Kodeks zamojski
Kodeks zamojski (łac. Chronicae et annales Poloniae) – manuskrypt z XIV/XV w., zawierający najstarszy znany odpis Kroniki Galla Anonima, a także inne źródła do historii Polski, przechowywany w Bibliotece Narodowej[1].
Karta 20v – początek Kroniki Galla Anonima | |
Oznaczenie |
Rps BOZ 28 |
---|---|
Data powstania |
XIV/XV w. |
Język | |
Rozmiary |
25,5x17,5cm |
Liczba kart |
98 |
Miejsce przechowywania |
Historia
edytujDokładny czas powstania manuskryptu nie jest znany, ukończono go jednak przed 1427[1]. Nie wiadomo również, kto zdecydował o doborze tekstów[1]. Prawdopodobnie w latach 1425–1515 księga należała do rodziny Łaskich[1]. Przed 1448 kodeks wypożyczył Sędziwoj z Czechła, który udostępnił go Janowi Długoszowi[2]. Długosz wykorzystał informacje zawarte w Kronice Galla Anonima oraz Roczniku Traski w trakcie pisania swoich Roczników[1].
Kolejne informacje o manuskrypcie pochodzą z 1848, kiedy to historyk Wacław Aleksander Maciejowski odnalazł go w Bibliotece Ordynacji Zamojskiej[1]. Pod koniec 1944 został wywieziony z Warszawy i ukryty w kolegiacie łowickiej[1]. Manuskrypt jest dostępny on-line w Cyfrowej Bibliotece Narodowej „Polona”[2].
Opis
edytujKodeks ma szczególną wartość dla kultury polskiej ze względu na swoją zawartość – znajduje się w nim najstarszy znany odpis Kroniki Galla Anonima, a także inne źródła do historii Polski[1].
- karty 1r–20r: Vita Alexandri regis (excerptum ex Chronica Frutolfi de Michelsberg)
- karty 20v–54v: Gallus Anonymus, Chronica et gesta ducum sive principum Poloniae
- karta 54r: Spominki krakowskie z lat 1439, 1437–1447
- karty 55r–64r: Vita sancti Stanislai (w wersji powstałej prawdopodobnie około 1312)
- karty 64r–74v: Miracula sancti Stanislai
- karty 74v–89r: Rocznik Traski (doprowadzony do 1340 r., uzupełniony i poprawiony przez Długosza)
- karty 89v–90r: Spominki krakowskie z lat 1410, 1434, 1437–1450, 1471
- karty 90r–96v: Chronica Ungarorum
- karty 96v–97r: Spominki o Łaskich
- karta 97r: Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego
Ponadto na karcie I ochronnej znajduje się dokument pergaminowy wystawiony w sprawie kapituły krakowskiej z 1315[3].
Manuskrypt, wykonany na pergaminie, ma wymiary 25,5x17,5cm[1]. Składa się z 98 kart[1]. Główna partia manuskryptu spisana została w dwóch kolumnach[1]. Tekst dekorowany jest inicjałami, ozdobnikami i rubrykami wykonanymi czerwoną farbą[1]. W XX w. dodana została do niego skórzana oprawa[1].
-
Karta 20v – Kronika Galla Anonima
-
Karta 54v – Spominki krakowskie
-
Karta 55r – Vita sancti Stanislai
-
Karta 64r – Miracula sancti Stanislai
-
Karta 75r – Rocznik Traski
-
Karta 90r – Chronica Ungarorum
-
Karta 96v – Spominki o Łaskich
-
Karta 97v – Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Kronika Galla Anonima. Kodeks zamojski. W: Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003. ISBN 83-7009-433-3. [dostęp 2020-11-07].
- ↑ a b Chronicae et annales Poloniae. Polona. [dostęp 2020-11-09].
- ↑ a b Inwentarz rękopisów do połowy XVI wieku w zbiorach Biblioteki Narodowej. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2012, s. 34. ISBN 978-83-7009-619-9.
Linki zewnętrzne
edytuj- Chronicae et annales Poloniae w bibliotece Polona