Graniczna Placówka Kontrolna Gdynia

Graniczna Placówka Kontrolna Gdyniapododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na przejściu granicznym.

GPK Gdynia
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945

Rozformowanie

1949

Tradycje
Kontynuacja

Batalion Portowy WOP Gdynia

Organizacja
Dyslokacja

Gdynia

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza

Podległość

4 Oddział OP
12 Gdański Oddział WOP

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

W październiku 1945 Naczelny Dowódca WP nakazywał sformować na granicy 51 przejściowych punktów kontrolnych[a]. Graniczna placówka kontrolna Gdańsk powstała w 1945 jako morski przejściowy punkt kontrolny II kategorii o etacie nr 8/11[1]. Obsada PPK składała się z 17 żołnierzy i 2 pracowników cywilnych[2]. W październiku 1946 funkcjonowała według etatu 7/13 jako PPK morski w Gdyni.

W początkach 1947 przejściowe punkty kontrolne Gdańsk i Gdynia zostały poważnie wzmocnione[3]. Wobec powyższego strażnice 97 i 99 zaprzestały ochrony obiektów portowych, a zajęły się wyłącznie ochroną obiektów lądowych i kontrolą ruchu rybackiego[4].

W lipcu 1947 MGPK w Gdyni otrzymała nr 21[5].

W lipcu 1949 nastąpiła reorganizacja 21 gdyńskiego i 22 gdańskiego MGPK. Zostały utworzone samodzielne bataliony kontroli granicznej. W skład gdańskiego weszły 263 i 264 strażnice WOP, a w gdyńskim: kompanie nr 1 i nr 2[6].

Jesienią 1965 GPK Port Gdynia i GPKR w Gdyni weszła w podporządkowanie Komendy wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej[7].

Kierownicy placówki

edytuj
  • mjr Stanisław Bański (był 10.1946)[b][8].
  • mjr SG Zbigniew Czajka(był w 2002)[9]
  • kpt. Zygmunt Dziubiński[8]
  • mjr Szczepan Cheba[8]
  • kpt. Stefan Rojowski[8]
  • mjr Jan Januszewicz[8]
  • mjr Piotr Wtorek[8]
  • ppłk Józef Gałaś[8]
  • mjr Roman Białek[8]
  • ppłk Zbigniew Rydlewski[8]
  • ppłk Ludwik Kruczek[8]
  1. Rozkaz nr 0304/Org. ND WP z 28.10.1945 → Prochwicz 2011 ↓, s. 123
  2. Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 062 z 19.10.1946. → Rozkazy personalne D WOP ↓

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Ireneusz Bieniecki. Kaszubska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza w ochronie granicy morskiej na wybrzeżu gdańskim w latach 1945 – 1991 (powstanie, zmiany organizacyjne i metody pełnienia służby). „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/05, 2005. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Grzegorz Goryński: Morski Oddział Straży Granicznej im. płk. Karola Bacza w Gdańsku. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne - Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół D WOP, sygn.217/32, k.56-60. Wykaz przejściowych punktów kontrolnych. Pismo z 9.11.1945
  • Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
  • Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945 – 1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
  • ASGr.Historia Kaszubskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Gdańsk 1965.