami Danylo Dowboszynskiego i Karola Zwirynskiego, którzy pracowali w tym czasie w instytucie i mieli duży wpływ na ukształtowanie struktury kompozycyjnej jego późniejszych prac.^[3]^[4]

Okres 1980-1990

Po ukończeniu Instytutu Lwowskiego w 1979 r. Artemij Prysiażniuk przeniósł się do Czerniowców, gdzie rozpoczął pracę w Fundacji Sztuki Czerniowieckiego Związku Artystów Ukrainy. Pierwszą pracą był obraz w restauracji „Dniestr” (1980). Następnie powstał monumentalny cykl „Sztuka Rusi Kijowskiej” w restauracji „Kijów” (1983)^[5].

W 1982 roku stworzył mozaikę „Rozkwitaj, Bukowino!” w Czerniowcach.

W 1986 roku Prysiażniuk wykonał monumentalny grawerunek na fasadzie Domu Kultury we wsi Taraszana w obwodzie czerniowieckim. Jednocześnie artysta aktywnie zaangażowany był w samokształcenie w kierunku modernistycznych praktyk artystycznych.

Pod koniec lat 80. Artemij Prysiażniuk, będąc u szczytu swojej kariery twórczej, wykonał znaczną liczbę projektów monumentalnych dzieł. Dziesiątki paneli mozaikowych, obrazów, witraży i gobelinów pozostały niezrealizowane z powodu kryzysu gospodarczego i późniejszego zakończenia istnienia ZSRR. Większość szkiców zachowała się i znajduje się w kolekcji rodziny artysty. W tamtych latach Artemij Prysiażniuk zdobył największe uznanie za swoje prace w dziedzinie tkactwa artystycznego. W 1990 roku w Miejskim Domu Kultury w Pierwomajsku w obwodzie mikołajowskim wykonano w technice tkactwa artystycznego wielkoformatową tkaną zasłonę.

Okres 1990-2000

Od lat 90. Artemij Prysiażniuk koncentrował się na malarstwie, pracując w różnych gatunkach i technikach. Prace z tego okresu pokazują przejście artysty do konwencjonalności w przedstawianiu form świata rzeczywistego, większą dekoracyjność i płaskość elementów. Prace zbudowane są na wyrazistości linearnych rytmów, purystycznej prostocie i ekspresyjnych konturach. Malownicza powierzchnia tych prac nabiera empatycznie namacalnych faktur.

Oprócz malowania, tworzy wiele tablic pamiątkowych znanych bukowińskich i ukraińskich osobistości.

Okres 2000-2010

Prace z lat 2000–2010 odzwierciedlają stany emocjonalne i postrzeganie współczesnych wydarzeń poprzez skojarzenia, proporcje barwnych plam, grę różnych faktur i form itp.

Okres 2010-2015

W tym okresie prace Prysiażniuka wykazują przejście do kompozycji abstrakcyjnych. Kształtuje się rozpoznawalny autorski charakter pisma, w którym faktura jest integralną częścią koloru, a warstwy farby dodają głębi i złożoności.

Artemij Prysiażniuk ucieka się również do prac minimalistycznych. W 2012 roku u Artemija Prysiażniuka zdiagnozowano nieuleczalną chorobę. W wyniku ryzykownej operacji i wieloetapowego złożonego leczenia udało mu się przeżyć prawie pięć lat. Artysta kontynuował pracę i stworzył cykl niefiguratywnych obrazów. Okres ten stał się etapem najbardziej produktywnej realizacji pomysłów malarskich^[3].

Główne dzieła

Obraz w restauracji „Dniestr” (1980)
Mozaika „Rozkwitaj, Bukowino!” (1982, współautor: Iwan Wihrenko)
Obraz „Sztuka Rusi Kijowskiej” (1983)
Tryptyk gobelinowy „Muzyka” (1988)
Dyptyk gobelinowy „Harmonia” (1988)
Obraz na płótnie „Kto nas ochroni” (1988)
Obraz na płótnie „Szkoła z internatem” (1988)
Gobelin „Południe (Dedykowane rodzicom)” (1989)
Obraz na płótnie „Pamięci nienarodzonych” (1990)
Obraz na płótnie „U progu” (1990)
Obraz na płótnie „Czerniowce. Sierpień 88" (1990)
Gobelin „Kurtyna” (1990)
Gobelin „Złote runo” (1990)
Obraz na płótnie „Dzień smutku” (1990)
Obraz na płótnie „Sen” (1990)
Obraz na płótnie „Martwa natura” (1990)
Obraz na płótnie „Formacja” (1990)
Obraz na płótnie „Przebudzenie” (1990)
Obraz na płótnie „Ofiarowanie Pańskie” (1991)
Obraz na płótnie „Inspiracja” (1991)
Tablica upamiętniająca Pawłowa Kaspruka (1992)
Obraz na płótnie „Anioł Stróż” (1992)
Tablica upamiętniająca Jewgenija Hakmana (1993)
Tablica upamiętniająca Olega Olżicza (1998)
Obraz na płótnie „I radość i smutek” (2000)
Obraz na płótnie „Błogosław, Boże” (2008)
Obraz na płótnie „Serhij Paradżanow w promieniach chwały” (2008)
Obraz na płótnie „Rycerze Czerwonej Ruty” (2009)
Tablica upamiętniająca Nazariewa Jaremczuka (2012)
Obraz na płótnie „Równowaga uczuć” (2014)
Obraz na płótnie „Pole grawitacyjne” (2015)
Obraz na płótnie „Powódź pokoju” (2015)
Obraz na płótnie „Taki nastrój” (2015)
Obraz na płótnie „Niebiańska kula” (2015)
Obraz na płótnie „Skrzyżowanie kolorów” (2015)
Obraz na płótnie „Zastygnij, chwilo” (2016)
Obraz na płótnie „Powoli” (2016)

Osiągnięcia

Zasłużony Artysta Ukrainy (2009)^[6]

Upamiętnienie

14 września 2017 r. w Centrum Kultury Wernisaż w Czerniowcach odbyła się wystawa Artemija Prysiażniuka z okazji jego 70. urodzin. Większość prac nigdy nie była wystawiana i jest dziełem artysty z ostatnich lat jego życia^[7]^[8].

16 grudnia 2022 r. we wsi Kruglik w obwodzie czerniowieckim na cześć Artemija Prysiażniuka nazwano jedną z ulic.