Dach krakowski

odmiana łamanego dachu polskiego

Dach krakowski – odmiana łamanego dachu polskiego stosowana głównie w budownictwie cywilnym w epoce renesansu i oświecenia.

Konstrukcja dachu krakowskiego, najczęściej czterospadowego, polegała na zastosowaniu w połowie jego wysokości wyraźnego uskoku (złamania), wypełnionego tzw. ścianką kolankową[1]. Ścianka kolankowa mogła zawierać dekorację reliefową, malarską lub niewielkie otwory okienne. W przeciwieństwie do innych odmian dachów łamanych, kąt nachylenia dolnej części dachu krakowskiego pokrywał się z kątem nachylenia części górnej[2].

Zastosowanie dachu krakowskiego w budownictwie wpływało na optyczne powiększenie proporcji dachu w stosunku do całości budowli, pozwalało uzyskać interesujące efekty estetyczne, a jednocześnie większą przestronność pomieszczenia na poddaszu. Umożliwiało także lepsze oświetlenie poddasza światłem naturalnym.

W Polsce jednym z najwybitniejszych architektów stosujących motyw dachu krakowskiego był Stanisław Zawadzki. Nakrył on dachem krakowskim oficyny pałacu w Śmiełowie oraz oficynę pałacu w Dobrzycy. Zachował się również niezrealizowany projekt zamku Ustronie[3], w którym oficyny miały być nakryte dachem krakowskim.

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Andrzej Kostołowski, Szkice z przeszłości Śmiełowa, „Zapiski jarocińskie”, nr 12, Jarocin 1987.
  2. Krzysztof Król, dach krakowski [online], www.nhmz.pl [dostęp 2017-04-16].
  3. Pałac Ustronie Stanisława Poniatowskiego [online], www.seiren.pl [dostęp 2017-04-16].