Wikipedia

Excalibur Almaz

prywatne przedsiębiorstwo

Excalibur Almaz – prywatne przedsiębiorstwo, które miało oferować komercyjne loty w kosmos – załogowe, towarowe i naukowe. Planowało zaoferować transport załóg i ładunków na niską orbitę Ziemi (LEO)[1].

Testy bezpieczeństwa i sprawności przewidziane zostały pierwotnie na 2015 rok[2].

Art Dula, członek zarządu Excalibur Almaz, w wywiadzie udzielonym w 2012 roku stwierdził, że kapsuły kosmiczne przedsiębiorstwa osiągnęły „bardzo wysoki stopień gotowości technicznej”, a loty mogłyby odbyć się w ciągu 2-3 lat. Zgodnie z jego słowami pierwszy lot miał mieć charakter testowy i służyć jedynie poprawkom – kapsuły WA odbyły dotąd 9 udanych lotów w ramach programu Ałmaz[3]. Przedsiębiorstwo startowało w organizowanym przez NASA programie Commercial Crew Program, ale nie uzyskało finansowania na żadnym z etapów.

Historia projektu

edytuj

W roku 2009 Excalibur Almaz planował rozpocząć loty w kosmos do 2012, a początek lotów komercyjnych planowany był na kolejny rok[4][5].

 
Artystyczna wizja statku Excalibur Almaz w konfiguracji do lotu na Księżyc

W roku 2012 EA uaktualnił swój pakiet o propozycje lotów księżycowych i dalszych. Zgodnie z niezależnymi badaniami rynku misje powyżej LEO zapewnią przedsiębiorstwom komercyjnym najlepsze warunki. Ze względu na tak ambitne plany, pierwsze starty programu zostały przełożone na rok 2015[2]. W czerwcu 2012 Excalibur Almaz podpisał porozumienie z XCOR Aerospace o współpracy przy treningu suborbitalnym[6].

Przedsiębiorstwo

edytuj

Główna siedziba Excalibur Almaz znajduje się w Douglas na Wyspie Man; utrzymuje także biura w Houston i Moskwie.

W październiku 2011 roku NASA podpisała bezkwotowe porozumienie dotyczące prac związanych z Commercial Crew Program, którego szczegółów nie ujawniono[7]. W czerwcu następnego roku Excalibur Almaz Inc. (EAI) zakończył sukcesem współpracę z NASA w ramach drugiej rundy (CCDev2) programu Commercial Crew Program[8].

Jonathan Clark, lekarz NASA w sześciu misjach wahadłowców (jego żona Laurel Clark zginęła w katastrofie Columbii w trakcie misji STS-107) został konsultantem do spraw skafandrów i przygotowania przestrzeni życiowej dla kosmonautów[9].

Działania

edytuj

Pojazdy i stacje kosmiczne

edytuj
Osobne artykuły: Program Salut i TKS (statek kosmiczny).

Excalibur Almaz planuje wykorzystać pojazdy oparte na kapsułach VA z radzieckich pojazdów TKS. Zostały pierwotnie zaprojektowane na potrzeby radzieckiego wojskowego programu stacji załogowych Ałmaz, realizowanego pod przykryciem programu Salut. Opracowanie systemów napędowych dla pojazdów zostało powierzone nieujawnionemu przedsiębiorstwu europejskiemu jeszcze w 2009 roku[10]. Zgodnie ze słowami Arta Duli, moduł serwisowy planowanego statku, mimo iż zewnętrznie podobny do oryginalnego radzieckiego FGB (Funktionalno Grusowoj Blok) składającego się wraz z kapsułami VA na pojazdy TKS, w rzeczywistości oparty jest na zaprojektowanym przez EADS Astrium pojeździe ATV[11].

  •  
    Kapsuła VA pojazdu TKS
  •  
    Pojazd TKS – kapsuła VA po lewej
  •  
    Zwiezda, moduł serwisowy ISS oparty na projektach stacji Ałmaz – potencjalny projekt stacji kosmicznych Excalibur Almaz

Potencjalne stacje kosmiczne Almaz korzystać mają z dwóch kadłubów podobnych do wystrzelonych w przestrzeń w programie Ałmaz. Tego typu moduł (Zwiezda) używany jest w chwili obecnej na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w segmencie rosyjskim. Stacje Almaz miałyby być pochodnymi tej konstrukcji[7].

Należący do przedsiębiorstwa poradziecki sprzęt kosmiczny został przetransportowany z Rosji do zakładów Excalibur Almaz na wyspie Man w początkach 2011 roku. EA „planuje wykorzystać moduły do zapewnienia dodatkowej przestrzeni i miejsca na zapasy turystom i naukowcom, których zamierza zabrać w przestrzeń kosmiczną”[12]. Dwie należące do Eaxcalibur Almaz 29-tonowe, niewykorzystane przez Rosjan stacje klasy Ałmaz[7], każda o pojemności 95 m3 stanowić będą główny element sprzętu do wypraw księżycowych i w głęboką przestrzeń. Sprzęt ten jest odpowiednikiem modułu głównego stacji Mir i modułu serwisowego Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Radziecka elektronika i wyposażenie zostały usunięte i zastąpione przez sprzęt dostarczony przez nieznane przedsiębiorstwo. Wykorzystanie wielokrotnie sprawdzonego, a teraz zmodernizowanego sprzętu pozwoliło podobno zaoszczędzić ok. 2 miliardów dolarów w porównaniu z programem rozwijanym od zera. Jedna ze stacji ma zostać wyniesiona rosyjską rakietą Proton z kosmodromu Bajkonur na orbitę, gdzie pozostanie na stałe. Astronauci będą na nią docierali statkami typu TKS[2].

