Monika Szwertfeger
Monika Szwertfeger (ur. 1895, zm. 20 stycznia 1982) – Kaszubka, Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata, mieszkanka kaszubskiej wsi Barwik[1].
| Data i miejsce urodzenia |
1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 stycznia 1982 |
| Odznaczenia | |
| |
II wojna światowa edytuj
W nocy z 1 na 2 lutego 1945 roku przez wieś Pomieczyno szła kolumna więźniarek uczestnicząca w marszu śmierci z obozu koncentracyjnego KL Stutthof do Lauenburg (Lęborka). Kolumna miała do przejścia około 400 km. Każdego dnia pokonywano odcinek około 20 km. Ludzie umęczeni latami katorgi obozowej, szli w chłodzie, pędzeni brutalnie przez strażników kolumny. Nie mieli butów, odpowiedniego ubioru, a racje żywnościowe, które otrzymywali były 17-krotnie mniejsze w porównaniu z tymi, jakie więźniowie dostawali w KL Stutthof. Więźniarkom dokuczał więc przeraźliwy głód. Ludzie, którzy przeżyli marsz śmierci wspominają, że gdy tylko ktoś próbował schylić się po podrzucony wcześniej przez miejscową ludność chleb, od razu był bity. Głód był tak dokuczliwy, że próbowano jeść nawet śnieg.
Jedną z więźniarek była 24-letnia Lusia Pinczuk (po mężu Shimmel)[2]. Gdy kolumna zatrzymała się we wsi, Pinczuk została uratowana przez nieznajomego mężczyznę, przenocowała u niego na strychu, dostała ciepły posiłek i odzież, lecz nie mogła tam zostać na dłużej. Trafiła do domu ciotki mężczyzny – Moniki Szwertfeger i jej męża, Leona[3]. Kobieta zaopiekowała się nią jak własną córką[4], pomimo grożącej jej i mężowi kary śmierci za pomoc Żydom[5]. Pinczuk zamieszkała w pokoju na piętrze[3] i była pod opieką Szwertfeger do końca sierpnia 1945 roku[4].
Po wojnie edytuj
Monika Szwertfeger zmarła 20 stycznia 1982 roku. Została pochowana na cmentarzu parafialnym w Pomieczynie.
Za uratowanie Żydówki Monika Szwertfeger w 2012 roku została oznaczona najwyższym odznaczeniem Izraela – Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata[1][6].
Historia Moniki Szwertfeger i Lusi Pinczuk została opisana w książce „Stutthof jidze”, która opowiada o tych tragicznych wydarzeniach[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Szwertfeger Monika [online], The Righteous Among The Nations [dostęp 2022-12-19].
- ↑ Agnieszka Kłys, Sprawiedliwi z Pomieczyna i Luzina.
- ↑ a b c Zapomniani Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, czyli jak Kaszubi ratowali Żydów [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-11-28] (pol.).
- ↑ a b Lusia Pinczuk (Lusia Schimmel) [online], Polscy Sprawiedliwi [dostęp 2022-11-25].
- ↑ Kara za pomoc Żydom [online], Wirtualny Sztetl [dostęp 2022-12-19].
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2020.