Kariera Karluka
Kariera Karluka. Powieść po trosze satyryczna (ros. Кандидат наук, Kandidat nauk) – powieść radzieckiego pisarza Gawriła Trojepolskiego z 1958. Polskie wydanie ukazało się w 1960 w tłumaczeniu Henryki Broniatowskiej. Była pierwszą powieścią autora (wcześniej pisał opowiadania).
Powieść (akcja osadzona jest w 1953) jest ostrą satyrą na biurokratyczne stosunki w radzieckiej nauce oraz agronomii. Główni bohaterowie negatywni to: Karp Stiepanowicz Karluk (kandydat nauk, z pochodzenia chłopski średniak i tchórz w czasie wojny), Iraklij Kiprianowicz Podsuszka (jego współpracownik, lizus i wazeliniarz)[1] i Jefim Tarasowicz Czernocharow (profesor agronomii)[2]. Wszyscy oni reprezentują skrajnie biurokratyczne podejście do uprawy ziemi, żyjąc w świecie naukowych teorii (często się zmieniających wraz z decyzjami politycznymi), w całkowitym oderwaniu od praktyki rolnej i faktycznych problemów życia kołchozowego (Niektórzy uczeni, rozumiecie, tacy uczeni z marginesu nauki, jęczą, że na południu naszego obwodu nie rośnie lucerna. To jest podważanie teorii... Jedynie słusznej teorii Williamsa... Trzeba dowieść, rozumiecie, trzeba dowieść, że lucerna tam rośnie.[3]). Stanowią trudną do zwalczenia kastę nieuków, utrudniających pracę i spowalniających rozwój kraju. Tytuły naukowe zdobywają dzięki lojalności politycznej i znajomościom w kręgach decydenckich. Autor wyśmiewa np. sztucznie wymyślane tytuły ich prac i dysertacji oraz struktur, w jakich są zatrudnieni (np. Międzyobwodowe Biuro dla Spraw Pasz Końskich, czyli Międzobpaszkonbiuro[4]). Po drugiej stronie barykady stoją prawdziwi praktycy, ludzie dla których uprawa ziemi jest życiowym wyzwaniem. Pragną naukowymi metodami podnieść wydajność pracy w kołchozach. Należą do nich profesor Gierasim Iljicz Masłowski, Nikołaj Pietrowicz Gałkin (przewodniczący kołchozu, który dawno temu osobiście rozmawiał z Leninem)[5] i Filip Iwanowicz Jegorow - odważny żołnierz wojny ojczyźnianej, agronom z miłości do ziemi i krytyk Karluka. Opozycja między tymi dwiema grupami stanowi kanwę książki. Początkowo nieucy i biurokraci triumfują (Jegorow traci nawet legitymację partyjną), ale z czasem prawdziwa agronomia zwycięża. Dopomagają w tym rozporządzenia XX Zjazdu KPZR[6]. Krytyce poddane zostaje sztywne trzymanie się teorii (np. łysenkizmu), a pochwalone elastyczne stosowanie zasad, zależnie od warunków terenowych danego kołchozu.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Gawrił Trojepolski, Kariera Karluka wraz z notą redakcyjną, KiW, Warszawa, 1960