Wikipedia

Magonizm

Magonizm[1] (hiszp. magonismo) – anarchokomunistyczna[2][3] szkoła naukowa będąca prekursorem rewolucji meksykańskiej, oparta głównie na naukach Ricarda Floresa Magóna[4], jego dwóch braci i innych współpracowników gazety Regeneración (będącej organem prasowym anarchosyndykalistycznej[5], radykalistycznej[6][7] i jakobinistycznej[8] partii PLM założonej w 1905 roku[9], która w praktyce była bardziej ruchem niż partią[10]) takich jak Práxedis Hurtado, Librado Rivera i Anselmo L. Figueroa[11][12]. Magoniści dążyli do zniesienia władzy, a nie do jej sprawowania; ich celem była emancypacja i samorządność[13]. Na magonizm wpływ mieli także europejscy anarchiści (tacy jak Michaił Bakunin i Pierre-Joseph Proudhon, Élisée Reclus, Charles Malato, Errico Malatesta, Anselmo Lorenzo, Emma Goldman, Fernando Tarrida del Mármol i Max Stirner), wcześniejsze ruchy liberalne w Meksyku oraz system samorządności rdzennych narodów Meksyku[14].

Dziedzictwem magonizmu są prawa socjalne spisane w meksykańskiej konstytucji z 1917 roku[15], a także protesty w Oaxaca w 2006 roku[potrzebny przypis]. W tym stanie wcześniej, bo od 21 listopada 1996 roku do 16 października 1997 roku, trwał ogłoszone przez organizacje rdzennych mieszkańców, organizacje libertariańskie i rady miejskie "Obywatelski Rok Ricardo Floresa Magóna"[16].

Powstanie magonistów w 1911 edytuj

W 1911 wybuchła, będąca częścią rewolucji meksykańskiej, rebelia magonistów w północnej Kalifornii Dolnej, wskutek czego magoniści do czerwca kontrolowali Tijuanę i Mexicali[17], począwszy od wyzwolenia miasta Mexicali 29 stycznia 1911 roku[18][19]. Powstańców pokonały siły lojalne Franciscowi Madero, przez którego wskazówki przywódcy magonistów zostali później aresztowani w USA[20].

Powstanie nie osiągnęło zbyt wiele, ale spory wpływ na nie miało PLM[21]. Przeciwnicy PLM przedstawiali ruch jako kontrolowany przez amerykańskie interesy, co najprawdopodobniej nie miało miejsce, ale znacząco zmniejszyło jego poparcie[20].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Historia anarchizmu „miejskiego” w Meksyku [online], Anarcho-Biblioteka [dostęp 2024-02-16] (pol.).
  2. ↑ The Mexican revolution | libcom.org [online], libcom.org [dostęp 2024-02-16] (ang.).
  3. ↑ Naomi Calnitsky, Cockcroft, James., „Alternate Routes: A Journal of Critical Social Research”, 24, 2013, ISSN 1923-7081 [dostęp 2024-02-16] (ang.).
  4. ↑ Magonismo, anarquismo en México [online], 24 stycznia 2024 [dostęp 2024-02-16] (hiszp.).
  5. ↑ Buchenau, Jürgen (3 September 2015). "The Mexican Revolution, 1910–1946". Latin American History: 2. doi:10.1093/acrefore/9780199366439.013.21. ISBN 978-0-19-936643-9.
  6. ↑ Bosque Lastra, Margarita (1997). La constitución de hoy y su protección hacia el siglo XXI. Universidad Nacional Autónoma de México. p. 132.
  7. ↑ Suárez Cortina, Manuel (2013). Cuestión religiosa España y México en la época liberal. Ediciones Universidad Cantabria. pp. 218–219.
  8. ↑ Córdova, Arnaldo (1973). La ideología de la Revolución Mexicana la formación del nuevo régimen. Ediciones Era. p. 122.
  9. ↑ http://www.bicentenario.gob.mx/bdb/bdbpdf/RicardoFloresMagon_ElApostolCautivo_Tomo_I/RicardoFloresMagon_ElApostolCautivo_Tomo_I-Cap09.pdf
  10. ↑ Lomnitz, Claudio (2016). El regreso del camarada Flores Magón. México: Era. p. 36.
  11. ↑ Magonismo: An Overview [online], web.archive.org, 7 kwietnia 2016 [dostęp 2024-02-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-07].
  12. ↑ El magonismo corriente radical de la Revolucion Mexicana, en Magonismo y movimiento indigena en México, de Juan Carlos Beas y Manuel Ballesteros. Captura y diseño, Chantal [online], antorcha.net [dostęp 2024-04-24].
  13. ↑ Trejo, Rubén. Magonismo: utopía y revolución, 1910-1913. ISBN 970-9815-00-8.
  14. ↑ Magonismo; Perspectivas Históricas de un Modelo Anárquico Mexicano - Anarkismo [online], www.anarkismo.net [dostęp 2024-02-16].
  15. ↑ http://www.ordenjuridico.gob.mx/Constitucion/CH6.pdf
  16. ↑ RAZONES [online], web.archive.org, 9 maja 2008 [dostęp 2024-02-16] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-09].
  17. ↑ The Magonista Revolt in Baja California | San Diego History Center [online], web.archive.org, 16 października 2015 [dostęp 2024-02-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-16].
  18. ↑ http://www.afed.org.uk/org/org77.pdf
  19. ↑ The Magonista Revolt in Baja California [online], San Diego History Center | San Diego, CA | Our City, Our Story [dostęp 2024-02-16] (ang.).
  20. ↑ a b The Discredited Revolution: The Magonista Capture of Tijuana in 1911 [online], San Diego History Center | San Diego, CA | Our City, Our Story [dostęp 2024-02-16] (ang.).
  21. ↑ Cockcroft, James (1992). Mexico: Class Formation, Capital Accumulation, & the State. Monthly Review Press.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Magonizm&oldid=73591229”