Gubernatorzy Portoryko

Gubernator Portoryko jest szefem rządu Portoryko. Od 1948 jest wybierany w głosowaniu powszechnym przez mieszkańców wyspy. Wcześniej był wyznaczany przez króla Hiszpanii (w czasie rządów hiszpańskich na wyspie) oraz prezydenta USA (w latach 1898-1946).

Portoryko
Herb Portoryka
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Portoryka

Wikiprojekt Polityka

Historia

edytuj

W 1946 prezydent Harry Truman mianował gubernatorem Jesúsa T. Piñero Był to pierwszy rodowity Portorykańczyk w historii, który objął najwyższy urząd terytorium. W 1948 gubernatorem, wybranym pierwszy raz w głosowaniu powszechnym i bezpośrednim, został wybrany Luis Muñoz Marín.

Uregulowania konstytucyjne

edytuj
 
Frontowe wejście La Fortalezy, rezydencji gubernatora

Konstytucja Portoryko, przyjęta w 1952, określa warunki jakie musi spełniać kandydat do urzędu gubernatora. Gubernator musi być obywatelem USA oraz zamieszkiwać Portoryko przez co najmniej 5 kolejnych lat. W chwili wyboru musi mieć co najmniej 35 lat.

Gubernator pełni urząd przez 4 lata. Jego kadencja zaczyna się zawsze 2 stycznia roku następującego po roku, w którym odbywały się wybory. Nie ma określonego limitu sprawowanych kadencji. Rezydencją gubernatora jest La Fortaleza w San Juan.

Gubernator jest wybierany w głosowaniu bezpośrednim w wyborach powszechnych. Konstytucja określa, iż w przypadku różnicy głosów mniejszej niż 5%, obowiązkowe jest powtórne przeliczenie głosów. Taka sytuacja miała miejsce jak dotąd dwukrotnie: w 1980 i w 2004.

Władza gubernatora

edytuj

Gubernator jest szefem rządu Portoryko. Posiada prawo veta wobec projektów ustaw uchwalanych przez parlament wyspy. Wyznacza również członków swojego gabinetu, którzy muszą być następnie zatwierdzeni przez parlament. Gubernator posiada także prawo mianowania sędziów Sądu Najwyższego oraz sędziów sądów powszechnych.

Na początku każdego roku gubernator ma obowiązek wygłosić przemówienie sprawozdawcze w parlamencie. Jest także szefem Straży Narodowej.

