Feliks Lipman
Feliks Lipman (ur. 2 sierpnia 1918 w Bykowie, zm. 27 sierpnia 2002 w Katowicach[1]) – polski działacz społeczności żydowskiej, wieloletni prezes Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach oraz wiceprzewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP.
| Data i miejsce urodzenia |
2 sierpnia 1918 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 sierpnia 2002 |
| Rodzaj działalności |
społeczna, charytatywna |
| prezes | |
| Przynależność | |
Życiorys edytuj
Pochodził z żydowskiej rodziny z Katowic[2]; był synem Moszka i Rywki, jego rodzice zmarli przed 1940 rokiem[3]. Z zawodu był krawcem[4]. W okresie międzywojennym należał do Betaru[3]. W czasie II wojny światowej był żołnierzem kampanii wrześniowej i więźniem obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau[2]. Według zachowanych dokumentów był członkiem Polskiej Partii Robotniczej od 11 maja 1945 roku[3]. Od 15 maja 1945 roku był wartownikiem w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Jędrzejowie[3]. 1 czerwca tegoż roku awansował na referenta[3].
W czasach PRL-u był przewodniczącym Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Katowicach[3]. Według dokumentów posiadanych przez Instytut Pamięci Narodowej 20 marca 1984 roku został zwerbowany przez Służbę Bezpieczeństwa jako Tajny Współpracownik „Józef”[3].
Przez kilkanaście lat kierował Gminą Wyznaniową Żydowską w Katowicach[2]. Od około 1997 roku był wiceprzewodniczącym Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP[2]. Kierował działaniem Fundacji Charytatywno-Opiekuńczej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach[2]. Według informacji polskich służb specjalnym był sayanem, tj. współpracownikiem Mosadu[3].
Był wielokrotnym delegatem na Światowy Kongres Żydowski[2], a także uczestniczył w pracach komitetu wykonawczego Europejskiego Kongresu Żydowskiego[2]. Działał na rzecz pojednania Żydów i chrześcijan. Występował jako pełnomocnik Żydów, którzy odzyskali swoje mienie w Polsce.
W sierpniu 2002 roku Feliks Lipman w swoim mieszkaniu przy ul. Michała Grażyńskiego w Katowicach[5] popełnił samobójstwo[2], strzelając sobie w głowę[3], swoim legalnie posiadanym pistoletem[5]. Ciało spoczywające w kuchni odkryli jego współpracownicy[5] z gminy żydowskiej. Zostawił list pożegnalny, w którym wyjaśnił przyczynę samobójczego zamachu – winą za swoją śmierć obarczył m.in. wojewodę śląskiego[5], Lechosława Jarzębskiego[3], nieokreślonych biznesmenów oraz izraelskie rodzeństwo: Salomona Szelewika i Cylę[3]. Salomon Szelewik był emerytowanym oficerem armii izraelskiej wysokiego szczebla, który w lipcu razem z siostrą przyjechał do Katowic i odebrał Feliksowi Lipmanowi pełnomocnictwa[3].
Został pochowany 30 sierpnia 2002 na cmentarzu żydowskim w Katowicach[4]. Jego następcą na stanowisku prezesa gminy żydowskiej został Włodzimierz Kac.
Przypisy edytuj
- ↑ Lipman Feliks. [w:] Wirtualny Sztetl [on-line]. Muzeum Historii Żydów Polskich. [dostęp 2020-02-09].
- ↑ a b c d e f g h Marek Twaróg: Feliks Lipman, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach, nie żyje. [w:] naszemiasto.pl Katowice [on-line]. Polska Press, 2002-08-28. [dostęp 2020-02-09].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Andrzej Borzym: Ta wstrząsająca afera wciąż czeka na wyjaśnienie. Grupa WP, 2011-10-25. [dostęp 2020-02-09].
- ↑ a b Marek Twaróg: Pożegnano Feliksa Lipmana. [w:] naszemiasto.pl Katowice [on-line]. Polska Press, 2002-08-31. [dostęp 2020-02-09].
- ↑ a b c d Marcin Pietraszewski: Przewodniczący Gminy Żydowskiej w Katowicach popełnił samobójstwo. [w:] wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 2002-08-28. [dostęp 2020-02-09].