Enaree (l.mn. Enarei) (stgr. ἐναρής) był kapłanem/szamanem scytyjskim czczącym boginię płodności i wojny, Artimpasę; enarei byli opisywani jako zniewieściali lub androgyniczni, nosili kobiece ubrania, wykonywali tradycyjne kobiece zajęcia i mówili jak kobiety. Byli akceptowani i czczeni (jako że mieli dar proroctwa bezpośrednio od bogini) w scytyjskim społeczeństwie[1].

Detal złotej scytyjskiej tiary, ukazujący boginię Artimpasę otoczoną przez kapłanki. Postać z prawej, trzymająca rhyton, to Enaree[1].

Scytowie nie mieli świątyń i czcili zarówno bóstwa, jak i siły natury. Ich religia wiązała się z wróżbiarstwem, opisanym przez Herodota. Tradycyjne scytyjskie metody wykorzystywały różdżki wierzbowe, podczas gdy Enarei używali kory lipy[2]. Scytyjski szamanizm obejmował ceremonie, w których używano konopi do osiągnięcia religijnej ekstazy[1]. Współcześnie uważa się, że Enarei prawdopodobnie odprawiali te rytuały, tak jak szamani "przekraczający płeć" w innych kulturach[1].

Według Herodota, Scytowie, którzy splądrowali świątynię Afrodyty (którą utożsamiał z Artimpasą jako jedną boginię) w Askalonie, i wszyscy ich potomkowie, zostali dotknięci przez boginię „kobiecą” chorobą. Enarei mieli być owocami tego czynu, a ci, którzy odwiedzają terytorium Scytów, widzieli tych szamanów[3]. Grecki lekarz Hipokrates w swojej pracy Περί αέρων, υδάτων, τόπων wysunął teorię, że chociaż mieszkańcy Scytii uważali, że przyczyna zniewieściałości enarei jest boska, to według niego cierpieli na impotencję przez ciągłą jazdę konną i z tego powodu przyjmowali kobiece role[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d David Hatfield Sparks, Mariya Sparks, Gloria Anzaldúa, Cassell's encyclopedia of queer myth, symbol, and spirit : gay, lesbian, bisexual, and transgender lore, London 1997, ISBN 0-304-33760-9, OCLC 37188261 [dostęp 2021-07-18].
  2. Herodotus, The Histories IV. 67
  3. Herodotus, The Histories I. 105. § 4
  4. Hippocrates, On Airs, Waters, Places, Part XXII