Kamienica przy Rynku 36-37 we Wrocławiu
Kamienica przy Rynku 36-37 – kamienica na wrocławskim rynku, na jego wschodniej pierzei, na tzw. stronie Zielonej Trzciny (niem. Grüne-Rohr-Seite) lub Zielonej Rury(według Mateusza Golińskiego ta część pierzei nosiła nazwę "Pod Podcieniami Kapeluszników"[2]).
 nr rej. A/2712/238 z 30.12.1970[1]
| |
 Kamienica przy Rynku 36-37 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 36-37 |
| Typ budynku |
kamienica |
| Styl architektoniczny |
secesja |
| Rozpoczęcie budowy |
1896 |
| Ważniejsze przebudowy |
1998 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′33,28″N 17°01′59,43″E/51,109244 17,033175
| |
Historia i architektura kamienicy edytuj
Do końca XIX wieku w tym miejscu znajdowały się dwie bliźniacze kamienice. Miały one podobny wygląd: były to czterokondygnacyjne budynki, z dwukondygnacyjnym szczytem, dwuosiowe[3].
W 1896 zostały one wyburzone, a w ich miejsce wzniesiono dom handlowy Gersona Fränkla[a], wg projektu Juliusa Hinroja[4]. Nowy budynek miał pięć kondygnacji: na pierwszych trzech znajdowały się sklepy, na dwóch kolejnych magazyny i pracownie konfekcji. Elewacja budynku była dwudzielna; fasada na parterze była przeszklona, na dwóch wyższych kondygnacjach w dwóch kamiennych arkadach umieszczono okna witrynowe. Na czwartej i piątej kondygnacji znajdowały się mniejsze okna w stylu neogotyckim. Fasada zakończona była neogotyckim szczytem[5].
Po II wojnie światowej edytuj
W wyniku działań wojennych w 1945 roku, kamienica uległa niewielkim zniszczeniom. Została odbudowana, a pod koniec lat 50. XX wieku przebudowana pod okiem architekta Mariana Rehowskiego i lwowskiego historyka sztuki, konserwatora i architekta Wincenta Witolda Rawskiego. Przy przebudowie zachowano stare mury wewnętrzne, a fasadzie nadano wygląd manierystyczny, podobny do tego, jaki kamienica prezentowała się w XIX wieku, wraz z dwoma szczytami i pozornym podziałem na dwie części. Pod koniec lat 90. XX wieku właścicielem kamienicy został biznesmen wrocławski Adam Piskozub. Za jego sprawą kamienica została gruntownie odnowiona i przebudowana. Nad pracami czuwał były konserwator zabytków Józef Cempa, a prace wykonywała m.in. wrocławska firma budowlana "MEDA-BUD". W wyniku prac odnowiona została fasada budynku, podniesiona została ostatnia kondygnacja. W budynku odrestaurowano szereg elementów konstrukcyjnych pochodzących z początku XX wieku: m.in. odrestaurowano i uruchomiono wewnętrzną windę z początku XX wieku obsługującą pierwszą, drugą i trzecią kondygnację oraz odrestaurowano wewnętrzną klatkę schodową znajdującą się pomiędzy pierwszym a drugim piętrem. Kamienica została przystosowana do wymogów handlowo-usługowych: w budynku swoją siedzibę miała firma ubezpieczeniowa Nationale-Nederlanden. W 2001 kamienicę dostosowano do potrzeb Banku Millennium[5].
Uwagi edytuj
- ↑ W "Leksykonie architektury Wrocławia" Krystyna Kirrschke błędnie podaje nazwę domu handlowego jako Dom handlowy Alessandre Strassner. Źródła i dokumentacja fotograficzna zachowana z tego okresu wskazuje na dom handlowy Gersona Fränkla.
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Goliński 2011 ↓, s. 187.
- ↑ Dwie kamienica przed wyburzeniem, zdjęcie z 1868 roku, kamienice 36 i 37 widoczne po prawej stronie, ostatnie w rogu
- ↑ Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 309.
- ↑ a b Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 310.
Bibliografia edytuj
- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Mateusz Goliński: Przy wrocławskim Rynku. Rekonstrukcja dziejów własności posesji (cz1: 1345-1420). Wrocław: Chronicon, 2011.