Maria Janina Broel-Plater-Skassa
Maria Janina Broel-Plater-Skassa (ur. 18 grudnia 1913 w Warszawie, zm. 21 lutego 2005 tamże) – polska farmaceutka, ofiara doświadczeń nad zgorzelą gazową w hitlerowskim obozie koncentracyjnym Ravensbrück.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
18 grudnia 1913 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 lutego 2005 |
| Zawód, zajęcie |
farmaceutka |
| Pracodawca |
PCK, Instytut Leków |
| Rodzice |
Antoni Broel-Plater, Helena z Nowakowskich |
| Odznaczenia | |
 
| |
Była córką hrabiego Antoniego Broel-Platera (1881–1946?) i Heleny z Nowakowskich, właściciela Uładówki pod Kobryniem[1]. W roku 1936 zdobyła wykształcenie technika farmaceutycznego i rozpoczęła studia na Politechnice Warszawskiej. We wrześniu 1939 została ewakuowana ze szpitalem wojskowym w Brześciu nad Bugiem na Węgry. Powróciła do Polski w sierpniu 1940. W Armii Krajowej pełniła obowiązki kurierki. 12 czerwca 1940 została aresztowana w Terespolu wraz z bratem Marianem Mieczysławem (1911–1942), zamordowanym później w Oświęcimiu[2]. Następnego dnia została przewieziona do więzienia w Białej Podlaskiej, a 28 lipca 1941 do więzienia na Zamku Lubelskim. Do obozu w Ravensbrück przybyła 23 września 1941. Została zatrudniona przy budowie drogi.
23 listopada 1942 została zakażona operacyjnie zgorzelą gazową. Zadana jej wtedy rana na podudziu nie zagoiła się do końca życia. W cztery tygodnie po operacji musiała powrócić do pracy. W marcu 1943 wraz z innymi więźniarkami zaprotestowała w komendanturze obozu przeciw dalszym eksperymentom.
Jak wszystkim ofiarom eksperymentów groziła jej śmierć, której udało się jej uniknąć dzięki zdobyciu dokumentów zmarłej więźniarki. Uczestniczyła w konspiracyjnej harcerskiej drużynie "Mury".
Obóz Ravensbrück opuściła 28 kwietnia 1945 roku. 26 maja 1945 roku powróciła do Warszawy. 19 grudnia 1946 zeznawała w Norymberdze wraz z Jadwigą Dzido, Marią Kuśmierczuk i Władysławą Karolewską w procesie lekarzy hitlerowskich.
W roku 1995 Maria Broel-Plater opowiedziała o swoich przeżyciach w filmie dokumentalnym „Man nannte uns Kaninchen“ (Nazywano nas królikami) autorstwa Loretty Walz.
Po wojnie pracowała w PCK, potem w Instytucie Leków. Wyszła za mąż w roku 1958. Była odznaczona Krzyżem Kawalerskim OOP i Złotym Krzyżem Zasługi.
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Życiorysy więźniarek. jtajchert.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-23)].
- Gasbrandversuche: Ein Opfer: Maria Broel-Plater Skassa. gesch.med.uni-erlangen.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-09)].