Kościół św. Tekli w Krzyżanowicach Dolnych
Kościół świętej Tekli – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu pińczowskiego diecezji kieleckiej.
 A.647 z dnia 16.10.1956 i z 21.06.1967[1]
| |||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||
 widok od frontu | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
23 września | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie gminy Pińczów  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego  | |||||||||||||
 50°27′10,16″N 20°33′07,98″E/50,452822 20,552217
| |||||||||||||
Świątynia została zbudowana w latach 1786-1789 w stylu klasycystycznym przez Hugona Kołłątaja. Elewacja frontowa jest ozdobiona czterema potężnymi kolumnami, na szczycie znajduje się krzyż. Ołtarz główny i dwa ołtarze boczne są wkomponowane w nawę i prezbiterium. Ściany są ozdobione pilastrami, ołtarze - kolumnami, pokrytymi stiukiem, naokoło ścian znajdują się charakterystyczny gzyms i fryz. Detale decydują o pięknie kościoła.
Na białych ścianach znajdują się trzy obrazy dużej wielkości namalowane przez Franciszka Smuglewicza: Deus creaus, Deus docens, Deus muneraus.
Obraz znajdujący się w górnych partiach ołtarza głównego – „Bóg stwarzający” – przedstawia stworzenie świata (postać Adama jest podobna do Hugona Kołłątaja – człowieka renesansu, krajobraz ma również cechy stylu renesansowego). Na kolejnym obrazie – „Bóg nauczający” jest przedstawiona centralna postać Jezusa, nauczającego grupę przysłuchujących się ludzi (Smuglewicz sportretował m.in. Kołłątaja jako młodego człowieka, jego siostrę i samego siebie). Na trzecim obrazie – „Bóg nagradzający” jest przedstawiona gromada polskich świętych i błogosławionych, między innymi bł. Wincenty Kadłubek, bł. Bronisława z Odrowążów – norbertanka, święci Kazimierz Królewicz, Jacek, Florian, Jan z Dukli i inni, a nad grupą zbawionych znajdują się Trójca Święta i Matka Bożą. Na pierwszym planie w złocistej kapie (i mitrze na dole, choć nie pełnił godności biskupa) jest przedstawiony Hugo Kołłątaj.
W ołtarzu głównym znajduje się krucyfiks powstały na przełomie XVI/XVII wieku. Organy pochodzą z XVIII wieku. Stylizowana ambona znajdowała się wcześniej w starej świątyni. Do wyposażenia kościoła należą liczne kielichy, monstrancje, relikwiarze, ozdobione sygnaturami i herbami. Epitafia pochodzą z XVIII i XIX wieku. Patronką świątyni jest św. Tekla, której posążek jest umieszczony w nawie, pod jednym z obrazów Smuglewicza[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2017-06-05].
- ↑ Krzyżanowice, Św. Tekli dz. m.. Diecezja kielecka. [dostęp 2017-06-05].