Minuskuł 50
Minuskuł 50 (wedle numeracji Gregory–Aland) A232 (Soden)[1] – rękopis Nowego Testamentu, wraz z komentarzem, z XI wieku pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Przechowywany jest w Oksfordzie. Był wykorzystywany w dawnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu, a także w wydaniach komentarzy ewangelicznych. Rękopis ma trochę braków.
 Początek Ewangelii Marka | |
| Data powstania |
XI wiek |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Numer |
50 |
| Zawartość |
Ewangelie † |
| Język |
grecki |
| Rozmiary |
29 × 22 cm |
| Typ tekstu |
bizantyjski |
| Kategoria |
V |
| Miejsce przechowywania | |
Opis rękopisu edytuj
Kodeks zawiera pełny tekst czterech Ewangelii wraz z komentarzem, na 241 pergaminowych kartach (29 na 22 cm)[2][3]. Część kart została utracona ( Mateusz 1,1-9.35; 12,3-23; 17,12-24; 25,20-32; Jan 5,18-21,25)[4]. Tekst Marka 14,40-16,20 został uzupełniony przez późniejszą rękę[5].
Tekst rękopisu pisany jest jedną kolumną na stronę, w 18-26 linijek na stronę[2]. Stosuje inicjały. Tekst ewangeliczny otoczony jest kateną, w Ewangelii Marka komentarze pochodzą od Wiktoryna[4].
Tekst jest dzielony według dwóch systemów, według rozdziałów (κεφαλαια), których numery podane zostały w bocznym marginesie, a tytuły (τιτλοι) podane zostały na górze strony. Drugi system podziału to Sekcje Ammoniusza, z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza[5][4].
Tekst edytuj
Grecki tekst Ewangelii reprezentuje bizantyjską tradycję tekstualną. Scrivener i Gregory oceniali, że zawiera dobre lekcje tekstowe[5][4], jednak Aland umieścił go w kategorii V[6][7].
Rękopis nie został zbadany metodą wielokrotnych wariantów Claremont Profile Method[8].
Historia edytuj
Rękopis datowany jest w oparciu o paleograficzne przesłanki. Griesbach datował na XI wiek[9]. Gregory datował go na XI lub XII wiek[4], Kurt Aland datował na XI wiek[2], aktualnie INTF datuje na wiek XI[2].
William Laud wszedł w posiadanie rękopisu w roku 1633. W 1636 roku podarował go bibliotece[4].
John Mill wykorzystał go na potrzeby swego wydania (jako Laud 1)[5], Wettstein wykorzystał go w swoim wydaniu Nowego Testamentu[10]. Anthony Cramer (1793-1848) wykorzystał go w swoim wydaniu kateny do Nowego Testamentu (1838-1844). W Ewangelii Marka posłużył mu jako podstawowy rękopis[4]. Nie jest wykorzystywany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu[11][12].
Johann Jakob Wettstein wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu, nadał mu numer 50 i sporządził jego opis[10]. Griesbach sprawdził niektóre jego warianty[9][4].
Rękopis przechowywany jest w Bibliotece Bodlejańskiej (Laud. Gr. 33) w Oksfordzie[2][3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Gregory 1908 ↓, s. 50.
- ↑ a b c d e Aland 1963 ↓, s. 63.
- ↑ a b Cod. 50 INTF ↓.
- ↑ a b c d e f g h Gregory 1900 ↓, s. 140.
- ↑ a b c d Scrivener 1894 ↓, s. 197.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 324.
- ↑ Aland i Aland 1995 ↓, s. 138.
- ↑ Wisse 1982 ↓, s. 54.
- ↑ a b Griesbach 1809 ↓, s. CIV.
- ↑ a b Wettstein 1751 ↓, s. 51.
- ↑ NA26 1991 ↓, s. 49*-50*.
- ↑ NA27 2006 ↓, s. 58*-59*.
Bibliografia edytuj
- Listy rękopisów
- INTF: Kodeks 50 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2022-10-31]. (niem.).
- Kurt Aland: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testaments. Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1963, s. 63. (niem.).
- Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs’sche Buchhandlung, 1908, s. 49. (niem.).
- Wydania krytyczne NT
- E. Nestle, E. Nastle, K. Aland: Novum Testamentum Graece. Wyd. 26. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1991. ISBN 3-438-05100-1. [w skrócie NA26]
- Eberhard Nestle, Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C.M. Martini, B.M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2006. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
- J.J. Wettstein: Novum Testamentum Graecum. T. 1. Amstelodami: Ex Officina Dommeriana, 1751. (łac.).
- Introdukcje do krytyki tekstu NT
- Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
- K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
- C.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 139-140. (niem.).
- J.J. Griesbach: Novum Testamentum Graece. T. 1. Londini: 1809, s. 104. (łac.).
- F.H.A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: 1894, s. 197. (ang.).
- Inne