Lista gubernatorów Portoryko

edytuj

Gubernatorzy hiszpańscy

edytuj
Gubernator Objęcie urzędu Złożenie urzędu
Kapt. Gen Don Juan Ponce de León 1508 1511
Juan Ceron 1511 1513
Rodrigo Moscoso 1513 1514
Capt. Gen Cristóbal de Mendoza 1514 1515
Kapt. Gen Don Juan Ponce de León 1515 1519
Sánchez Velázquez 1519 1519
Antonio de la Gama 1519 1521
Pedro Moreno 1521 1523
Biskup Alonso Manso 1523 1524
Pedro Moreno 1524 1529
Antonio de la Gama 1529 1530
Gen Francisco Manuel de Landó 1530 1536
Vasco De Tiedra 1536 1537
Vasco De Tiedra 1537 1544
Jerónimo Lebron de Quinones 1544 1544
Iñigo López Cervantes De Loaisa 1544 1546
Diego De Caraza 1546 1548
Diego De Caraza 1548 1550
Luis De Vallejo 1550 1555
Alonso Esteves 1555 1555
Diego De Caraza 1555 1561
Antonio De la Llama Vallejo 1561 1564
Francisco Bahamonde De Lugo 1564 1568
Francisco Solís 1568 1574
Francisco De Obando Y Mexia 1575 1579
Jerónimo De Agüero Campuzano 1580 1580
Kapt. Gen Juan De Céspedes 1580 1581
Kapt. Gen Juan López Melgarejo 1581 1582
Kapt. Gen Diego Menéndez de Valdés 1582 1593
Pedro Suárez 1593 1597
Juan Ponce de León II 1597 1597
Kapt. Gen Antonio De Mosquero 1597 1598
Kapt. Gen Alonso De Mercado 1599 1602
Kapt. Gen Sancho Ochoa De Castro 1602 1608
Gabriel de Rojas Párano 1608 1614
Kapt. Gen Felipe De Beaumont y Navarra 1614 1620
Juan De Vargas 1620 1625
Capt. Gen Juan De Haro y Sanvitores 1625 1630
Kapt. Gen Enrique Enriquez De Sotomayor 1631 1635
Kapt. Gen Iñigo De La Mota Sarmiento 1635 1641
Kapt. Gen Agustín De Silva y Figueroa 1641 1641
Kapt. Gen Juan De Bolaños 1642 1643
Fernando De La Riva AgÜero y Setien 1643 1648
Diego De Aguilera y Gamboa 1649 1655
José Novoa y Moscoso Perez y Buitron 1655 1660
Kapt. Gen Juan Pérez De Guzmán y Chagoyen 1660 1664
Jerónimo De Velasco 1664 1670
Gaspar De Arteaga y Aunoavidao 1670 1674
Diego Roblandillo 1674 1674
Kapt. Gen Baltazar Figueroa y Castilla 1674 1674
Alonso de Campos y Espinosa 1675 1678
Juan De Robles Lorenzana 1678 1683
Kapt. Gen Gaspar Martinez De Andino 1683 1685
Juan Francisco Medina 1685 1690
Gaspar De Arredondo y Valle 1690 1695
Juan Francisco Medina 1695 1697
Tomas Franco 1697 1698
Antonio de Robles Silva 1698 1699
Gabriel Suárez De Ribera 1700 1703
Diego Jimenez de Villarán 1703 1703
Francisco Sánchez Calderon 1703 1703
Pedro Arroyo y Guerrero 1704 1705
Juan Francisco Morla 1706 1706
Francisco Granados 1706 1708
Juan De Ribera 1709 1715
José Francisco Carreño 1716 1716
Alfonso Bortodano 1716 1720
Francisco Danio Granados 1720 1724
Kapt. Gen José Antonio De Mendizabal y Azcue 1724 1730
Lt. Col. Matías De Abadía 1731 1743
Domingo Pérez De Mandares 1743 1744>
Juan José Colomo 1744 1750
Agustín De Parejas 1750 1751
Esteban Bravo De Rivero 1751 1753
Kapt. Gen Felipe Ramírez De Estenos 1753 1757
Esteban Bravo De Rivero 1757 1759
Mateo De Guaso Calderón 1759 1760
Esteban Bravo De Rivero 1760 1761
Lt. Col. Ambrosio De Benavides 1761 1766
Marcos De Vergara 1766 1766
José Trentor 1766 1770
Miguel De Musesas 1770 1776
José Dufresne 1776 1783
Field Marshall Don Juan Andres Daban y Busterino 1783 1789
Francisco Torralbo 1789 1789
Brigadier Gen Miguel Antonio De Ustariz 1789 1792
Francisco Torralbo 1792 1794
Brigadier Gen Enrique Grimarest 1794 1795
Field Marshall Don Ramón De Castro y Gutiérrez 1795 1804
Toribo Montes 1804 1809
Salvador Meléndez y Ruiz 1809 1820
Brigadier Gen Juan Vasco y Pascual 1820 1820
Gonzalo Arostegui y Herrera 1820 1822
José Navarro 1822 1822
Francisco González Linares 1822 1822
Gen. Miguel Luciano De La Torre y Pando 1822 1837
Francisco Javier de Moreda y Prieto 1837 1838
Field Marshall Miguel López De Baños 1838 1841
Gen. Santiago Méndez de Vigo 1841 1844
Gen. Rafael De Aristegui y Velez 1844 1847
Field Marshall Don Juan Prim de Prats y Gonzalez 1847 1848
Gen. Juan De La Pezuela y Cevallos 1848 1851
Enrique De España y Taberner 1851 1852
Gen. Fernando De Norzagaray y Escudero 1852 1855
Gen. Andrés García Gamba 1855 1855
Gen. José Lemery Ibrarrola Ney y Gonzalez 1855 1857
Gen Fernando Cotoner y Chacon 1857 1860
Sabino Gamir Maladen 1860 1860
Gen. Rafael Echague y Bermingham 1860 1862
Brygadier Gen Rafael Izquierdo y Gutierrez 1862 1863
Gen. Féliz María De Messina Iglesias 1863 1865
Gen José María Marchessi y Oleaga 1865 1867
Gen. Julián Juan Pavia Lacy 1867 1868
Gen. José Laureano Sanz y Posse 1868 1870
Gen. Gabriel Baldrich 1870 1871
Gen. Ramón Gómez Pulido 1871 1872
Gen. Simón De La Torre Ormaza 1872 1872
Brygadier Gen Joaquín Eurile Hernan 1872 1873
Gen. Juan Martínez Plowes 1873 1873
Gen. Rafael Primo De Rivera y Sobremonte 1873 1874
Gen. José Laureano Sanz y Posse 1875 1875
Gen. Segundo De La Portilla Gutierrez 1875 1877
Gen. Manuel De La Serna Hernandez y Pinzón 1877 1878
Gen. José Gamir Maladen 1878 1878
Gen. Eulogio Despujols y Dussay 1878 1881
Gen. Segundo De La Portilla Gutierrez 1881 1883
Gen. Miguel De La Vega Inclán y Palma 1883 1884
Gen. Don Carlos Suances Campos 1884 1884
Gen. Ramón Fajardo Izquierdo 1884 1884
Gen. Luis Daban y Ramírez De Arellanó 1884 1887
Gen. Romualdo Palacios Gonzalez 1887 1887
Gen. Juan Contreras Martinez 1887 1888
Gen. Pedro Ruiz Dana 1888 1890
Brygadier Gen José Pascual Bonanza 1890 1890
Gen. José Lasso y Pérez 1890 1893
Gen. Luis Daban y Ramírez De Arrellanó 1893 1895
Gen. José Gamir 1895 1896
Gen. Emilio March 1896 1896
Gen. Sabas Marín Gonzalez 1896 1898
Gen. Ricardo De Ortega y Diez 1898 1898
Gen. Andrés González Muñoz 1898 1898
Gen. Ricardo De Ortega y Diez 1898 1898
Gen. Manuel Macías Casado 1898 1898
Gen. Ricardo De Ortega y Diez 1898 1898


