Demony Sri Lanki
Demony, częściej określane syngaleskimi słowami yakseya i yakka (යක්ෂයා/යකා) – byty stanowiące ważną część folkloru Sri Lanki. Podlegają władzy króla, który zabronił im zabijać ludzi. Wobec tego sprowadzają na nich różne choroby, czerpiąc czystą satysfakcję z omijania tego zakazu. Ofiary uznane za zaatakowane przez demony wymagają kuracji i odstraszania demonów poprzez ludowe egzorcyzmy.
Powstanie
edytuj
Wedle wierzeń demony rozprzestrzeniły się wśród żywych, raczej wyhodowane (po palijsku opapatika), niż wydane na świat przez matkę[1]. Jednak niektóre demony, jak Kola Sanni Yaka zostały zrodzone przez ludzkich rodziców, dopiero później stając się demonami[2]. W niezwykły sposób narodził się demon Maha Sohona, który został zabity, a następnie ożywiony przez bóstwo, powracając do żywych pod postacią demona[3].
Społeczność
edytujDemony tworzą olbrzymią społeczność, na czele której stoi król o imieniu Wesamuni (określany w pewnych źródłach Wessamony)[4]. Obawiają się go wszystkie demony, rządzi nimi żelazną pięścią. Każde wykroczenie spotyka się z surową karą, często śmiertelną. Ma też w zanadrzu 32 sposoby tortur, jak gotowanie, smażenie, nabijanie na pal czy wlewanie nieszczęśnikowi do gardła roztopionego metalu. Wesamuni posiada też magiczny złoty miecz, który wylatuje z jego ręki, odcina tysiąc głów z szybkością błyskawicy i powraca do ręki swego pana, słuchając tylko jego rozkazu[1].
Kiedyś demony były wolne i dowolnie atakowały ludzi, po czym ich pożerały[5]. Jednakże Wesamuni zabronił im bezpośrednio napadać na ludzi, zezwalając jedynie na powodowanie chorób i cierpienia. Wierzy się, że przynosi to demonom satysfakcję porównywalną z zabijaniem ludzi[6]. Największa niesława przypada najbardziej przerażającemu z demonów Reeri Yakseya, zdolnemu wywoływać każdy rodzaj chorób[5].
Istnieją 2 typy demonów. Pierwszy z nich bliższy jest bogom czy bóstwom, zamieszkuje górne rejony nieba w wielkich, wymyślnych pałacach. Demony te zwą się dewatawas. Uważa się je za mądre i potężne, ale nie czyniące szkody człowiekowi. Drugi rodzaj demonów również zamieszkuje niebo, ale bliżej powierzchni Ziemi. Są dzikie i okrutne, sprowadzają na człowieka nieszczęście, a ludność singaleska obawia się ich. Są niewidoczne dla oka człowieka, uważa się, że mają ciemną skórę i długie białe zęby[1].
Yaksa Sabawa
edytujW każdą środę czy sobotę demony zbierają się razem. Zgromadzenie to nosi nazwę Yaksa Sabawa. Każdy z naczelników musi na nim zdać sprawę Wesamuniemu na temat działań i sprawowania się jego grupy[7]. Następnie odbywa się zabawa wszystkich demonów, gdzie okazują swe różnorakie zdolności[5].
Egzorcyzm
edytujIstnieją tradycyjne rytuały egzorcyzmów, jak Sanni Yakuma. Przeprowadza się je w celu odegnania demonów, gdy uzna się, że opętały jakąś osobę. Rytuały te ściśle łączą się z tańcem Pahatharata[8]. Egzorcyzmy są zwykle długie i wypracowane, wymagają występów tancerzy poprzebieranych za różne demony, którym akompaniuje bicie w bębny. Prezentuje się także demonom dary, w zamian za które demon ma zgodzić się opuścić ofiarę[9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, Ceylon Branch: Journal of the Ceylon Branch of the Royal Asiatic Society. T. 4. The Colombo Apothecaries Co., 1886, s. 13–20. (ang.).
- ↑ Richard Schechner, Appel, Willa: By means of performance: intercultural studies of theatre and ritual. Cambridge University Press, 1990, s. 126. ISBN 0-521-33915-4. (ang.).
- ↑ E. A. Abesekare: ගැමුනු රජ සහ දස මහා යෝධයෝ (King Gemunu and the ten giant warriors). 1998, s. 71–73. ISBN 955-21-0009-7. (syng.).
- ↑ Benjamin Clough: A dictionary of the English and Singhalese, and Singhalese and English languages: Under the patronage of the Government of Ceylon. Wesleyan Mission Press, 1830, s. 497. (ang.).
- ↑ a b c Dandris de Silva Gooneratne: On demonology and witchcraft in Ceylon. Asian Educational Services, 1998, s. 13–22. ISBN 978-81-206-1309-6. (ang.).
- ↑ Moncure Daniel Conway: Demonology and Devil-Lore. T. 1. BiblioBazaar, LLC, 2008, s. 259–260. ISBN 978-0-559-57881-6. (ang.).
- ↑ Colin De Silva: The founts of Sinhala. Granada, 1984, s. 144. ISBN 978-0-246-12358-9. (ang.).
- ↑ Traditional Dances of Sri Lanka. Info.lk. [dostęp 2009-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-03)]. (ang.).
- ↑ Sally Falk Moore, Myerhoff, Barbara G.: Secular ritual. Uitgeverij Van Gorcum, 1977, s. 95–97. ISBN 90-232-1457-9. (ang.).