Biblia bukaresztańska

pierwodruk Biblii w języku rumuńskim

Biblia bukaresztańska (rum. Biblia de la București) także Biblia Șerbana Cantacuzino – wydany cyrylicą pierwszy pełny przekład Pisma Świętego na język rumuński. Został wydrukowany w roku 1668 w Bukareszcie. Pomnik literatury języka starorumuńskiego.

Biblia bukaresztańska
Ilustracja
Biblia bukaresztańska (1668)
Inne nazwy

Biblia Șerbana Cantacuzino

Język

rumuński

Opublikowanie kompletnego przekładu

1466

Tłumacz(e)

Ghermano Nisis,
bracia Radu i Șerban Greaceanu

Źródła przekładu

Septuaginta, Poliglota londyńska i in.

Przynależność religijna

prawosławie

Historia

edytuj

Tłumaczenie Pisma Świętego rozpoczęto około roku 1682. Pracował nad nim zespół tłumaczy wśród których byli Ghermano Nisis oraz bracia Radu i Șerban Greaceanu. Wśród wykorzystanych źródeł była Septuaginta (Frankfurt 1597 i Wenecja 1687), Poliglota londyńska (Londyn 1653–1657), Stary Testament Nicolae Milescu-Dosofteja (1662–1668) i Nowy Testament (Noul Testament de Bălgrad) Simiona Ștefana (Bălgrad 1648). Następnie został porównany z przekładami łacińskimi i słowiańskimi[1].

Biblia powstała na zamówienie hospodara Wołoszczyzny Șerbana Cantacuzino (stąd jej druga nazwa). Przekład został wydany rumuńską cyrylicą[a] w roku 1668 w bukaresztańskiej drukarni pod nadzorem Mitrofana III, biskupa Huși w latach 1683–1686[1].

W tym czasie język rumuński był marginalizowany i nie był używany w Cerkwi rumuńskiej podległej Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu. W roku 1698 Dosyteusz II nowo wyświęconemu arcybiskupowi Siedmiogrodu Atanasie Anghel wydał nakaz aby „czytać na głos w Kościele po grecku lub cerkiewnosłowiańskim, ponieważ rumuński jest słabo rozwinięty i zbyt ograniczony”[b][2].

Biblia bukaresztańska była pierwszym tłumaczeniem Pisma Świętego na język rumuński. Jest jego pomnikiem literatury. Odegrała znaczącą rolę w rozwoju literackiego języka rumuńskiego[1].

  1. Zmodyfikowany alfabet rumuński oficjalnie wprowadzono w roku 1862.
  2. Rumuński zapis łaciński: „Sfintele slujbe să fie citite numai în slavoneşte sau elineşte (greceşte), iar nu pe româneşte sau în alt chip,deoarece limba româneasca e puţină şi îngustă...”

Przypisy

edytuj
  1. a b c Biblia de la Bucuresti – 1688. sfantascriptura.com. [dostęp 2020-07-27]. (rum.).
  2. Daniel Brânzei: Identitate creştină în istorie. s. 66. (rum.).