Llibre del Coch
Llibre del Coch – XVI-wieczna katalońska książka kucharska autorstwa Roberta de Nola (znanego też jako Rupert de Nola lub Mestre Robert – mistrz Robert); pierwsza katalońska książka kucharska wydana drukiem[1].
Jej najwcześniejsze znane wydanie pochodzi z Barcelony z 1520 roku i jest napisane w języku katalońskim. Zawarte w niej przepisy pochodzą jednak prawdopodobnie jeszcze z XV wieku (wskazuje na to m.in. fakt, że część z nich uwzględnia wielkopostne restrykcje, które zostały zarzucone na początku lat 90. XV wieku)[1]. Ponadto w jej treści występują wpływy włoskie (widać je np. w zakresie słownictwa – niekiedy zamiast słów katalońskich pojawiają się słowa włoskie; być może oryginał powstał w całości w języku włoskim i został dopiero przetłumaczony na kataloński[2]), prowansalskie, dalmatyńskie[1], francuskie i arabskie[3].
Tożsamość autora nie jest dokładnie ustalona. W Llibre del Coch jest on jedynie opisany jako kucharz króla Ferdynanda I[2].
Llibre del Coch zawierała ok. 200 przepisów. Podzielone są one na te przeznaczone na dni zwykłe i te, które jada się w okresie Wielkiego Postu i w inne dni postne. Duża część (ok. jednej czwartej) przepisów obejmuje dania z ryb i owoców morza (m.in. tuńczyka, ośmiornicy, pstrąga i morszczuka), przyrządzanych w postaci placków lub składników potrawek czy gulaszy, a także pieczonych i gotowanych. Potrawy rybne są często po prostu adaptacjami postnymi dań mięsnych[3]. Ponadto na książkę składają się przepisy na dania mięsne, sosy i owoce.
Oprócz przepisów książka zawierała także zalecenia kulinarne, dotyczące m.in. przygotowywania mięsa oraz podawania potraw, a także nakrywania stołu[3].
Książka przeznaczona była dla wyższych warstw społecznych[3] i cieszyła się dużą popularnością – w XVI wieku ukazało się co najmniej 5 wznowień wersji katalońskiej. Ponadto w 1525 roku w Toledo wydano jej przekład na język kastylijski; ta wersja doczekała się przynajmniej 7 wznowień aż do końca stulecia[2].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Colman Andrews: Catalan Cuisine. Harvard Common Press, s. 19. ISBN 978-1-55832-329-2.
- ↑ a b c Terence Scully: The Neapolitan recipe collection. University of Michigan Press, 2000, s. 25. ISBN 978-0-472-10972-2.
- ↑ a b c d Melitta Weiss Adamson: Food in medieval times. Westport, Conn.: Greenwood Press, 2004, s. 122. ISBN 978-0-313-32147-4.