Języki bantu D – grupa geograficzna języków bantu z wielkiej rodziny języków nigero-kongijskich. Swoim zasięgiem obejmuje Kongo, Sudan Południowy, Republikę Środkowoafrykańską i Ugandę[1].

Strefy języków bantu

Klasyfikacja

edytuj

Poniżej przedstawiono klasyfikację języków bantu D według Guthriego[2][3] zaktualizowaną przez J.F. Maho[4][5][a]. Klasyfikacja Ethnologue bazuje na klasyfikacji Guthriego, jednak odbiega od niej znacznie, m.in. stosuje inny kod – trzyliterowy oparty na ISO 639 i inaczej grupuje języki[6][7].

D11 mbole
D12 lengola
D13 metoko – mituku
D14 enya – ena, genya
D14A ena w Kisangani
D14B ena w Kongolo
D141 zura – zula
D201 liko – lika
D21 ba(a)li – południowo-wschodni bua
D211 kango – dikango
D22 amba – kwamba, rwamba
D23 komo – kumu
D24 songola – songoora, północny binja
D25 lega-mwenga – lega-ntara, isile
D251 lega-malinga – lega-szabunda, włączając: kanu, kwami
D26 zimba – nyangwe, południowy binja
D27 bangubangu
D28 holoholo
D28a kalanga – guha, zachodni holoholo
D28b wschodni holoholo †
D281 tumbwe – etumbwe
D282 lumbwe
D20 – nowe języki:
D20A gengele
D20B vamba
D301 kari – kare
D302 guru – boguru, kogoro ?†
D303 ngbinda – ngminda
D304 homa
D305 nyanga-li ?†
D306 gbati-ri ?†
D307 mayeka ?†
D308 bodo ?†
D31 bhele – peri, pere
D311 bila – leśny bira
D312 kaiku
D313 ibutu – mbuttu
D32 bira – równinny bira, sese, sumbura
D33 nyali – „huku”
D331 bvanuma – południowy nyali
D332 budu – bodo, ebudu
D333 ndaaka
D334 mbo – imbo
D335 beeke – ibeeke
D336 ngbee – lingbee ?†
D41 zob. JD40
D42 zob. JD40
D43 nyanga
D501-D531 zob. JD50
D54 bembe
D55 buyi
D56 zob. JD50
  1. Maho zastosował następujący zapis kodu:
    • Nowe dialekty języka znajdującego się już na liście Guthriego oznaczono poprzez dodanie do oryginalnego kodu języka Guthriego na końcu kolejnej wielkiej litery alfabetu, np. D14A to nowy dialekt języka o kodzie D14, podczas gdy D28a i D29b to dialekty D29 umieszczone na liście przez Guthriego.
    • Nowe języki oznaczono poprzez dodanie do oryginalnego kodu języka Guthriego na końcu kolejnych cyfr, np. D141 to nowy język, najbliższy językowi o kodzie D14. Kiedy nie można było zidentyfikować pokrewieństwa z językiem z listy Guthriego, nowy język oznaczono poprzez dodanie kolejnej cyfry do kodu grupy geograficznej, np. D201 to nowy język w geograficznej grupie D20.
    • Nowe języki pidżynowe i języki kreolskie zostały oznaczone poprzez dodanie do kodu grupy geograficznej wielkiej litery alfabetu, np. D20A to język pidżynowy lub kreolski powstały na bazie języka w grupie D20.
    • Języki wymarłe oznaczono symbolem „†”.

Przypisy

edytuj
  1. M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), D, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2015-07-30] (ang.).
  2. Malcolm Guthrie: The classification of the Bantu languages. Oxford Univerrsity Press, 1948. [dostęp 2015-08-01]. (ang.).
  3. Malcolm Guthrie: Comparative Bantu: an introduction to the comparative linguistics and prehistory of the Bantu languages. Gregg Press, 1967-71. (ang.).
  4. Jouni Maho: A Classification of the Bantu Languages: An Update of Guthrie's Referential System. W: Derek Nurse, Gérard Philippson: The Bantu Languages. Routledge, 2009, s. 639–651. ISBN 978-1-135-79683-9. [dostęp 2015-08-01]. (ang.).
  5. Jouni Filip Maho: NUGL Online The online version of the New Updated Guthrie List, a referential classification of the Bantu languages. 2009-06-04.
  6. Jouni Maho. The Bantu area: (towards clearing up) a mess. „Africa & Asia”, s. 40–49, 2001. 1. ISSN 1650-2019. (ang.). 
  7. About the Ethnologue. W: Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, and Charles D. Fennig: Ethnologue: Languages of the World, Eighteenth edition. Dallas, Texas: SIL International, 2015. [dostęp 2015-07-30]. (ang.).