Królewski cong z żadu
Królewski cong z żadu – cong znaleziony w grobie na cmentarzysku Fanshan, należącym do kultury Liangzhu.
| |
| Medium | |
|---|---|
| Wymiary |
8,9 cm wysokości, 6,5 kilograma wagi |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
_in_Zhejiang_Museum(Partial_view)2.jpg)
Królewski cong z żadu został znaleziony obok głowy mężczyzny pochowanego w grobie nr 12 na cmentarzysku Fanshan (dzis. Yuhang, Hangzhou), "najbogatszym ze wszystkich cmentarzy kultury Liangzhu jeśli chodzi o ilość i jakość przedmiotów wyposażenia grobowego"[1]. Pięć mniejszych congów zostało znalezionych blisko ramion tego samego mężczyzny, zaś jego grób zawierał w sumie 641 żadów różnych typów, oprócz wielu koralików i łupków. Jest to najbogatszy z dziewięciu szybowych pochówków na cmentarzysku Fanshan[2].
Królewski cong jest wyjątkowo duży, mając wysokość 8,9 cm i ważąc 6,5 kg. Zgodnie ze stroną muzeum jest to "robiący największe wrażenie ze wszystkich congów z żadu kultury Liangzhu"[3]. Jego wykonanie rozpoczęło się przez odpiłowanie prostokątnego bloku żadu, a następnie wywiercenie w nim dziury i pozbycie się jego części w procesie szlifowania, który pozostawił po sobie cylinder z czterema wystającymi rogami. Te narożniki nie są ustawione idealnie pod kątem prostym, więc blok, który pierwotnie był kwadratowy, uzyskał delikatnie wypukłe boki - jest to efekt, który musiał kosztować rzemieślnika wiele pracy. W narożnikach znajdują się pary oczu przypominające twarze, co jest standardowym wzorem występującym na wielu congach. To, co wyróżnia królewski cong, to bardziej skomplikowany wzór po bokach, w połowie odległości pomiędzy rogami[4][5] (ten wzór jest obecny tylko na kilku przedmiotach z żadu znalezionych w grobach nr 12 i nr 22 na cmentarzysku Fanshan, które są powszechnie interpretowane jako pochówki władcy miasta Liangzhu i jego żony[6][7].
Ten obraz półczłowieka i zwierzęcia, powtórzony dwukrotnie z każdej strony, składa się z trapezoidalnej ludzkiej twarzy z nakryciem głowy z piórami, szerokim, płaskim nosem i okrągłymi oczami. Ramiona tej ludzkiej twarzy są zwrócone do wewnątrz, tak aby dotknąć pary oczu w okularach należących do bestii. Bestia z szerokim nosem i pyskiem z czterema kłami zdaje się opierać głowę na szponiastych przednich łapach. Co więcej, w każdym narożniku „conga”, zaczynając od góry, widzimy parę małych okrągłych oczu z poziomymi wypustkami, następnie duże oczy w okularach, potem znowu okrągłe oczy, a na końcu oczy w okularach. Według Wanga „to powiązanie z pełną formą projektu zachęca nas do interpretacji innych elementów: prążkowane pasy tuż nad okrągłymi oczami mogą na przykład oznaczać nakrycie głowy z piórami”[7].
Lu Jianfang utrzymywał, że congi identyfikowały władzę, pokolenia i status wśród członków elity kultury Liangzhu i jej klanów. Był także przekonany, iż poziomy obrazów na congu oznaczają wiek klanu, zaś wizerunki półludzkich zwierząt identyfikują zmarłego i jego pokoleniowy status. Ponieważ królewski cong ma dwa poziomy półludzkich i zwierzęcych obrazów, to zgodnie z hipotezą Lu oznacza to, że zmarły pozostawił po sobie jedno pokolenie potomstwa[5]. Childs-Johnson interpretuje wzór humanoida jadącego na bestii jako:
symbol metamorficznego wyniesienia i transformacji. Pary dużych kosmicznych oczu, symbolizujące naturalną moc słońca i księżyca, których kosmiczne promienie definiują oddech życia, równie swobodnie oznaczają moc ptasiego lotu. Choć nie znamy nazwy tego demonicznego obrazu, jego znaczenie wynika z relacji zwierzęcia do człowieka – dominacji jednego nad drugim – oraz atrybutów bóstwa[5]
Wang jest znacznie ostrożniejszy w rozumieniu obrazów „conga”. Według niego „zaproponowano wiele interpretacji tych twarzy, ale nie mamy dowodów, na podstawie których można by wybrać jedną z nich. Wobec braku pisemnych świadectw z kultury Liangzhu spekulacje na temat symbolicznego znaczenia wydają się bezowocne”[7]. W podobnym duchu na stronie Muzeum Prowincji Zhejiang można przeczytać, iż: "nie ma zgody co do funkcji conga, chociaż większość uczonych uważa, że był on używany jako rytualny instrument do komunikacji z Niebem[3].
W 2002 królewski cong z żadu znalazł się na liście sześćdziesięciu czterech zabytków kultury, które nie mogą być wystawiane poza Chinami, sporządzonej przez Państwową Administrację Dziedzictwa Kulturowego[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Qin 2013 ↓, s. 576.
- ↑ Wang 2020 ↓, s. 432.
- ↑ a b DELVE INTO ZHEJIANG PROVINCIAL MUSEUM. Muzeum Prowincji Zhejiang. [dostęp 2024-01-25]. (ang.).
- ↑ Wang 2020 ↓, s. 432-433.
- ↑ a b c Childs-Johnson 2020 ↓, s. 109.
- ↑ Qin 2013 ↓, s. 591.
- ↑ a b c Wang 2020 ↓, s. 433.
- ↑ 禁止出境的14件国宝玉器，你见过几个？. Muzeum Prowincji Gansu. [dostęp 2024-01-25]. (chiń.).
Bibliografia
edytuj- Elizabeth Childs-Johnson: The Jade Age Revisited, ca. 3500-200 BCE. W: Elizabeth Childs-Johnson (ed.): The Oxford Handbook of Early China. New York: Oxford University Press, 2020, s. 101-117. ISBN 978-0-19-752324-7.
- Qin Ling: The Liangzhu Culture. W: Anne P. Underhill (ed.): A Companion to Chinese Archeology. Wiley Blackwell, 2013, s. 574-596. ISBN 978-1-4443-3529-3.
- Wang Haicheng: Art. W: Paul R. Goldin: Routledge Handbook of Early Chinese History. New York: Routledge, 2020, s. 425-458. ISBN 978-0-367-58066-7.