Trening

edytuj

Excalibur Almaz podpisał w 2012 roku porozumienie z XCOR Aerospace dotyczące kompleksowego treningu suborbitalnego i przygotowania do lotów w kosmos i na Księżyc[13].

Space Launch Services

edytuj

W 2010 roku Excalibur Almaz zawiązał partnerstwo z Space Launch Services (SLS) mające na celu dofinansowanie Sea Launch i inwestycję w jego reorganizację finansową. SLS już wcześniej wyłożył 12,5 miliona dolarów na ten cel w grudniu 2009[14].

Problemy EA

edytuj

W maju 2014 roku w belgijskim Lempertz Kunsthaus anonimowy nabywca zakupił za milion euro jedną z czterech należących do Excalibur Almaz kapsuł VA[15]. Wydarzenie to, w połączeniu z faktem, że od 2013 roku na temat przedsiębiorstwa nie pojawiły się żadne nowe oficjalne informacje, jest przez niektórych poczytywane za dowód na to, że przedsięwzięcie zakończy się fiaskiem[15].

W listopadzie 2014 Art Dula, członek zarządu Excalibur Ałmaz został pozwany przez japońskiego biznesmena, Takafumiego Horie, pod zarzutem defraudacji 49 milionów dolarów, które rzekomo otrzymał od Japończyka jako wkład w uruchomienie kosmicznego przedsiębiorstwa. Za te pieniądze nabyte zostały cztery kapsuły VA oraz dwa kadłuby stacji Ałmaz, które miały być wykorzystane w programie komercyjnym. Zgodnie ze stwierdzeniami Takafumiego, sprzęt ten okazał się niezdatny do wykorzystania w praktyce i może służyć jedynie jako "eksponaty muzealne". Oskarżenie obejmuje również innego członka zarządu, J. Bucknera Hightowera[16].

Wcześniej, we wrześniu 2013 roku Dula, Hightower i Excalibur Almaz Ltd. trafili do sądu pod zarzutem defraudacji 300.000 dolarów, wyłudzonych rzekomo na projekt górniczy na asteroidzie. Sprawa zakończyła się ugodą w styczniu 2014[16].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ XCOR Aerospace: XCOR and Excalibur Almaz sign MOU for suborbital training services. 2012-06-20. [dostęp 2014-11-07]. (ang.).
  2. ↑ a b c Ben Rooney: Fly me to the moon. 2012-07-06. [dostęp 2014-11-07]. (ang.).
  3. ↑ Interview with Art Dula (Chairman Excalibur Almaz) – Part 4. [dostęp 2014-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-07)]. (ang.).
  4. ↑ Craig Covault: Beating swords into plough shares with Soviet Almaz. 2009-08-18. [dostęp 2014-11-07]. (ang.).
  5. ↑ Keith Cowing: Excalibur Almaz to Pioneer Private Orbital Manned Space Flight In cooperation with NPOM of Russia. 2009-08-18. [dostęp 2014-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  6. ↑ Charles Black: XCOR to provide spaceflight experience for Excalibur Almaz missions. 2012-06-21. [dostęp 2014-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  7. ↑ a b c Jan Szturc: Porozumienie NASA i Excalibur Almaz dotyczące lotów załogowych. 2011-10-27. [dostęp 2014-11-07]. (pol.).
  8. ↑ NASA and Excalibur Almaz Inc. Complete Space Act Agreement. 2012-07-06. [dostęp 2014-11-07]. (ang.).
  9. ↑ Luke Dittrich: The Man Who Would Fall to Earth. 2012-07-06. [dostęp 2014-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-18)]. (ang.).
  10. ↑ Almaz Excalibur. 2011-11-05. [dostęp 2014-11-07]. (ang.).
  11. ↑ Interview with Art Dula (Chairman Excalibur Almaz) – Part 2. 2012-09-04. [dostęp 2014-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-05)]. (ang.).
  12. ↑ Rachel Courtland: Fledgling space firm will use old Soviet gear. 2011-01-12. [dostęp 2014-11-07]. (ang.).
  13. ↑ XCOR & Excalibur Almaz sign agreement on suborbital training services. 2012-07-20. [dostęp 2014-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  14. ↑ Sea Launch Gets Court Approval To Raise More Money. [w:] Space Travel [on-line]. SpaceDaily, 2010-03-22. [dostęp 2014-11-07]. (ang.).
  15. ↑ a b Michał Moroz: Kapsuła Excalibur Almaz sprzedana. 2014-05-11. [dostęp 2014-11-07]. (pol.).
  16. ↑ a b Cameron Langford: Japanese Billionaire Sues 'Space Lawyer'. 2014-11-12. [dostęp 2015-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Excalibur_Almaz&oldid=72804145”