Bofors Mk 1
Bofors Mk 1 – wyrzutnia rakietowych bomb głębinowych kalibru 375 mm z okresu zimnej wojny, skonstruowana przez szwedzkie przedsiębiorstwo Bofors.
Historia edytuj
System rakietowych bomb głębinowych kalibru 375 mm zaczął być rozwijany przez Boforsa wkrótce po II wojnie światowej, w której zadebiutował ten rodzaj uzbrojenia, umożliwiający zwalczanie okrętów podwodnych w pewnej odległości od okrętu. Od lat 50. system rakietowych bomb głębinowych Boforsa zyskał względnie duże rozpowszechnienie na świecie, będąc używanym przede wszystkim przez Francję, Holandię, Niemcy Zachodnie i Japonię.
Podstawowa wyrzutnia była czterolufowa, oznaczona przez Boforsa jako Mk 1[1][2]. Miała masę 7,3 t[2]. Zespół luf był unoszony do kąta 60°, co pozwalało na regulowanie zasięgu[1]. Wyrzutnia ładowana była półautomatycznie kolejnymi ośmioma bombami znajdującymi się na podajniku poniżej w czasie czterech sekund[2]. Ujemną cechą eksploatacyjną było silne brudzenie okrętów przez prochowe silniki rakietowe przy strzale[1]. Dla potrzeb holenderskich okrętów czterolufowe wyrzutnie były produkowane na licencji w Holandii przez Wilton-Fijenoord[1]. Na francuskich okrętach stosowano wyrzutnie sześciolufowe[3].
W toku rozwoju broni stosowane były różne pociski, w tym:
- M50 o masie 250 kg i zasięgu od 300 do 830 m[4][5]
- Erika o masie 250 kg i zasięgu od 600 do 1600 m[4][5]
- pociski o masie 230 kg i zasięgu od 1400 do 2230 m[2]
- Nelli o masie 220 kg i zasięgu od 1520 do 3600 m[4][5]
Według innych źródeł, podstawowy typ pocisków miał zasięg od 520 do 820 m, regulowany przez kąt podniesienia wyrzutni oraz zastosowanie jednego lub dwóch silników rakietowych z paliwem kordytowym[1]. Maksymalna prędkość wylotowa wynosiła 130 m/s, a prędkość opadania w wodzie 11 m/s[1]. Pociski o masie 230 kg miały ok. 100 kg materiału wybuchowego[2]. W 1961 roku według reklam Boforsa zasięg strzału wynosił 2195 m (2400 jardów)[6].
Zastosowanie edytuj
System używany był na okrętach:
- niszczyciele typu Halland (Szwecja) – 2xIV[7]
- niszczyciele typu Holland (Holandia) – 2xIV[8]
- niszczyciele typu Friesland (Holandia) – 2xIV[8]
- niszczyciele typu T47 (modyfikacja przeciwpodwodna) (Francja) – 1xVI[9]
- niszczyciele typu T53R (Francja) – 1xVI[9]
- fregaty typu E50 (Francja) – 1xVI[10]
- fregaty typu E52 (Francja) – 1xVI[10]
- korwety typu A69 (Francja)[10]
- niszczyciele typu Veinte de Julio (Kolumbia) – 2xIV[11]
- niszczyciele typu 101 (Hamburg) (RFN) – 2xIV[12]
- fregaty typu 120 (Köln) (RFN) – 2xIV[12]
- okręt szkolny „Deutschland” (RFN) – 2xIV[13]
- niszczyciele eskortowe typu Yamagumo (Japonia) – 1xIV[14]
- niszczyciele eskortowe typu Minegumo (Japonia) – 1xIV[14]
- niszczyciele typu Takatsuki (Japonia) – 1xIV[14]
- eskortowce typu Isuzu (Japonia) – 1xIV[15]
- eskortowce typu Ishikari (Japonia) – 1xIV[15]
- eskortowce typu Yubari (Japonia) – 1xIV[15]
- okręt szkolny „Katori” (Japonia) – 1xIV[16]
- fregaty typu Kasturi (Malezja)[17]
- fregaty rakietowe typu Niterói (Brazylia) – 1xII[18]
- fregaty rakietowe typu Wielingen (Belgia)[19]
Lista może nie być kompletna
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Visser 2016 ↓, s. 183.
- ↑ a b c d e Zawadzki 2020 ↓, s. 42.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 110.
- ↑ a b c Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. [184].
- ↑ a b c Freivogel 1999 ↓, s. 42.
- ↑ Jane’s Fighting Ships 1961-62. Raymond Blackman (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co. Ltd., 1961, s. 33 adv..
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 444.
- ↑ a b Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 273.
- ↑ a b Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 110-111.
- ↑ a b c Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 116-118.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 68.
- ↑ a b Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 142-144.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 156.
- ↑ a b c Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 225-226.
- ↑ a b c Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 232-233.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 241.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 258.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 32.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 25.
Bibliografia edytuj
- Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Zvonimir Freivogel. Niemieckie niszczyciele typu Hamburg. „Okręty Wojenne”. Nr 6/1999(34), 1999. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Henk Visser: The Netherlands Type 47A destroyer. W: Warship 2016. John Jordan (red). Conway, 2016, s. 182-185. ISBN 978-1-8448-6438-6. (ang.).
- Wojciech Zawadzki. Wielkie niszczyciele Królestwa Niderlandów. „Morze, Statki i Okręty”. 4-5/2020. XXV (198), maj–czerwiec 2020. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).