Kościół św. Mikołaja w Peraście

Kościół św. Mikołaja w Peraście
*Sveti Nikola*
	kościół parafialny
Państwo	Czarnogóra
Miejscowość	Perast
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	św. Mikołaj
Historia
Data zakończenia budowy	1616
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • kamień
	Położenie na mapie Czarnogóry Kościół św. Mikołaja w Peraście
	42°29′10″N 18°41′55″E/42,486111 18,698611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Mikołaja (serbsko-chorw. Sveti Nikola) – kościół (parafialny) w mieście Perast nad Zatoką Kotorską w Czarnogórze. Usytuowany w centralnej części miasta, przy jego głównym placu.

Obecny kościół, jednonawowy, z apsydą skierowaną ku południowemu wschodowi, został zbudowany w 1616 r. na miejscu starszego, pochodzącego z 1564 r. Skromne wnętrze nakryte jest płaskim, drewnianym stropem i posiada kamienną kazalnicę. W świątyni znajdują się stare organy – być może nawet z czasów budowy kościoła, gdyż pierwsza wzmianka o nich, dotycząca naprawy instrumentu, pochodzi z 1699 r.

W 1740 r. mieszkańcy Perastu położyli po jego północno-wschodniej stronie kamień węgielny pod budowę nowego kościoła, którego projekt wykonał znany wenecki architekt Giuseppe Beati. Miała to być duża, trójnawowa bazylika, a jej koszty miały sięgnąć (według tradycji) ogromnej sumy 50 tys. złotych dukatów (tj. blisko 180 kg czystego złota). Budowa przeciągała się: powstało jedynie obszerne prezbiterium z zakrystiami, a dalsze prace przerwały w 1800 r. wojny napoleońskie.

Ostatnim wybudowanym elementem zespołu jest wysoka na 55 m, siedmiokondygnacyjna dzwonnica – najwyższa na całym wschodnim wybrzeżu Adriatyku. Wzniósł ją z końcem XVII w. dalmatyński budowniczy Ivan Škarpa z wyspy Hvar. Pomimo iż dzwonnica powstała w okresie pełnego rozwoju sztuki barokowej, dominują w niej style romański i renesansowy. Wielki dzwon z 1713 r. upamiętnia pochodzących z Perastu arcybiskupów Baru, Andriję i Vićenco Zmajevićów. Dwa mniejsze dodano w roku 1797. Zegar na dzwonnicy pochodzi z Wenecji i został zainstalowany w 1730 r.

Dzisiaj w prezbiterium i zakrystii znajduje się biblioteka z bogatym księgozbiorem oraz skarbiec, gromadzący m.in. cenne sprzęty i szaty liturgiczne, ofiarowane świątyni przez tutejszych kapitanów w przeciągu XVI i XVII w. Wyróżnia się tu kolekcja malowideł Tripo Kokolji (1661-1713), sławnego malarza tworzącego głównie w Peraście.

Na zachodniej ścianie świątyni znajduje się tablica z tekstem wyrytym w narodowym języku, przypominającym zwycięstwo wojsk Perastu w obronie miasta nad znacznie liczniejszą armią turecką dnia 15 maja 1654 r. Na pamiątkę tego wydarzenia do dnia dzisiejszego, corocznie 15 maja, odbywa się tzw. „Rzucanie koguta” – święto, które ma symbolizować ducha waleczności i mądrości, jakim wówczas wykazali się mieszkańcy miasta.

Na placu przed kościołem, od strony morza, znajdują się popiersia trzech wybitnych mieszkańców miasta: Matiji Zmajevića (1680-1735), Marka Martinovića (1663-1716) i wspomnianego wyżej Tripo Kokolji.

Bibliografia edytuj

Ćirlić Branko: Przewodnik po Jugosławii, wyd. III, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1989, ISBN 83-217-2277-6;
Firlej-Adamczak Katarzyna, Adamczak Sławomir i in.: Czarnogóra, seria: Pascal Lajt, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2015, ISBN 978-83-7642-459-0;
Wybrzeże Dalmacji i Czarnogóry. Le Guide vert Michelin, MagdalenaM. Suchy-Polańska (red.), ŁukaszŁ. Malinowski (oprac.), Gliwice: Wyd. Helion, 2012, ISBN 978-83-246-4387-5, OCLC 833905039 .
Martinović Jovan: Boka Kotorska, Izdavački Zavod „Jugoslavija”, Beograd 1964, b. ISBN (edycja ang.).
Strona poświęcona Perastowi (jęz. ang.).