Wikipedia

Most Kamienny w Tartu

Most Kamienny (est. Kivisild) – most, który był zlokalizowany w Tartu (ówcześnie Dorpat). Pierwszy kamienny most w krajach bałtyckich[1].

Most Kamienny
Kivisild
Ilustracja
Most Kamienny w Tartu ok. 1880 r.
Długość całkowita

ok. 60 m

Państwo

 Estonia

Miejscowość

Tartu

Podstawowe dane
Przeszkoda

rzeka Emajõgi

Szerokość:
• całkowita


5,6 m

Data budowy

1779-1784

Data zburzenia

1941-1944

Projektant

J. Carl Siegfrieden

Położenie na mapie Estonii
Mapa konturowa Estonii, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Most Kamienny”
Ziemia58°22′50,9″N 26°43′33,3″E/58,380806 26,725917
Multimedia w Wikimedia Commons

Opis edytuj

 
Rysunek przyziemia i fasady Mostu Kamiennego w Dorpacie - aut. Johann Christoph Brotze ?

Decyzję o budowie mostu podjął generał-gubernator Inflant George Brown po pożarze w 1775 r.[1] Most zbudowany z kamienia na rzece Emajõgi zaprojektował J. Carl Siegfrieden. Budowa trwała od 1779 r. do 1784 r. Obiekt został zbudowany pod kierunkiem mistrza murarskiego Johanna Zaklowskiego[2] na polecenie cesarzowej Katarzyny II, która sfinansowała przedsięwzięcie[3]. Most został otwarty 16 września 1784 roku. Podczas budowy północna odnoga Emajõgi została zasypana, a wyspa Holm dołączyła do północnego brzegu rzeki[1].

Środkowa część mostu została wykonana z drewna i była podnoszona, aby umożliwić żeglugę na Emajõgi[2]. Kamienny most miał 5,6 m szerokości z dwiema bramami, 4 m szerokości przy bramach, a do jego budowy zużyto około 3000 granitowych bloków[1].

Na ścianie mostu od strony ratusza znajdowały się dwie kamienne tablice z łacińskimi i niemieckimi napisami: "SISTE HIC IMPETUS FLUMEN CATHARINA II IUBET CUIUS MUNIFICENTIA HAEC MOLES IN COMMODIUM PUBLICUM EXSTRUCTA LIVIONIA QUEPRIMO PONTE LAPIDEO ADORNATA MDCCLXXXIII" (pol. "Rzeko, kieruj tu swym biegiem z rozkazu Katarzyny II, której hojność zbudowała ten most i która w 1783 r. ozdobiła Liwonię pierwszym kamiennym mostem")[1].

Most został zniszczony podczas II wojny światowej: wschodnia część mostu została zniszczona przez wycofujące się wojska radzieckie rankiem 9 lipca 1941 roku[4], a pozostały zachodni łuk został zniszczony przez wycofujące się wojska niemieckie w 1944 roku[5].

W latach 50. XX wieku na miejscu Mostu Kamiennego postawiono kładkę pieszą Kaarsild (Most Łukowy). W pobliżu ustawiona jest makieta pierwotnego obiektu[6][7].

Most Kamienny uwieczniono na znaczkach pocztowych w 1997 r.[8] i w 2018 r.[9]

Był to pierwszy kamienny most w krajach bałtyckich[1].

 
Most Kamienny w 1913 r.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Kivisild [online], www.tartu.ee, 1 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-10] (est.).
  2. ↑ a b EUROPA - Stone Bridge in Tartu [online], AS Eesti Post - e-pood [dostęp 2024-04-10] (ang.).
  3. ↑ Malle Salupere, Alexander Harding, Millenary Tartu: the city of youth and good ideas, Tartu: Tartu university press, 2006, s. 25, ISBN 978-9949-11-427-6 [dostęp 2024-04-10].
  4. ↑ „Esimest hävitustööd käis kogu linn ahastava meelega vaatamas.“ Kuulsad ehitised, mille venelased Eestis õhku lasid [online], Eesti Ekspress [dostęp 2024-04-10] (est.).
  5. ↑ EUROPA - Stone Bridge in Tartu [online], AS Eesti Post - e-pood [dostęp 2024-04-10] (ang.).
  6. ↑ Arch Bridge (Kaarsild) [online], Visit Tartu [dostęp 2024-04-10] (ang.).
  7. ↑ Linnavolinik ärgitab Kivisilda taastama [online], Tartu Postimees, 14 kwietnia 2015 [dostęp 2024-04-10] (est.).
  8. ↑ Estonia Sc 329 1997 Stone Bridge Tartu stamp mint NH [online], www.csdastampauctions.com [dostęp 2024-04-10] (ang.).
  9. ↑ EUROPA - Stone Bridge in Tartu [online], AS Eesti Post - e-pood [dostęp 2024-04-10] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Most_Kamienny_w_Tartu&oldid=73480982”