Klasztor Rheinau
Klasztor Rheinau – dawny klasztor benedyktynów na wyspie na Renie w Rheinau w Szwajcarii, założony ok. 788 i zlikwidowany w 1862. Jego budynki od 1867 do 2000 służyły jako siedziba szpitala psychiatrycznego.
.jpg) Widok na klasztor z południowego zachodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Właściciel | |
| Obiekty sakralne | |
| kościół |
Najświętszej Marii Panny |
| Data budowy |
ok. 788 |
| Data zamknięcia |
1862 |
Położenie na mapie Szwajcarii  | |
 47°38′33″N 8°36′30″E/47,642472 8,608361
| |
Historia edytuj
Według tradycji klasztor został założony w 778. W IX w. mieszkał tu uznany potem za świętego eremita Fintan z Rheinau[1][2] (w 1446 odnaleziono jego rzekomy grób, który stał się miejscem kultu)[2]. Klasztor poświadczony jest w 858, gdy na prośbę możnego Wolvene, którego przodkowie założyli konwent, otrzymał od króla wschodniofrankijskiego Ludwika Niemieckiego przywilej podnoszący go do rangi klasztoru Rzeszy i nadający mu immunitet oraz prawo wolnego wyboru opata[3][1]. W 972 przywilej ten potwierdził cesarz Otto I[1].
W 888 poświadczony jest kościół klasztorny pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny[3], zastąpiony romańską bazyliką konsekrowaną w 1114[3][2]. Od końca IX w. klasztor był związany z klasztorem Sankt Gallen[3][1], a w XII w. z klasztorem Hirsau. W wyniku reformy hirsaugijskiej klasztor przeżył rozkwit w XII w.[3] Między końcem XI i początkiem XIII w. w zachodniej części wyspy istniał także konwent mniszek benedyktyńskich[3][4][1], dla których w 1167 wzniesiono drugi kościół św. Feliksa i Reguli[4][1]. Od X w.[1] istniało tu skryptorium, z którego pochodzi wiele średniowiecznych ksiąg liturgicznych[3][1]. W XIII w. papież Innocenty IV przekazał nadzór nad klasztorem najpierw biskupom Konstancji, a następnie opatom z St. Gallen[1]. W pierwszej połowie XV w. klasztor musiał zmagać się z roszczeniami hrabiów Sulz[3][2], pokonanych dopiero dzięki wsparciu Szafuzy[2].
W okresie reformacji, w 1529 wskutek buntu mieszkańców Rheinau przychylnych reformom religijnym zakonnicy uciekli z klasztoru i został on splądrowany, mnisi jednak wrócili w 1531[3][1][2]. Od początku XVII w. klasztor należał do szwajcarskiej kongregacji benedyktynów[3][1]. Między końcem XVI w. i XVIII w. klasztor miał kilku wybitnych opatów-budowniczych, pracowali tu uczeni bibliotekarze i archiwiści. Przeżywał okres rozkwitu mimo dotknięcia go skutkami wojen w 1656 i 1712[3]. Od końca XVI w. budynki klasztorne zaczęto budować poza wyspą na Renie[3][2], w tym okresie powstał też kamienny most łączący wyspę ze stałym lądem i nowa wieża kościelna[2]. W latach 1705–1710 przebudowano na barokowy kościół klasztorny[3][2], na początku XVIII w. wzniesiono też nowe budynki klasztorne[2]. W 1752 lub 1753 konsekrowano nowy kościół św. Feliksa i Reguli[2][4].
W 1799 klasztor został zniesiony przez Francuzów i splądrowany. Został przywrócony w 1803, jednak objęty został nadzorem władz kantonu Zurych[3][2]. Od 1836 klasztor nie mógł przyjmować nowicjuszy[2], a w 1862 decyzją kantonu został ostatecznie zamknięty[3][2].
Po rozpoczętej w 1864 przebudowie zabudowań klasztornych, w 1867 umieszczono tu klinikę psychiatryczną[5][6][2]. Początkowo mieściło się tu ok. 800 pacjentów[5][6], a na przełomie XIX i XX w. instytucję rozbudowano o część Neu-Rheinau (położoną poza wsią)[6][2] i stała się największą tego typu w Szwajcarii (mogło w niej znajdować się nawet 1200 pacjentów)[5][6]. Zajmującą dawny klasztor część Alt-Rheinau zamknięto w 2000[6][2].
Galeria edytuj
-
Widok klasztoru z lotu ptaka od zachodu (1953) -
Fasada kościoła klasztornego -
Wnętrze kościoła klasztornego -
Budynek dawnego klasztoru, widok od wschodu -
Budynki klasztorne, w tym kościół św. Feliksa i Reguli przed wyburzeniem w 1861
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k Alfred Ehrensperger: Geschichte des Gottesdienstes in Zürich Stadt und Land im Spätmittelalter und in der frühen Reformation bis 1531. Theologischer Verlag Zürich, 2019, s. 246–254, seria: Geschichte des Gottesdienstes in den evangelisch-reformierten Kirchen der Deutschschweiz. 5. ISBN 978-3-290-17928-1. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Geschichte der Klosterinsel. [w:] Dokumentationsstelle der Gemainde Rheinau [on-line]. [dostęp 2020-12-26]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Helena Zimmermann: Rheinau (Kloster). [w:] Historisches Lexikon der Schweiz [on-line]. 2011-12-23. [dostęp 2020-12-26]. (niem.).
- ↑ a b c Felicia Schmaedecke: Das Kloster Schöntal bei Langenbruck: Die Bau- und Nutzungsgeschichte vom 12. Jahrhundert bis heute. Basel: Schwabe Verlag, 2020, s. 337–338, seria: Schriften der Archäelogie Baselland. 54. ISBN 978-3-7965-4079-0. (niem.).
- ↑ a b c Zürich Rheinau. [w:] Bewahren besonderer Kulturgüter [on-line]. [dostęp 2020-12-26]. (niem.).
- ↑ a b c d e Psychiatriezentrum Rheinau, 1841-2013 (Fonds). [w:] State Archives of Zurich Online Catalogue [on-line]. Staatsarchiv des Kantons Zürich. [dostęp 2020-12-26]. (niem.).