I-Juca-Pirama – poemat epicki brazylijskiego poety romantycznego Antônia Gonçalvesa Diasa, opublikowany w 1851[1][2]. Tytuł jest wyrażony w języku indiańskim i znaczy: Ten, który musi umrzeć[3].

Autor edytuj

Antônio Gonçalves Dias (1823-1864) był poetą brazylijskim, synem Portugalczyka i Brazylijki pochodzenia afrykańsko-indiańskiego[4]. Z tego względu interesował się kulturą Indian i ich tradycyjnymi, przekazywanymi z pokolenia na pokolenie opowieściami. Twórczość Gonçalvesa Diasa stanowi jedno z ważniejszych zjawisk brazylijskiego romantyzmu, a zarazem jest przykładem wykorzystania w portugalskojęzycznej literaturze Brazylii podań rdzennych mieszkańców kontynentu południowoamerykańskiego.

Forma edytuj

Poemat składa się z dziesięciu pieśni i liczy 484 wersy[3]. Utwór jest napisany przy użyciu różnych form wiersza i strof. Na przykład w części pierwszej strofy rymują się aabccb, a w części drugiej aabb.

No meio das tabas de amenos verdores,
Cercadas de troncos — cobertos de flores,
Alteiam-se os tetos d’altiva nação;
São muitos seus filhos, nos ânimos fortes,
Temíveis na guerra, que em densas coortes
Assombram das matas a imensa extensão.

Treść edytuj

Poemat opowiada historię indiańskiego wojownika z plemienia Tupi, który został wzięty do niewoli przez oddział plemienia Timbira, praktykującego kanibalizm, i miał być przez nich złożony w ofierze[5]. On jednak błagał ich o pozostawienie go przy życiu, żeby mógł wrócić do domu i zająć się swoim starym i niewidomym ojcem. Timbirowie przystali na to. Ojciec bohatera nie wyraził jednak radości z jego powrotu i przeklął go jako tchórza, który sprowadził hańbę na całe plemię. Wtedy wojownik oddał się w ręce Timbirów, żeby zginąć w ich obrzędzie. Oni jednak nie byli zainteresowani poświęceniem na ofiarę kogoś uznanego za niehonorowego. Dlatego młody mężczyzna rzucił się na nich, żeby udowodnić swoje męstwo.

Przypisy edytuj

  1. Miguel Edward Santos-Neves: Reconfiguring Nation, Race, and Plantation Culture in Freyre and Faulkner. repositories.lib.utexas.edu, 2012. s. 21. [dostęp 2016-12-13]. (ang.).
  2. Karla Menezes Lopes Niels: Noite fantástica: um percurso pelos estudos críticos e historiográficos sobre a obra “Noite na taverna”, de Álvares de Azevedo. sobreomedo.files.wordpress.com. s. 17. [dostęp 2016-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-22)]. (port.).
  3. a b I – Juca Pirama. Resumo. educacao.globo.com. [dostęp 2016-12-13]. (port.).
  4. Nelson Werneck Sodré: Historia literatury brazylijskiej od wieku XVI do początków XX wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 202-203.
  5. Mark Carlyon: I-Juca-Pirama. markcarlyon.com.br. [dostęp 2016-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-10)]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

  • Antônio Gonçalves Dias: I-Juca Pirama. poemhunter.com. [dostęp 2016-12-13]. (port.).