Biełaruśkalij (biał. Беларуськалій) – białoruskie przedsiębiorstwo przemysłowe specjalizujące się w produkcji nawozów potasowych.

Biełaruśkalij
Беларуськалій
Ilustracja
Państwo

 Białoruś

Siedziba

Soligorsk

Data założenia

1963

Forma prawna

spółka akcyjna

Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Biełaruśkalij”
Ziemia52°46′55″N 27°32′25″E/52,781944 27,540278
Strona internetowa

W 1949 roku w okolicach Starobina odkryto złoża soli potasowych, 11 maja 1949 rozpoczęto tam odwierty poszukiwawcze, a 9 lipca wydobyto pierwsze kryształy sylwinitu. 21 czerwca 1958 podjęto decyzję o wybudowaniu fabryki nawozów potasowych. 30 kwietnia 1960 została uruchomiona kopalnia soli Soligorsk, rozpoczęto wówczas wydobycie. 7 marca 1963 Rada Najwyższa BSRR zdecydowała o przekształceniu osady wokół terenów przemysłowych w miasto Soligorsk[1].

Pierwsze nawozy potasowe wyprodukowano w grudniu 1967. Zakład obejmuje sześć kopalni oraz cztery zakłady produkcyjne. Głównymi produktami są chlorek potasu, nawozy NPK, chlorek sodu, tlenek potasu, podchloryn sodu i kwas solny[1].

W 2011 roku koncern Biełaruśkalij był drugim, co do wielkości, podatnikiem na Białorusi (po spółce Biełtransgaz), osiągnął dochód 3,2 mld$, co stanowiło 7,1% eksportu kraju[2]. Jego dochody w 2012 roku stanowiły 14,7% dochodów walutowych Białorusi[2]. Rozważano prywatyzację spółki, w 2011 Alaksandr Łukaszenka oświadczył, że Białoruś jest gotowa wystawić spółkę do międzynarodowego przetargu, jej wartość wycenił wówczas na 30 mld $[3].

Utworzony przez Biełaruśkalij oraz rosyjską spółkę Urałkalij kartel BKK (Белорусская калийная компания – Białoruska Kompania Potasowa) miał 43% udziałów w światowym rynku nawozów potasowych. W lipcu 2013 roku przedstawiciele Urałkalij ogłosili wyjście ze spółki, twierdząc, że białoruski partner sprzedaje nawozy poza warunkami uzgodnionymi w umowie. Spowodowało to znaczny spadek cen nawozów potasowych i zmniejszenie zbytu produktów Biełaruśkalij[2]. Sytuacja doprowadziła do ochłodzenia stosunków białorusko-rosyjskich. W Mińsku aresztowano dyrektora Urałkalij Władisława Baumgertnera zarzucając mu „nadużycie władzy i uprawnień służbowych”, a także wysłano list gończy za Sulejmanem Kierimowem, współwłaścicielem spółki. W odpowiedzi na działania Białorusi Rosja zapowiedziała obniżenie dostaw ropy o 25%, a także zakazała importu wieprzowiny[4][5].

W 2020 roku Biełaruśkalij stał się jednym z ośrodków strajków po wyborach prezydenckich i przemocy wobec protestujących[6]. 19 listopada Biełaruśkalij zwolnił 49 strajkujących robotników za „nieobecność”[7]. W czerwcu 2021 r. Unia Europejska nałożyła na Białoruś sankcje sektorowe, w tym zakaz handlu i tranzytu niektórych rodzajów nawozów potasowych[8]. 9 sierpnia 2021 r. Stany Zjednoczone dodały Biełaruśkalij do listy specjalnie wyznaczonych obywateli i osób zablokowanych[9]. Tego samego dnia Wielka Brytania i Kanada nałożyły ograniczenia na niektóre białoruskie nawozy potasowe[10][11]. 2 grudnia 2021 r. Belaruskali został wpisany na listę sankcyjną Wielkiej Brytanii[12], a Białoruska Kompania Potasowa została wpisana na listę SDN przez Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych[13].

W 2022 roku Kanada, UE i Szwajcaria nałożyły sankcje na Belaruskali, jej prezesa Iwana Gołowatego oraz Białoruską Kompanię Potasową[14][15][16]. W styczniu 2023 roku przedsiębiorstwo zostało wpisane na listę sankcyjną Ukrainy[17].

Przypisy edytuj

  1. a b ABOUT COMPANY. [w:] kali.by [on-line]. [dostęp 2020-05-30]. (ang.).
  2. a b c Belaruskali zmniejsza produkcję. Cios rosyjskiego Uralkali był dotkliwy. [w:] Polskie Radio [on-line]. 2013-08-30. [dostęp 2020-05-30]. (pol.).
  3. Belarus ready to sell $30 billion Belaruskali. [w:] Reuters [on-line]. 2011-10-07. [dostęp 2020-05-30]. (ang.).
  4. Russia’s Uralkali threatens court action in Belarus dispute. [w:] Reuters [on-line]. 2013-09-03. [dostęp 2020-05-30]. (ang.).
  5. Wojna potasowa z Rosją to cios w gospodarkę Białorusi. Analiza Morgan Stanley. [w:] Polskie Radio [on-line]. 2013-08-02. [dostęp 2020-05-30]. (pol.).
  6. Что происходит на предприятии «Беларуськалий» – основном поставщике валюты для Александра Лукашенко?
  7. «Беларуськалій» звольніў 49 страйкоўцаў за «прагулы».
  8. ЕС афіцыйна ўхваліў сектаральныя санкцыі супраць Беларусі.
  9. Treasury Holds the Belarusian Regime to Account on Anniversary of Fraudulent Election.
  10. US, Along With UK and Canada, Slaps More Sanctions on Belarus.
  11. UK, US and Canada impose fresh sanctions on Belarus.
  12. Consolidated List of Financial Sanctions Targets in the UK
  13. Belarus Designations; Publication of Belarus Directive 1 and related Frequently Asked Questions; Issuance of Belarus General License 5
  14. Канада расширила санкции против белорусских властей
  15. ЕС ввел санкции против Москвы и Минска. В списке основатель "Яндекса" Волож, Алина Кабаева и глава ЦИК Беларуси
  16. Searching for subjects of sanctions
  17. Open Joint-Stock Company "Belaruskaliy"