Gubernatorzy pod administracją kolonialną Stanów Zjednoczonych

edytuj

Rządy wojskowe

edytuj
Gubernator Objęcie urzędu Złożenie urzędu
Generał Nelson A. Miles 25 lipca 1898 21 października 1898
Maj. Gen. John Ruller Brooke 21 października 1898 9 grudnia 1898
Maj. Gen. Guy Vernon Henry 9 grudnia 1898 9 maja 1899
Brygadier George Whitefield Davis 9 maja 1899 1 maja 1900

Gubernatorzy cywilni

edytuj
 
Theodore Roosevelt Jr.
Gubernator Objęcie urzędu Złożenie urzędu
Charles Herbert Allen 1 maja 1900 15 września 1901
William Henry Hunt 15 września 1901 4 lipca 1904
Beekman Winthrop 4 lipca 1904 18 kwietnia 1907
Regis Henri Post 18 kwietnia 1907 6 listopada 1909
George Radcliffe Colton 6 listopada 1909 15 listopada 1913
Arthur Yager 15 listopada 1913 15 maja 1921
José E. Benedicto tymczasowo 15 maja 1921 30 lipca 1921
Emmet Montgomery Reily 30 lipca 1921 marzec 1923
Juan Bernardo Huyke tymczasowo marzec 1923 6 kwietnia 1923
Horace Mann Towner 6 kwietnia 1923 1929
James R. Beverley tymczasowo 1929 9 września 1929
Theodore Roosevelt Jr. 9 września 1929 styczeń 1932
James R. Beverley tymczasowo, drugi raz styczeń 1932 lipiec 1933
Robert Hayes Gore lipiec 1933 styczeń 1934
Benjamin Jason Horton tymczasowo styczeń 1934 5 lutego 1934
Blanton C. Winship 5 lutego 1934 25 czerwca 1939
José E. Colom tymczasowo 25 czerwca 1939 11 września 1939
William D. Leahy 11 września 1939 28 listopada 1940
José Miguel Gallardo tymczasowo 28 listopada 1940 3 lutego 1941
Guy J. Swope 3 lutego 1941 24 lipca 1941
José Miguel Gallardo tymczasowo, drugi raz 24 lipca 1941 19 września 1941
Rexford Guy Tugwell 19 września 1941 3 września 1946
Jesús Toribio Piñero 3 września 1946 2 stycznia 1949

Gubernatorzy wybrani w wyborach powszechnych

edytuj
Gubernator Objęcie urzędu Złożenie urzędu Partia polityczna
Luis Muñoz Marín 1949 1965 Powszechna Partia Demokratyczna
Roberto Sánchez Vilella 1965 1969 Powszechna Partia Demokratyczna
Luis A. Ferré 1969 1973 Nowa Partia Postępowa
Rafael Hernández Colón
pierwszy raz
1973 1977 Powszechna Partia Demokratyczna
Carlos Romero Barceló 1977 1985 Nowa Partia Postępowa
Rafael Hernández Colón
drugi raz
1985 1993 Powszechna Partia Demokratyczna
Pedro Rosselló González 1993 2001 Nowa Partia Postępowa
Sila M. Calderón 2001 2005 Powszechna Partia Demokratyczna
Aníbal Acevedo Vilá 2005 2009 Powszechna Partia Demokratyczna
Luis Fortuño 2009 2013 Nowa Partia Postępowa
Alejandro García Padilla 2013 2017 Powszechna Partia Demokratyczna
Ricardo Rosselló 2017 2019 Nowa Partia Postępowa
Pedro Pierluisi 2019 2019 Nowa Partia Postępowa
Wanda Vázquez Garced 2019 2021 Nowa Partia Postępowa
Piedro Pierluisi 2021 Nowa Partia Postępowa

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj