Elektrownia wodna Struga

Elektrownia wodna Strugamała elektrownia wodna w Strudze na Słupi[1]; obiekt zabytkowy, wymieniony w wykazie unikatowych obiektów dziedzictwa kulturowego, znajdujących się pod opieką państwa[2]. Elektrownia bywa uznawana za najstarszą elektrownię wodną na Słupi i najstarszy działający obiekt tego typu w Europie i jeden z najstarszych na świecie[3][4]. Leży na Szlaku Elektrowni Wodnych dorzecza Słupi. Obsługuje ją trzecie pokolenie kaszubskiej rodziny Gliszczyńskich[3].

Turbogenerator
Stara turbina
Żarówki z XIX w.

Historia

edytuj

Budowę rozpoczęto w 1890 r. Początkowo była młynem, następnie napędzała przez tunel pędnię znajdującego się powyżej tartaku i papierni, aż stała się elektrownią[3].

Poważniejsze modernizacje

edytuj
  • 1951: zmiana drewnianego jazu na betonowy
  • ok. 2009: wymiana turbiny
  • 2012: wymiana generatora

Dane techniczne

edytuj

Ogólne

edytuj
  • powierzchnia zlewni: 239 km²
  • kanał doprowadzający wodę z jeziora Żukowskiego: długość 1850 m
  • spad: 14,0 m
  • obroty: 214,3 obr./min
  • liczba par biegunów: 14
  • trzy linie energetyczne 15 kV

Aktualne

edytuj
  • moc zainstalowana – 320 kW
  • turbina: Francisa typu TF-900 z 2009 r.[5]
  • przepływ maksymalny – 2,7 m³/s
  • moc maksymalna: 322 kW
    • średnica wirnika: 900 mm
  • prądnica firmy DFME Wrocław używającej marki handlowej Dolmel typu GBBH-1728SX z 2012 roku[6]
    • moc: 525 kVA
    • napięcie: 8 kV
    • prąd 38 A
    • napięcie wzbudzenia: 61 V
    • prąd wzbudzenia: 200 A
    • masa:
      • wirnika: 8 210 kg
      • całkowita: 16 450 kg
  • wzbudnica bezszczotkowa firmy DFME Wrocław używającej marki handlowej Dolmel typu WTB-990-160 z 2012 roku[7]
    • napięcie: 61 V
    • prąd: 200 A
    • napięcie wzbudzenia: 73 V
    • prąd wzbudzenia: 8,8 A
    • masa stojana: 690 kg
  • elektroniczne sterowanie z awaryjnym zasilaniem z baterii akumulatorów 48 V.

Przed modernizacją z 2012 roku[8]

edytuj
  • średni przepływ: 2,5 m³/s,
  • przełyk instalowany – 2,73 m³/s,
  • moc zainstalowana: 250 kW,
  • turbina: Francisa firmy Schichau Elbląg z 1896 roku[5]
    • średnica wirnika: 900 mm
    • liczba łopatek:
      • wirnika: 20
      • kierownicy: 24
  • prądnica: firmy AEG z 1920 roku
  • wzbudnica prądu stałego firmy AEG typu NLH[7]** moc: 18,5 kW
    • napięcie: 115 V
    • prąd: 161 A
    • napięcie wzbudzenia: 115 V
  • marmurowa tablica elektryczna z wskaźnikiem synchronizacji na żarówkach firmy Osram z włóknem węglowym sprzed 1900 roku.

Przypisy

edytuj
  1. mapa "Kaszuby samochodem w jeden dzień" wyd. Vena Promotion
  2. Załącznik do Uchwały Nr 91/V/11 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 lutego 2011 roku. [w:] Program opieki nad zabytkami województwa pomorskiego na lata 2011–2014 [on-line]. pomorskie.eu. [dostęp 2012-08-11]. (pol.).
  3. a b c Piotr Ostrowski: Najstarsza elektrownia w Europie. [w:] Ciekawostki [on-line]. abcwypoczynku.pl. [dostęp 2012-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-12)]. (pol.).
  4. Mariusz: Najstarsza w Europie elektrownia wodna » Soszyca. [w:] Zabytki w Polsce » Budowle hydrotechniczne [on-line]. zabytki.ocalicodzapomnienia.eu, 2009-08-24. [dostęp 2012-08-11]. (pol.).
  5. a b tabliczka znamionowa turbiny
  6. tabliczka znamionowa prądnicy
  7. a b tabliczka znamionowa wzbudnicy
  8. na ssi.slupsk.pl. [dostęp 2012-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-16)].

Linki zewnętrzne

edytuj