Minuskuł 661 (Gregory-Aland)
Minuskuł 661 (wedle numeracji Gregory-Aland), ε 179 (w numeracji von Sodena)[1] – rękopis Nowego Testamentu, pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Datowany jest na wiek XI[2]. Na liście Scrivenera rękopis znajduje się pod numerem 639[3].
| Data powstania |
XI |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Numer |
661 |
| Zawartość |
cztery Ewangelie |
| Język |
grecki |
| Rozmiary |
25 × 18 cm |
| Typ tekstu | |
| Miejsce przechowywania |
Opis rękopisu edytuj
Kodeks zawiera tekst czterech Ewangelii na 234 pergaminowych kartach (25 na 18 cm). Tekst pisany jest w jednej kolumnie na stronie, 20 linii w kolumnie[2].
Tekst podzielony został według rozdziałów (gr. κεφαλαια), których numery umieszczone zostały na lewym marginesie tekstu, a ich tytuły (τιτλοι) na górnym marginesie. Rękopis stosuje ponadto inny system podziału według mniejszych jednostek – Sekcji Ammoniusza (w Marku 234 sekcji, ostatnia w 16,9), których numery umieszczono na lewym marginesie tekstu, wraz z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza (pod numerami Sekcji Ammoniusza)[4].
Tablice κεφαλαια (spis treści) umieszczone zostały przed każdą Ewangelią, przed Ewangelią Jana umieszczony został portret Ewangelisty Jana. Nie posiada tablic do Kanonów Euzebiusza[4].
Rękopis zawiera dodatkowy materiał, tzw. "Wschodni Kanon", datowany na lata 1034-1037[4].
Tekst kodeksu edytuj
Grecki tekst kodeksu przekazuje tekst bizantyjski. Hermann von Soden zaliczył go do rodziny tekstualnej K1, która jego zdaniem jest najstarszą rodziną tekstu bizantyńskiego[5]. Kurt Aland nie zaklasyfikował go do żadnej kategorii rękopisów Nowego Testamentu[6].
Tekst kodeksu nie był badany według tzw. Claremont Profile Method (trzy rozdziały w Ewangelii Łukasza 1; 10; 20)[7].
Tekst Mateusza 16,2b–3 (znaki czasu), Łukasza 22,43-44 (krwawy pot Jezusa), Jana 5,3-4 (zstępowanie anioła do Betezdy), oraz Pericope adulterae (Jan 7,53-8:11) oznakowane zostały przy pomocy asterisku (※) jako wątpliwe[4][8]. Tekst Marka 16,9-20 nie posiada numerów sekcji Ammoniusza, ani numerów κεφαλαια (rozdziały) na marginesie[8].
Historia edytuj
Kodeks datowany jest obecnie na wiek XI wiek[2]. Przywieziony został ze Wschodu do Berlina, wraz z innymi rękopisami. Rękopis przechowywany był w Berlinie w Pruskiej Bibliotece Narodowej, pod numerem katalogowym Graec. quarto 67[4]. Rękopis badany był przez Kirsopp Lake i Silva Lake. W roku 1887 kodeks widział Gregory[4].
Kiedy pod koniec 1943 roku wzrosła częstotliwość bombardowań Berlina, Pruska Biblioteka Narodowa wysłała część swoich zbiorów (wśród nich minuskuł 661) z Berlina na Śląsk, dla ich bezpiecznego przechowania. W rezultacie powojennych zmian granic zbiory te znalazły się w Polsce i zostały przewiezione do Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego[9].
Kodeks przechowywany jest obecnie w Bibliotece Jagiellońskiej, w kolekcji "Fonds der Berliner Handschriften" (Graec. quarto 67), w Krakowie[2].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Hermann von Soden: Die Schriften des neuen Testaments, in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt / hergestellt auf Grund ihrer Textgeschichte. T. 1. Berlin: 1902, s. 162. (niem.).
- ↑ a b c d Kurt Aland, M. Welte, B. Köster, K. Junack: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neues Testaments. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1994, s. 86. ISBN 3-11-011986-2. (niem.).
- ↑ Frederick Henry Ambrose Scrivener, Edward Miller: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament, t. 1. London: George Bell & Sons, 1894, s. 264. (ang.).
- ↑ a b c d e f Caspar René Gregory: Textkritik des Neuen Testaments, t. 1. Lipsk: 1900, s. 210. [dostęp 2010-08-14]. (niem.).
- ↑ Hermann von Soden: Die Schriften des neuen Testaments, in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt hergestellt auf Grund ihrer Textgeschichte. T. 2. Berlin: Verlag von Arthur Glaue, 1902–1910, s. 718–721. (niem.).
- ↑ Kurt Aland, Barbara Aland, Erroll F. Rhodes (tłum.): The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 139. (ang.).
- ↑ F. Wisse: The Profile Method for Classifying and Evaluating Manuscripts Evidence. Wm. Eerdmans, 1982, s. 64. (ang.).
- ↑ a b Hermann von Soden: Die Schriften des neuen Testaments, in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt hergestellt auf Grund ihrer Textgeschichte. T. 2. Berlin: Verlag von Arthur Glaue, 1902–1910, s. 720. (niem.).
- ↑ Marek Sroka. The Music Collection of the Former Prussian State Library at the Jagiellonian Library in Kraków, Poland: Past, Present, and Future Developments. „Library Trends”. 55 (3), s. 651–664, Winter 2007. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Kirsopp Lake, Silva Lake: Dated Greek Minuscule Manuscripts to the Year 1200. Boston V. s. 202. (ang.).