GIGer – niezależny profesjonalista, specjalista, elastyczny współpracownik, freelancer, osoba pracująca tymczasowo, a także konsultant i niezależny kontraktor. Najczęściej prowadzi własną jednoosobową działalność gospodarczą lub współpracuje na podstawie innych elastycznych form współpracy, np. wysoko wykwalifikowany specjalista (np. IT), profesjonalista (np. konsultant, lekarz, prawnik, psycholog, księgowy)[1]. GIGer jest spolszczoną nazwą giggera (ang. gig workera)[2][3].

GIGekonomia

edytuj

Trend związany z nawiązywaniem współpracy z niezależnymi GIGerami jest nazywany GIGekonomią. GIGekonomia obejmuje wymianę pracy za pieniądze między jednostkami lub firmami za pośrednictwem platform cyfrowych, które aktywnie ułatwiają dopasowanie między dostawcami i klientów, krótkoterminowo i odpłatnie za zlecenie[4].

Gig economy rozwija się najszybciej na rynku amerykańskim. W Stanach Zjednoczonych obecnie (na dzień publikacji) około 36% pracowników to GIGerzy, a do 2027 r. może ich być połowa[5]. Pomiędzy 2016 i 2019 rokiem rynek GIGerów w Wielkiej Brytanii podwoił się. Zgodnie z szacunkami, do 2025 roku w Polsce dojdzie do trendu wzrostowego w analogicznej skali[6].

Termin „gig”

edytuj

„Gig” ma różne znaczenia w języku angielskim, w tym rodzaj łodzi i rozwidlonej włóczni, ale ma dwa główne, nowoczesne, nieformalne znaczenia: każda płatna praca lub rola, szczególnie dla muzyka lub wykonawcy i każda praca, zwłaszcza ta tymczasowa[7]. GIG to praca, zadanie, zlecenie lub projekt – najczęściej czasowa lub krótkoterminowa[7].

Uberyzacja

edytuj

W 2000 roku cyfrowa transformacja gospodarki i przemysłu rozwijała się szybko dzięki rozwojowi technologii informacyjno-komunikacyjnych, takich jak Internet oraz popularyzacji smartfonów. W rezultacie platformy oparte na technologii cyfrowej stworzyły miejsca pracy i formy zatrudnienia, które różnią się od istniejących form współpracy offline poziomem dostępności, wygody i konkurencyjności cenowej[8]. Definicja pracy zaczęła się zmieniać wraz ze zmieniającymi się warunkami ekonomicznymi i ciągłym postępem technologicznym, a zmiana w gospodarce stworzyła nową siłę roboczą charakteryzującą się wykonywaniem pracy w sposób niezależny i kontraktowy[9].

Uberyzacja to neologizm opisujący komercjalizację branży usługowej przez nowych uczestników rynku korzystających z platform cyfrowych, w tym aplikacji mobilnych, w celu agregowania transakcji między klientami a dostawcami usług, często z pominięciem roli istniejących pośredników[10]. Termin pochodzi od nazwy firmy „Uber”. Uberyzacja wzbudziła obawy dotyczące rządowych regulacji i podatków w Stanach Zjednoczonych w 2010 roku, ponieważ sformalizowane stosowanie gig economy doprowadziło do sporów dotyczących zakresu, w jakim dostawca usług za pośrednictwem cyfrowej platformy powinien być pociągany do odpowiedzialności w zakresie regulacji korporacyjnych i obowiązków podatkowych[11].

W 2018 roku 36% amerykańskich pracowników dołączyło do gig economy, w ramach podstawowego lub drugorzędnego miejsca pracy. Według badania, w Europie w roku 2017 w gig economy uczestniczyło 9,7 procent GIGerów z 14 krajów UE. Tymczasem szacuje się, że liczebność GIGerów, która obejmuje niezależnych profesjonalistów wynosiła od 20% do 30% populacji aktywnej zawodowo w Stanach Zjednoczonych i Europie w 2018 roku[12].

Badanie przeprowadzone w 2016 roku przez McKinsey Global Institute wykazało, że w Ameryce i Anglii 162 miliony osób wykonywało pracę w ramach gig economy[13].

Przyszłość

edytuj

Pomiar wielkości siły roboczej jest trudny ze względu na różne definicje tego, co stanowi pracę w ramach gig economy, ograniczenia metod stosowanych do zbierania danych, brak definicji prawnych GIGerów w ramach przepisów prawno-podatkowych[14].

Pojawienie się gig economy nie jest odosobnionym trendem, ale wiąże się z szerokimi zmianami w gospodarce. Postępy w globalizacji i technologii wywierają presję na firmy, aby szybko reagowały na zmiany rynkowe. Zabezpieczenie siły roboczej za pomocą nietradycyjnych umów, takich jak współpraca w ramach kontraktu, umożliwi firmom szybkie dostosowanie do zmieniającej się rzeczywistości rynkowej. Może to pomóc firmom zwiększyć ich zyski. Z tego punktu widzenia praca w ramach gig economy jest fundamentalnym elementem dzisiejszej gospodarki[14].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Luka Bulian, The Gig is Up: Who does Gig Economy actually Benefit? [online], 30 marca 2021.
  2. Pandemia i Polski Ład napędzają GIGekonomię w Polsce. Za 5 lat GIGerem będzie co piąty pracujący Polak [online], 28 września 2021.
  3. EY Polska & GIGLIKE, Raport EY & GIGLIKE: To GIG or not to GIG? GIG well! [online], 30 maja 2022.
  4. Department for Business, Energy & Industrial Strategy, The characteristics of those in. the GIG ekonomii, 1 lutego 2018.
  5. The Gig Economy Goes Global [online], Morgan Stanley [dostęp 2022-04-27] (ang.).
  6. Raport EY & GIGLIKE: GIG on. Nowy ład na rynku pracy [online], ey.com [dostęp 2022-04-27] (pol.).
  7. a b Stanley M., The Gig Economy Goes Global, 27 kwietnia 2022.
  8. Gisan Choi, Global Gig Economy Status and Implications. International Economy Focus (in Korean), 2019.
  9. Jane Dokko, Megan Mumford, Workers and the Online Gig Economy. The Hamilton Project, 9 grudnia 2015.
  10. Taking uberization to the Field – Disruption is coming for Field Marketing [online], 9 maja 2016.
  11. Business Insider, ‘Uberisation’ of economies pinching state tax revenues, 16 marca 2022.
  12. Ryan Pendell, Shane Mcfeely, What Workplace Leaders Can Learn From the Real Gig Economy, 16 sierpnia 2018.
  13. McKinsey & Company, Independent work: Choice, necessity, and the gig economy.
  14. a b David Weil, Understanding the Present and Future of Work in the Fissured Workplace Context, 1 grudnia 2019.