Ein Heller und ein Batzen

Ein Heller und ein Batzen, albo Heidi, Heido, Heidaniemiecka piosenka o charakterze biesiadnym. Autorem powstałego w 1830 roku tekstu jest Albert von Schlippenbach(inne języki) (1800–1886)[1].

Piosenka w niemieckim śpiewniku wojskowym z 1938 roku

Biesiadny charakter piosenki sprawił, że od samego początku stała się ona bardzo popularna w kręgach studenckich, a także w wojsku, czemu sprzyjała rytmiczność utworu.

W czasie II wojny światowej była śpiewana przez żołnierzy Wehrmachtu jako piosenka marszowa. Z uwagi na to skojarzenie, bywa niekiedy postrzegana negatywnie[2].

Treść piosenki

edytuj

Tematem oryginalnego utworu są dwie monety – „Heller” (czyli pół feniga, halerz) i „Batzen” (10 fenigów), które towarzyszą podmiotowi lirycznemu w czasie jego wędrówki. Autor przy pomocy fabuły konstruuje obraz radosnej beztroski. Podmiot wydaje pieniądze na wino i wodę, narzeka na zdarte buty, zachwyca się pięknymi dziewczętami, które czekają na niego w gospodzie.

Słowa

edytuj
niemiecki polskie
Pierwsza zwrotka
Ein Heller und ein Batzen, die waren beide mein

Der Heller ward zu Wasser, der Batzen ward zu Wein.

Halerz i grosz, które były oba moje, tak moje,

Ten halerz będzie na wodę, ten grosz na wino, tak wino.

Refren
Heidi, heido, heida,

heidi, heido, heida, heidi, heido, heida, ha ha ha ha ha ha ha!

Heidi, heido, heida,

heidi, heido, heida, heidi, heido, heida, ha ha ha ha ha ha ha!

Druga zwrotka
Die Wirtsleut und die Mädel, die rufen beid: Oh weh!

Die Wirtsleut, wenn ich komme, die Mädel, wenn ich geh. Wiederhole Refrain

Gospodyni i dziewczyna, które zawołały obie: „Ach!”, „Ach!”

Gospodyni, gdy nadchodzę, dziewczyna, kiedy idę. Refren

Trzecia zwrotka
Meine Strümpfe sind zerrissen, meine Stiefel sind entzwei

und draußen auf der Heide, da singt der Vogel frei Wiederhole Refrain

Moje spodnie są zniszczone, moje buty całkiem zdarte,

A na wrzosowisku śpiewa wolny ptak. Refren

Czwarta zwrotka
Und gäb’s kein Landstraß nirgends, da säß ich still zu Haus

und gäb’s kein Loch im Fasse, da tränk ich gar nicht draus Wiederhole Refrain

I nie ma takiej drogi, którą cicho doszedłbym do domu,

I nie ma takiej dziury w beczce, przez którą nie mógłbym pić! Refren

Piąta zwrotka
War das 'ne große Freude, als ihn der Herrgott schuf

ein Kerl, wie Samt und Seide, nur schade, daß er suff Wiederhole Refrain

To była prawdziwa radość, gdy stworzył mnie Pan Bóg

Chłop na schwał, szkoda tylko że pijany.

Refren

Motyw w polskiej kulturze masowej

edytuj

Żołnierzy Wehrmachtu śpiewających tę piosenkę podczas przemarszu pokazano m.in. w filmie Zakazane piosenki[2][3]. Wariacje na temat melodii tej pieśni słychać również w muzyce do filmu Zamach Jerzego Passendorfera, wykorzystano ją ponadto w telewizyjnym filmie Andrzeja Wajdy pt. Wyrok na Franciszka Kłosa.

Przypisy

edytuj
  1. Artykuł „Schlippenbach, Albert Graf von“ autorstwa Franza Brümmera w: Allgemeine Deutsche Biographie, Bayerische Akademie der Wissenschaften, Tom 54 (1908), S. 43–45
  2. a b Adam Poprawa, Perwersja estetyczna lub złożoność, „Czas Kultury”, 183 (6/2014), s. 165–167, ISSN 0867-2148 [zarchiwizowane 2016-10-11].
  3. Konrad J. Zarębski, Jubilatka stulatka Danuta Szaflarska wspomina filmowy debiut w „Zakazanych piosenkach” [online], 21 lutego 2015 [dostęp 2016-05-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-23].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj