Lekkoatletyka masters
Lekkoatletyka masters, kategoria masters w lekkoatletyce, wcześniej lekkoatletyka weteranów[1] – kategoria wiekowa dla lekkoatletów, którzy ukończyli 35. rok życia.
| Inne nazwy |
Lekkoatletyka weteranów, |
|---|---|
| Główna organizacja |
World Masters Athletics |
| Charakterystyka | |
| Rodzaj sportu | |
| Sport kontaktowy |
nie |
Definicja
edytujKategorię wiekową masters w lekkoatletyce definiuje światowy organ zarządzający dyscypliną sportową – World Athletics – w ramach swoich zasad współzawodnictwa (Competition and technical rules)[2]. Dwie pozostałe zdefiniowane kategorie to U18 i U20[2]. Każdy atleta osiąga kategorię masters w momencie ukończenia 35. roku życia[2]. Jednocześnie, w tym samym dokumencie, jako organ określający szczegółowe reguły współzawodnictwa w ramach kategorii wskazano na World Masters Athletics[2][1].
W imprezach masters zawodnicy rywalizują w kategoriach wiekowych zgrupowanych w bloki po 5 lat, począwszy od 35. roku życia zgodnie z datami urodzenia i według stanu na dzień przeprowadzenia zawodów[3]. Międzynarodowe oznaczenie kategorii dla kobiet to W lub F (w Polsce – K[4]), a mężczyzn to M[3]. Mężczyźni od ukończenia 35. roku życia do dnia przed ukończeniem 40. roku rywalizują w kategorii M35, kobiety W35 (F35)[3]. Od ukończenia 40. roku do dnia przed skończeniem 45. lat życia są to odpowiednio kategorie M40 i W40 (F40) itd.[3] W przypadku sztafet i konkurencji drużynowych zawodnicy, w celu uzupełnienia składów, mogą rywalizować w niższych kategoriach wiekowych[3].
Konkurencje dla zawodników w kategorii w większości nie różnią się od konkurencji uprawnianych przez seniorów[3]. W niektórych przypadkach, w wyższych kategoriach wiekowych, mogą być nieznacznie zmodyfikowane np. niższa wysokość płotka w biegu przez płotki, w konkurencjach rzutowych niższe wagi oszczepów, kul itd., możliwość startu w biegach krótkich z pozycji stojącej i inne[3].
Historia
edytujPierwszą na świecie organizacją skupiającą weteranów był powstały w 1932 roku Veteran's Athletics Club of England[3]. Pierwsze zawody zaczęto rozgrywać, głównie w biegach ulicznych, w latach 60. XX w. w Nowej Zelandii[5]. W 1968 roku powstała organizacja o nazwie Interessen-Gemeinschaft Älterer Langstreckenläufe (IGÄL), która w 1968 roku przeprowadziła pierwsze zawody w maratonie w Holandii dla zawodników z kategorii masters[6][3]. Rosnąca popularność lekkoatletyki weteranów doprowadziła do powstania w 1965 roku w Stanach Zjednoczonych pierwszego krajowego związku: USA Masters Track and Field Team[3]. W czasie tym za zawodników należących do kategorii uważano osoby powyżej 40 roku życia[3]. Organizacja ta po raz pierwszy wprowadziła kategorie wiekowe rosnące co 5 lat[3].
W 1975 roku zorganizowano w Toronto pierwsze mistrzostwa świata w lekkiej atletyce weteranów[3]. W 1976 roku powstała światowa organizacja World Association of Veteran Athletes (WAVA, późniejsze World Masters Atheltics (WMA)), która w 1977 roku zorganizowała mistrzostwa świata w szwedzkim Göteborgu[3]. W tym samym roku ustalono w porozumieniu z IAAF, że lekkoatletą-weterenem jest mężczyzna, który ukończył 40 rok życia, a w przypadku kobiet granicę tę ustalono na 35 lat[3]. Poziom ten, dla mężczyzn, obniżono do 35 lat w 2005 roku[3]. W 1978 roku powstała pierwsza organizacja kontynentalna – European Veterans Athletic Association (EVAA, późniejsza European Masters Athletics), która zorganizowała pierwsze mistrzostwa Europy w tym samym roku[5].
W Polsce w 1990 roku powstał Polski Związek Weteranów Lekkiej Atletyki (późniejsza nazwa: Polski Związek Lekkiej Atletyki Masters), który pierwsze mistrzostwa Polski zorganizował w 1991[7].
Rekordy świata w kategorii masters ustanowione przez Polaków
edytujWedług stanu na 15 czerwca 2024 roku, reprezentanci Polski masters posiadali następujące rekordy świata w następujących dyscyplinach i kategoriach wiekowych[8]:
| Konkurencja | Sportowiec | Wynik | Data, miejsce | Kategoria wiekowa |
|---|---|---|---|---|
| 100 m | Stanisław Kowalski | 34.50 | 27.06.2015, Toruń | M105 |
| Rzut dyskiem | Stanisław Kowalski | 7.50 | 27.06.2015, Toruń | M105 |
| Rzut oszczepem | Genowefa Patla | 41.14 | 29.03.2023, Toruń | W60 |
| Rzut młotem | Anita Włodarczyk | 78.48 | 08.03.2021, Tokio | W35 |
| Rzut młotem | Jerzy Jabłoński | 51.88 | 28.03.2023, Toruń | M75 |
| Pięciobój rzutowy | Anna Włodarczyk | 4390 | 08.08.2002, Orono | W50 |
| Pięciobój rzutowy | Kazimierz Bułczyński | 3646 | 12.06.2010, Koszalin | M80 |
| Chód na 10 km | Robert Korzeniowski | 38:39 | 12.06.2004, Kraków | M35 |
Przypisy
edytuj- ↑ a b World Masters Athletics [online] [dostęp 2023-11-14] (ang.).
- ↑ a b c d World Athletics, Competition and technical rules 2020 edition [online], worldathletics.org, 2019, s. 86 [dostęp 2023-11-11].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Jacek Zieliński, Masters athletics. Social, biological and practical aspects of veterans sport, Poznań, styczeń 2006, s. 45–57, 147–164, ISBN 83-88923-69-2 [dostęp 2023-11-14] (ang.).
- ↑ 33. Mistrzostwa Polski w Lekkiej Atletyce Masters. Komunikat końcowy [online], pzlam.pl, 2023 [dostęp 2023-11-27].
- ↑ a b Jarosław Kisiel, Krzysztof Kisiel, Lesław Lassota, Mirosław Łuniewski, Włodzimierz Szymański, Marek Zaworski, Świat Chodu Sportowego, t. 1. Medaliści Mistrzostw Polski w chodzie sportowym 1923-2015, Kalisz: Wydawnictwo Jarosław Kisiel, 2016, s. 120–122, ISBN 978-83-942270-1-2 [dostęp 2023-10-29].
- ↑ Don Farquharson, The History of Masters / Veteran Athletics [online], 2002 [dostęp 2023-11-14] [zarchiwizowane z adresu 2002-06-10] (ang.).
- ↑ Julian Pełka, Historia PZWLA/PZLAM [online], pzlam.pl, 3 lipca 2022 [dostęp 2023-08-28].
- ↑ Informator 34. Mistrzostw Polski w Lekkiej Atletyce Masters. Statystyki Mistrzostw Polski w Lekkiej Atletyce Masters 1991–2024, Polski Związek Lekkiej Atletyki Masters, 15 czerwca 2024 (pol.).